COP28 BM iklim zirvesindeki nihai anlaşmanın ikinci taslağı, müzakerecilerin fosil yakıtlardan “düzenli ve adil” bir şekilde aşamalı çıkış çağrısını ele aldıklarını gösteriyor.
Müzakereler, yaklaşık 200 ülkenin artan küresel sıcaklıkları durdurmaya yönelik planlar üzerinde anlaşmaya çalıştığı “küresel stok sayımı” sürecinin bir parçası.
Taslak metinde yer alacak ilk seçenek, “fosil yakıtlardan düzenli ve adil bir şekilde aşamalı çıkış” olarak ön plana çıkıyor. İkinci seçenek; “karbon tutma teknolojisine sahip olmayan fosil yakıtlardan aşamalı çıkış çabaların hızlandırılması” çağrısı. Üçüncü seçenek ise, fosil yakıtlardan aşamalı çıkışa dair herhangi bir söz edilmemesi.
E3G düşünce kuruluşunda politika danışmanı olan Tom Evans, metnin “iddialı bir sonuç için gerekli malzemeleri” içerdiğini söylüyor. Evans, “Küresel Stok Değerlendirmesinin eyleme geçmesini sağlamak için bu COP sonunda ihtiyaç duyacağımız bazı unsurları görebiliriz; ama iddialı sonuçlara ulaşacağımızın garantisi yok” diyor.
Taslak metinde ayrıca ülkelerin “bu 10 yıl içerisinde karbon tutma teknolojisine sahip olmayan kömürlü termik santrallardan hızlı bir şekilde vazgeçme” ve CO2 yayan yeni kömürlü termik santral inşasının derhal durdurulması konusunda anlaşmaya varma seçeneği de yer aldı. Ancak aynı paragraftaki ikinci seçenekte kömürden aşamalı çıkıştan hiç söz edilmiyor. Hindistan ve Çin kömürden “aşamalı çıkış” ifadesine uzun bir süredir karşı çıkıyordu.
Fosil CO2 emisyonları 2023 yılında rekor seviyede
Bu arada, Küresel Karbon Projesi bilim ekibinin yeni araştırmasına göre fosil yakıtlardan kaynaklanan küresel karbon emisyonları 2023 yılında yeniden artarak rekor seviyelere ulaştı.
Yıllık Küresel Karbon Bütçesi, fosil karbondioksit emisyonlarının 2023 yılında, 2022 yılına göre yüzde 1,1 artışla 36,8 milyar ton olacağını öngörüyor. Rapor, toplam küresel CO2 emisyonlarının (fosil + arazi kullanım değişikliği) 2023 yılında 40,9 milyar ton olacağını öngörüyor.
Araştırmayı yöneten Exeter Küresel Sistemler Enstitüsü’nden Profesör Pierre Friedlingstein, “İklim değişikliğinin etkileri her yerde açıkça görülüyor, ancak fosil yakıtlardan kaynaklanan karbon emisyonlarını azaltmaya yönelik eylemler acı verici bir şekilde yavaş kalıyor. Paris Anlaşması’nın 1.5 derece hedefini aşmamız artık kaçınılmaz görünüyor ve COP28’de bir araya gelen liderlerin 2 derece hedefini canlı tutmak için bile fosil yakıt emisyonlarında hızlı kesintiler konusunda anlaşmaları gerekecek” yorumunu yapıyor
