30/5/2025 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 9903 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile yürürlüğe konulan “Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar”ın uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirleyen 2025/1 sayılı Tebliğ 21 Haziran 2025 tarihli Resmi Gazetede yayınlanmıştır.
Anılan Karar’ın yürürlüğe girmesi ile birlikte “2012/3305 sayılı Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar” ve “2018/11201 sayılı Cazibe Merkezleri Programı Kapsamında Yatırımların Desteklenmesi Hakkında Karar” yürürlükten kaldırılmıştır. Ancak, 9903 sayılı Kararın yürürlüğe girdiği tarihten önceki kararlara istinaden düzenlenen teşvik belgeleri ile ilgili uygulamalara, teşvik belgesinin dayandığı karar ve ilgili diğer kararlar çerçevesinde devam olunacaktır. Öte yandan, 2009/15199 sayılı Bakanlar Kurulu Kararına istinaden 1/1/2012 tarihinden bu Kararın yayımı tarihine kadar geçen dönemde yapılan müracaatlara istinaden düzenlenen teşvik belgeleri, talep edilmesi halinde bu Kararın lehte olan hükümlerinden yararlanacaktır.
Tebliğ’de, başvuru süreçleri, başvurularda aranacak belgeler, başvuruların değerlendirilmesi, yatırım teşvik belgeleri kapsamında değerlendirilmeyecek harcamalar ve yatırımlar için gerekli nitelikler ayrıntılı olarak anlatılmıştır.
Yeni düzenleme ile Teşvik sistemi “Türkiye Yüzyılı Kalkınma Hamlesi” ve “Sektörel Teşvik Sistemi” olarak ayrıma tabi tutulmuş olup, bu sistem içerisinde sağlanan teşvikler aşağıdaki gibi belirlenmiştir:
1) Türkiye Yüzyılı Kalkınma Hamlesi:
“Teknoloji Hamlesi Programı”, “Yerel Kalkınma Hamlesi Programı” ve “Stratejik Hamle Programı” olmak üzere üç programdan oluşan bu uygulamalar kapsamında desteklenen yatırımlar; bölgesel teşvikler ile aşağıdaki destek unsurlarından yararlandırılabilecektir.
- a) Gümrük vergisi muafiyeti,
- b) Katma Değer Vergisi (KDV) istisnası.
- c) Vergi indirimi.
ç) Faiz veya kâr payı desteği
- d) Makine desteği.
- e) Yatırım yeri tahsisi.
2) Sektörel Teşvik Sistemi:
“Öncelikli Yatırımlar Teşvik Sistemi” ve “Hedef Yatırımlar Teşvik Sistemi” olmak üzere iki teşvik sisteminden oluşmakta olup, bu uygulamalar kapsamında desteklenen yatırımlar; bölgesel teşvikler ile aşağıdaki destek unsurlarından yararlandırılabilecektir.
- a) Gümrük vergisi muafiyeti.
- b) KDV istisnası.
- c) Vergi indirimi.
ç) Faiz veya kâr payı desteği.
d)Yatırım yeri tahsisi
Yukarıda belirtilen ayrımlarda adı geçen bölgesel teşvikler ise
- Sigorta primi işveren hissesi desteği,
- Sigorta primi desteği (6 ıncı bölgede gerçekleştirilecek yatırımlar için) dir.
Anılan Karar uyarınca yatırım desteklerinin uygulanması açısından bölgeler, sosyo-ekonomik gelişmişlik seviyeleri dikkate alınarak aşağıda belirtilen altı gruba ayrılmıştır:
|
1. Bölge |
2. Bölge |
3. Bölge |
4. Bölge |
5. Bölge |
6. Bölge |
|
Ankara |
Aydın |
Adana |
Afyonkarahisar |
Bartın |
Adıyaman |
|
Antalya |
Balıkesir |
Bilecik |
Aksaray |
Bayburt |
Ağrı |
|
Bursa |
Bolu |
Burdur |
Amasya |
Çankırı |
Ardahan |
|
Eskişehir |
Çanakkale |
Düzce |
Artvin |
Erzurum |
Batman |
|
İstanbul |
Denizli |
Gaziantep |
Çorum |
Giresun |
Bingöl |
|
İzmir |
Edirne |
Isparta |
Elâzığ |
Hatay |
Bitlis |
|
Kocaeli |
Kayseri |
Karabük |
Erzincan |
Kahramanmaraş |
Diyarbakır |
|
Muğla |
Konya |
Karaman |
Kastamonu |
Kilis |
Gümüşhane |
|
|
Manisa |
Kırıkkale |
Kırşehir |
Niğde |
Hakkâri |
|
|
Mersin |
Kırklareli |
Malatya |
Ordu |
Iğdır |
|
|
Sakarya |
Kütahya |
Sivas |
Osmaniye |
Kars |
|
|
Tekirdağ |
Nevşehir |
|
Sinop |
Mardin |
|
|
Yalova |
Samsun |
|
Tokat |
Muş |
|
|
|
Trabzon |
|
Tunceli |
Siirt |
|
|
|
Rize |
|
Yozgat |
Şanlıurfa |
|
|
|
Uşak |
|
|
Şırnak |
|
|
|
Zonguldak |
|
|
Van |
Desteklenmesi uygun görülecek yatırımların, yukarıda belirtilen Karar’ın Ek-3 sayılı ekinde belirtilen yatırım konularına yönelik olması ve ilgili konular için belirtilen şartları taşıması gerekmektedir. Ancak, Türkiye Yüzyılı Kalkınma Hamlesi, Dijital Dönüşüm Programı, Yeşil Dönüşüm Programı ve Sanayi Sicil Belgesine Sahip Mevcut Tesislerde Yapılacak Deprem veya Yangın Riskine Karşı Yapılan Yatırımlar için bu şart aranmayacaktır.
Asgari sabit yatırım tutarlarının ayrı ayrı belirlenmediği hallerde yatırımlar için asgari sabit yatırım tutarı 1. ve 2. bölgelerde 12 Milyon Türk Lirası, diğer bölgelerde ise 6 Milyon Türk Lirası olarak belirlenmiştir.
Teşvik belgeleri kapsamında yapılacak yatırım cinsleri
- komple yeni,
- tevsi,
- modernizasyon,
- ürün çeşitlendirme,
- entegrasyon ve
- nakilden
oluşur.
Faiz veya Kâr Payı Desteği
Bu yazımızda yukarıda belirtilen desteklerden faiz veya kar payı desteği uygulaması ele alınacak olup, anılan desteğin usul ve esasları şöyle özetlenebilir:
Talep edilmesi halinde, karar kapsamında desteklenen yatırımlar için bankalardan Türk Lirası cinsinden kullanılacak en az bir yıl vadeli yatırım kredilerinin teşvik belgesinde kayıtlı sabit yatırım tutarının %70’ine kadar olan kısmı için ödenen faiz veya kâr payının, kullanım tarihinde geçerli olan Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB)’nın bir hafta vadeli repo ihale faiz oranının;
- Teknoloji Hamlesi Programı ve Yerel Kalkınma Hamlesi Programı için 20 puanı geçmemek üzere %40’ına tekabül eden puanı,
- Stratejik Hamle Programı için 15 puanı geçmemek üzere %30’una tekabül eden puanı,
- Öncelikli yatırımlar için 12,5 puanı geçmemek üzere %25’ine tekabül eden puanı,
- ve 6. bölgelerde gerçekleştirilecek hedef yatırımlar için 12,5 puanı geçmemek üzere %25’ine tekabül eden puanı
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca da uygun görülmesi halinde, ilk kredinin kullanım tarihinden itibaren azami beş yıl için ödenmek kaydıyla bütçe kaynaklarından karşılanabilecektir.
Faiz veya kâr payı desteği tutarı;
- Teknoloji Hamlesi Programı ve Yerel Kalkınma Hamlesi Programı kapsamında desteklenmesine karar verilen yatırımlarda sabit yatırım tutarının %20’sini aşmamak kaydıyla 240 milyon TL’yi,
- Stratejik Hamle Programı kapsamında desteklenmesine karar verilen yatırımlarda sabit yatırım tutarının %15’ini aşmamak kaydıyla 180 milyon TL’yi,
- Öncelikli Yatırımlar Teşvik Sistemi kapsamında desteklenmesine karar verilen yatırımlarda sabit yatırım tutarının %10’unu aşmamak kaydıyla 24 milyon TL’yi,
- Hedef Yatırımlar Teşvik Sistemi kapsamında desteklenmesine karar verilen yatırımlarda sabit yatırım tutarının %10’unu aşmamak kaydıyla 12 milyon TL’yi
geçemeyecektir.
Öte yandan, Türkiye Yüzyılı Kalkınma Hamlesi kapsamında faiz veya kâr payı desteğinden faydalanan yatırımlara makine desteği sağlanmayacaktır.
Teşvik belgesinde faiz veya kâr payı desteği öngörülen yatırımcılar, faiz veya kâr payı desteğinden yararlanabilmek için, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü ile protokol imzalayan aracı kurumlardan (bankalar ve finansal kiralama şirketlerinden) birine başvuracaklardır.
Faiz veya kâr payı desteği ödemesinin yapılabilmesi için yatırımcı tarafından;
- Sosyal Güvenlik Kurumuna muaccel olmuş prim ve idari para cezası borçlarının bulunmadığının veya tecil ve/veya taksitlendirildiğinin ya da yapılandırıldığının ve yapılandırmanın bozulmadığının,
- Hazine ve Maliye Bakanlığı tahsilat dairelerine müracaat tarihinden önceki on beş gün içinde vadesi geçmiş borcunun olmadığının,
tevsik edilmesi gerekmektedir.
Türkiye Yüzyılı Kalkınma Hamlesi kapsamında yapılacak faiz veya kâr payı desteği veya makine desteği ödemeleri, yatırım harcamasının yapıldığı yılı takip eden yıl Sanayi ve Teknoloji Bakanlığına ibraz edilecek yatırım ilerleme raporunda belirtilen yatırım tutarı esas alınarak hesaplanan destek hak ediş tutarı kadar yapılacaktır.
