Gösterilmeyen üretim kıymetlidir. Zenginlik, görünürlükle değil, güvenilirlikle ölçülmeli. YZ çağında ahlakı kodlamadan ekonomik düzen kurulamaz. Dijital itibar yönetimi, fenomen olmamaktır
Yüksek enflasyonun kalıcı tahribatı, yalnızca fiyatlar üzerinden okunamaz. Tahribatın asıl etkisi; etik zemin, çalışma kültürü ve toplumsal denge üzerindedir. Endeksler çıkar, iner. Ama bir kez yitirilen ahlak, kolayca geri dönmez. Enflasyon düzelebilir ama etik çöküntünün restoresi on yılları alır.
Üstelik bu yıkımı hızlandıran bir unsur daha var: dijital görünürlük odaklı sahte başarılar. Bugün yaşadığımız şey; zenginliğin değil, gösterilmesinin değerli olduğu bir çağ. Sosyal medya artık yeni bir ekonomik vitrin... Ve bu vitrin üzerinden yükselen, veriyle şişirilmiş bir “dijital refah illüzyonu” var.
KAZANCI GÖRÜNÜR, KAYNAĞI KARANLIK
Kazancı sorgulanamayan, görünürlüğü ödüllendirilen bir kesim, sistemin dengesini bozuyor. Adı konmamış ama çokça maruz kalınan bir durum; algoritmik gösteriş. Sosyal medya üzerinden yayılan lüküs hayatlar, yalnızca toplumun gelir adaletine değil, güven sistemine de zarar veriyor.
Zira kazanç kayıtlı değil, sergilenen ise sınırsız. Bu da beraberinde kodlu gölgeleme getiriyor. Yani: “sistemde görünürüm ama sistem dışından kazanırım.” Burası artık dijital bir arka sokak ekonomisine dönüştü. Giriş kolay, denetim zayıf. Etik dışı zenginliğe algoritmik meşruiyet…
2 SORU 2 CEVAP / İtibar stratejisine dair…
Algoritmalar neden sahte başarıyı ödüllendiriyor?
Çünkü algoritmalar, içeriğin değerine değil, etkileşimine bakıyor. İlgi madenciliği, bu çağın yeni para basma biçimi. Ne söylediğin değil, kaç kişi tarafından izlendiğin önemli. Bu denklemde manipülasyon ödül getiriyor. Ve sistem ne yazık ki günümüzde yalnızca bunu destekliyor.
Ne yapmalı?
İlk adım: görünürlükle güvenilirliği karıştırmamak. Yüksek erişim, yüksek doğruluk anlamına gelmez. İkinci adım: dijital denetimi sadece içerik üzerinden değil, kazanç modeli üzerinden kurgulamalı. Üçüncü adım: toplumun ilgi refleksini eğitmek. Zira bu çarpık yapı, ancak ilgisizlikle söner.
NOT
ÇALIŞARAK ZENGİNLEŞMEK YERİNE İZLENEREK ZENGİNLEŞMEK…
Sistemin en büyük çöküşü; üretenin değil, görünür olanın ödüllendirilmesi yanılgısından kaynaklanıyor. Eskiden “çalışarak zenginleşmek” vardı, bugün “izlenerek zenginleşmek” var. Oysa izlenme, üretim değildir. Gerçek üretim yerine dijital rant peşinde koşarsan kayaya toslayacaksın.
YZ LÜGATI
Algoritmik Gösteriş; Etkileşim odaklı sahte başarı
Etik Çöküntü; Kazançta ahlaki aşınma
Kodlu Gölgeleme; Görünür olup sistem dışı kalma
Dijital Rant; Üretimsiz dijital kazanç
İlgi Madenciliği; Dikkatten para kazanma.
Algoritmik Meşruiyet; Görünürlüğün hak yerine geçmesi
