Süreç bu şekilde devam ederse AB-İngiltere, ABD-AB anlaşmaları tahmin edilebileceği gibi Batı’da daha sınırlı, buna karşın Asya’ya karşı daha güçlü bir korumacılığın gelmekte olduğu sinyalini de veriyor.
Trump’ın 2 Nisan tarihinde açıkladığı çok yüksek oranlı tarifeler gelen misillemelerle 9 Nisan’da geri alınmış, üç aylık bir erteleme sürecine girilmişti. O tarihte 90 günde 90 anlaşma mottosuyla başlayan süreç, bugün 9 Temmuz günü sona ermiş bulunuyor. 90 günde planlanan 90 anlaşmadan sadece iki ülke ile sonuca ulaşıldı; İngiltere ve Vietnam. Hedefin çok uzağında kalınca, 3 haftalık öteleme geldi, son tarih 1 Ağustos olarak belirlendi. Trump, geçtiğimiz pazartesi günü 14 ülkeye daha mektup yollayarak yeni tarife oranlarını bildirdi. Önümüzdeki günlerde de peş peşe mektupların gitmesi bekleniyor. Mektupların arkasından misilleme olur mu olmaz mı ne boyutta olur bunların cevabını önümüzdeki günlerde göreceğiz.
Asya’ya yüksek tarife
İngiltere ve Vietnam ile tamamlanan anlaşmalar dışında Trump Japonya ve Güney Kore’ye %25 ilave tarife getirdiğini açıkladı. Eğer misillemeler olursa bu oranların daha da artacağını eklemeyi unutmadı. Endonezya’ya %32, Tayland’a %40 yeni tarife gelmiş durumda. Çin ile imzalanmış bir çerçeve anlaşma var fakat henüz sonuçlanmış bir tablo yok. Avrupa Birliği ile görüşmeler devam ediyor ve %10 seviyesinde kalması için özellikle AB tarafı bastırmaya devam ediyor.
Süreç bu şekilde devam ederse AB-İngiltere, ABD-AB anlaşmaları tahmin edilebileceği gibi Batı’da daha sınırlı, buna karşın Asya’ya karşı daha güçlü bir korumacılığın gelmekte olduğu sinyalini de veriyor.
Vietnam parlayacak görünüyor
Burada kritik olan bir nokta Asya’da ilk anlaşmanın Vietnam ile yapılmış olması. 476 milyon dolarlık ekonomisi, 106 milyonluk nüfusu ve ucuz iş gücüne dayalı rekabetçi maliyet unsurlarıyla mini bir Çin, ama bu sefer ABD’ye daha yakın bir Çin ortaya çıkmaya başlıyor gibi görünüyor. Vietnam ürünlerine uygulanacak ABD tarifesi %20 olarak belirlenmiş durumda. Eğer başka bir ülkenin ürünü Vietnam aktarmalı ABD’ye ulaşırsa oran %40’lara çıkıyor.
Vietnam’ın ihracatı GSYİH’sinin %88’ini buluyor. Bu yılın ilk yarısında %7’yi aşan büyüme oranıyla Vietnam, Çin’i çoktan aşan ve gelişmekte olan ülkeler arasında en hızlı büyüyen ülkelerden birisi konumuna gelmiş durumda bulunuyor. Yatırım hareketliliğinde de çok önde bulunan bir ülkeyi konuşuyoruz. Zamanında Çin’den çok yatırım alan Vietnam, Asya’da özellikle Singapur ve Güney Kore’den de büyük yatırımlar alıyor. Apple, Boeing, Nike gibi dev Amerikan firmaları büyük yatırımlarını Vietnam’a akıtmaya devam ediyor. Şimdi sıra Vietnam ekonomisinin çok daha piyasa odaklı ve açık bir hale gelmesi yönündeki reformlara gelmiş görünüyor. IMF ve Dünya Bankası gibi kurumların Vietnam raporlarında ortaya konulan reform adımları her alanda yatırım ortamını iyileştirmeye yönelik unsurları içeriyor. ABD açısından bakılacak olursa, Vietnam ile çok sıkı ve kontrolü yüksek tutulan bir anlaşma devreye girmiş gözüküyor. Fotoğrafın diğer tarafından baktığımızda, Vietnam da durumdan memnun görünüyor. ABD ile anlaşma yolunda ilk olmanın avantajını artırmaya çalışan bir görünüm sergiliyor.
Vietnam önümüzdeki 5-10 yılda çok değişmeye ve Asya’da daha da öne çıkan ülkelerden bir tanesi olmaya aday görünüyor.
2 Nisan’dan daha iyi, 9 Nisan’dan daha kötü noktadayız
Küresel açıdan bakacak olursak 2 Nisan’a göre daha düşük ama 9 Nisan tarihine göre daha yüksek tarifelerle 9 Temmuz tarihine gelmiş durumdayız. Henüz bir çok ülke için uygulanacak tarifeyi bilmiyoruz ama gelen açıklamalar oranların beklenenden yüksek olduğuna işaret ediyor. Piyasalar da zaten bu gelişmeleri pek hoş karşılamadı. Dünya borsalarında bir baskıyla karşı karşıya kaldık. Başından bu yana konuştuğumuz gibi tarifeler korumacılık anlamına geliyor ve küresel ekonomiyi daha yavaşlatacak bir döneme girmiş bulunuyoruz. 1 Ağustos’tan sonra tablo daha netleşecek yılın son çeyreğinden itibaren ise küresel büyüme daha düşük bir oranda yeni rotasına oturacak.
