Enflasyon rakamları her açıklandığında Prof. Dr. Hakan Kara, birçok başka şeye de işaret eder ama sürekli hatırlatıp, cevap aradığı bir konu vardır; Giyim enflasyonu… TÜİK endeksi ile İTO ve KKTC giyim fiyatları endeksi, aylık, yıllık değerler arasındaki izaha muhtaç bir farklılık var. Prof. Kara. Eylül ayı enflasyonu açıklandığında da yine hatırlattı. Sosyal medya paylaşımı sayfada:
“2021’den sonra nedense İstanbul (İTO endeksi) ve KKTC giyim fiyatları bir anda patlamış fakat resmi TÜFE enflasyonu bana mısın dememiş.”
Kara’nın paylaşımında endeks değerlerini yansıtan grafik de var. KKTC ile İTO arasında yakınlık, paralellik devam ediyor. Ama TÜİK giyim fiyat endeksi ayrı telden çalıyor. Türkiye’nin değil de başka bir ülkenin, diyelim sanki Almanya’nın…
Evet, İTO, KKTC verileri ile TÜİK verileri, manşet enflasyon ve ana gruplar itibariyle birebir aynı olamaz. Bütün diğer kalemlerde az çok korelasyon da var ama iş giyim fiyatları endeksine gelince sapıtıyor.
Aranan farkın 12,5 puanı burada!
Örnek… gıda ve alkolsüz içecekler grubunda yıllık enflasyon farkları İTO ve KKTC olarak sırayla 2.23 ila 0,58 puan. Alkollü içkilerde fark 0,65 ila 5,56 arasında. Konutta İTO ile TÜİK yıllık değerler arasında 12,65 puan fark var. KKTC ile fark 20,40 puan ama eksi değerde. KKTC’de konut sorunu bizdeki kadar büyük değil çünkü. Turizm bağlantılı sektörlerde (ana gruplarda) KKTC’de enflasyon yüksek. Turizm ana gelir kalemi adanın. Fakat giyim sektörüne gelince… En büyük fark bu grupta ortaya çıkıyor. İTO giyim fiyatları endeksi ile TÜİK’in farkı 29,22 puan. KKTC ile fark ise 44,68 puan! Bu fark düzeyine yaklaşan başka sektör yok. Dahası 2021’den beri böyle. Gerek Prof. Kara, gerekse başka birçok ekonomi yazarı dikkat çekmesine rağmen bu derin farklılığa bir izah getirilmedi. Oysaki gıda, konut , ulaştırma, ev eşyası ve lokanta ve otellerden sonra ağırlığı (6,94) en yüksek ana harcama grubu. Bu, manşet enflasyonda ciddi fark yaratabilecek bir ağırlık. Prof. Kara’nın hesabına göre: 2021 başından bu yana TÜFE giyim fiyat endeksi perakende giyim endeksi kadar artmış olsaydı, genel TÜFE endeksi %12,5 daha yüksek olacaktı.
TÜİK’in kendi verisiyle de uyuşmuyor
Giyim fiyatları hakkında fikir veren başka bir gösterge de perakende verileri. Prof. Kara ona da birkaç kez dikkat çekti:
“TÜİK verilerine göre son beş yılda perakende giyim satış fiyat endeksi 8 katına çıkarken TÜ- FE giyim fiyat endeksi 2,7 katına çıkmış.”
Perakende giyim satış fiyat endeksi de TÜİK verisi!
2021’den 2025’e 100 değerinden 800 değerine gelmiş.
TÜFE giyim endeksi ise 100 değerinden 270 seviyelerine gelmiş.
Nasıl oluyor bu? Bu iki verinin tutarlı olması gerekmez miydi?
