Türkiye’nin uzun soluklu sosyal sorumluluk projeleri içinde sanat temalı faaliyetler ilk sırada yer alıyor. Hele çocuklar üzerinden yürütülen sanatsal projeler, küçük takipçilerine on yıllar boyu ilham veriyor. 1944 yılında kurulan Yapı Kredi Bankası, 5 yıl sonra Türkiye'ye ilk çocuk tiyatrosunu kazandırırken, 1972’den bu yana sahne alan Akbank Çocuk Tiyatrosu, 53’üncü yılını kutluyor. 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı dolayısıyla sanat yoluyla çocukların yaratıcılıklarına katkı sunan kurumsal sosyal sorumluluk projelerine ve imza sahiplerine yönelik bir derleme yaptık.
EKONOMİ Yayınları tarafından çıkarılan Cumhuriyet’in 100 Yıllık Ekonomi Kronolojisi Kitabı’nın ikinci baskısına alacağımız, Burhan Karaçam önderliğinde Yapı Kredi'nin sektöre kazandırdığı ‘bireysel bankacılık’ konusu üzerinde çalışırken karşıma çıktı.
Kurucusu Kazım Taşkent’in öncülüğünde 1944’te hizmete girmesinden hemen bir yıl sonra çıkardığı Doğan Kardeş’i yarım asra yakın çocukların başucu dergisi yapan Yapı Kredi, Türkiye’de çocuk tiyatrosunun da öncüsü olmuş.
Türkiye’de ilk çocuk tiyatrosunun tohumları, Yapı Kredi tarafından, İstanbul Tepebaşı Şehir Tiyatrosu’nun komedi bölümünde 1949 yılında sahnelenen oyunla atılmış. Küçük Sahne’de faaliyetlerine devam eden Yapı Kredi Çocuk Tiyatrosu, Küçük Sahne kapandıktan sonra bir süre çalışmalarına ara verirken, Dünya Çocuk Yılı münasebetiyle, 23 Nisan 1979 gününden itibaren, Harbiye ve Fatih Şehir Tiyatroları’nda sergilemeye başladığı “Sevimli Hayalet” adlı oyunla, sanat hayatına geri dönmüş.
Çocuk Tiyatrosu, sonraki dönemlerde oyunlarına, Yıldız Kenter’in eşsiz gayretleriyle kurulan İstanbul Harbiye Kenterler Tiyatrosu Salonu’nda ve karış karış gezilen Anadolu turnelerinde de devam ediyor. Nezihe Araz başta olmak üzere pek çok yazarın eseri, çeviri müzikaller küçük seyircileriyle buluşuyor.
Bir bankanın kuruluşunun hemen başlarında ortaya koyduğu bu gayretler ne büyük bir vizyon… Günümüzde kurumsal sosyal sorumluluk olarak tarif edilen, o yıllarda adı dahi konmamış sosyal yaşama yönelik bu iyilikler, sanatı, sanatçıları hele hele çocukları içine alan çalışmalar, ileriki yıllarda çok sayıda örneklerin oluşmasına da vesile oluyor, kuşkusuz.
Akbank mesela… Sanata, sanatçıya duruşunu 1993 yılında kurduğu Akbank Sanat ile kurumsal olarak da ortaya koyan Akbank’ın, çocuklara dönük en değerli çalışmalarından ilkini tarif etmek için 1972 yılına gitmek gerekiyor.
Sözünü ettiğim tarihte Genel Müdür Hamit Belli’nin davetiyle, hep kalbimizdeki Erol Günaydın’ın önderliğinde Akbank Çocuk Tiyatrosu kuruluyor. Perran Kutman, Zeynep Tedü, Göksel Kortay, Günfer Feray, Kerem Yılmazer, Ayla Aslancan, Bülent Kayabaş, Yüksel Gözen, Hayrettin Arslan, Ali Tara, Nahit Güvendi ve Enver Demirkan gibi sanatçılar da kuruluşta yer alıyor. İlk temsilini, Erol Günaydın’ın yazıp yönettiği “Elma Dersem Çık” adlı oyunla veren Akbank Çocuk Tiyatrosu; Erol Günaydın, Selim Naşit Özcan ve Tacettin Diker tarafından 1982 yılında, uğur böceğine dönüştürülmüş bir Volkswagen’in çektiği karavanla Anadolu ve Avrupa’da turneye çıkıp bir ilke de imza atıyor.
Türkiye’nin köklü gruplarından Yaşar Holding, çocuklara yönelik sosyal sorumluluk projelerini amiral şirketleri Pınar Süt ve Pınar Et üzerinden gerçekleştiriyor. Uluslararası Pınar Çocuk Resim Yarışması, 1981 yılından beri çocukların güzel sanatlara ilgisini artırmak amacıyla düzenleniyor. Bugüne kadar 4 milyon çocuğun resimleri ile katılım sağladığı yarışma, Ressam Prof. Dr. Mümtaz Sağlam’ın öncülüğünde oluşturulan jüri tarafından gerçekleştiriliyor. Pınar Çocuk Tiyatrosu, kurulduğu 1987 yılından bugüne Türkiye genelinde 4 milyondan fazla çocuğa ücretsiz olarak ulaştı. 38 yıldır 50’nin üzerinde oyun sergileyen Pınar Çocuk Tiyatrosu, Hakkari’den Şırnak’a, Trabzon’dan Edirne’ye kadar Anadolu’yu karış karış gezen, 81 ilde sahne alan tek çocuk tiyatrosu olarak sürdürüyor faaliyetlerini.
ÇOCUK-SANAT BULUŞMALARI ARTIYOR
Aşağıda, uzun soluklu projelerle çocuklarda yaratıcılıkları besleyen gazeteci Eyyüp Karagüllü tarafından, ağırlıklı sürdürülebilirlik raporlarından derlenen şirketleri ve aktivitelerini görebileceksiniz.
■ ADEL KALEMCİLİK
Yaratıcı Beyin Eğitim Atölyesi
2012 yılında Öğretmen Akademisi Vakfı (ÖRAV) işbirliği ile hayata geçirildi. Yaratıcı Çocuk Yaratıcı Beyin Eğitim Atölyesi ile yaklaşık 9 bin öğretmene eğitim verilirken, binlerce çocuğun yaratıcılıklarını geliştirmelerine katkıda bulunuldu.
1500Kelime.com
2020 yılından itibaren çocuk gelişiminin en kritik ve şekillendirici dönemi olan okul öncesi evresine odaklanarak, 2021 yılında 1500Kelime.com adlı multidisipliner eğitim platformu hayata geçirildi. Platform, ulusal ve uluslararası saygın sektörel organizasyonlardan toplamda 11 ödül kazandı.
■ AKBANK
Akbank Güzel Yarınlar Hareketi
Akbank Sanat, aynı zamanda 2024 yılı boyunca sanatın birleştirici ve dönüştürücü gücünü toplumsal iyileşme için kullanmaya devam etti. “Akbank Güzel Yarınlar Hareketi” kapsamında çocuklar ve gençler için gerçekleştirilen 343 fotoğrafçılık ve stop motion atölyesiyle yaratıcılığı destekledi ve sanatın travma üzerindeki iyileştirici etkisini ortaya koydu.
■ ARÇELİK
Dijital Kanatlar Dijital Kanatlar projesi, Türkiye’de 2026 yılına kadar 81 ilde 100 bin kız çocuğuna (10-14 yaş) teknoloji-tasarım, bilişim ve yazılım eğitimleri verilmesini amaçladı.
■ ARKAS HOLDİNG
Arkas’ın Çocuk Dünyası
Sanat bireyin gelişiminde en önemli kanallardan biri. Arkas Sanat Merkezi ve Arkas Deniz Tarihi Merkezi olmak üzere iki farklı tarihi mekanda, çocuklar ve gençler için yıl boyunca farklı etkinlikler düzenleyen Arkas, çocukları sanatla tanıştırmayı, onlara müze kültürünü aşılamayı ve sanatı yaşamlarının bir parçası haline getirmeyi hedefliyor. Arkas Sanat Merkezi’nde ücretsiz gerçekleştirilen çocuk atölyelerinde minikler sergilenen eserler aracılığıyla geçmiş ve gelecek arasında bağ kurmayı, estetik duyarlılıklarını geliştirmeyi ve çevrelerini yorumlamayı öğreniyor. Arkas Sanat Merkezi’nin kurulduğu 2011 yılından beri 176 bin ziyaretçisinin 60 bine yakınını öğrenciler oluşturuyor.
■ BORUSAN HOLDİNG
Sinemasal Akademi Borusan Defne Kampüsü
Deprem felaketi ardından bölgedeki çocukların eğitim hayatlarına devam edebilmesine katkı sağlama amacıyla Sinemasal Akademi iş birliğiyle Sinemasal Akademi Borusan Defne Kampüsü Projesi hayata geçirildi. Proje, deprem bölgesindeki çocukların hayata katılımını, üretkenliklerini desteklemek ve psikolojik durumlarını korumaya yönelik eğitim, sanat, oyun ve spor aktivitelerini içerdi.
Borusan Çocuk Korosu
Çocuklarda klasik müzik sevgisi uyandırmak amacıyla 2002’de kurulan, 9-14 yaş grubundaki korist çocuklardan oluşan Borusan Çocuk Korosu, repertuvarında bulunan farklı kültürlerin çocuk ezgilerini özgün dillerinde çoksesli olarak seslendiriyor.
■ BOSCH TÜRKİYE
Bosch Çevre Çocuk Tiyatrosu, sürdürülebilir bir dünya için 200 bin çocukla buluştu
Bosch Çevre Çocuk Tiyatrosu, tiyatronun eğlendirirken öğreten gücünü de yanına alarak 2008 yılından bu yana çocuklara sürdürülebilir bir dünya için neler yapılabileceğini anlatıyor. Çevreye olan duyarlılığı, hayvan sevgisini ve doğa tutkusunu çocuklara aşılamayı hedefleyen yeni oyun, “Dünya Bizim Evimiz”, küçük izleyicileriyle buluşmaya devam ediyor. Şimdiye kadar 78 ilde 200 bin çocukla buluşan tiyatro, Yiğit Pakmen’in kaleme aldığı yeni oyunla Sadri Alışık Kültür Merkezi iş birliğiyle sahneleniyor.
Bir Hayalin İzinde
Sanatın gücünü kız öğrencilerle buluşturmak için İstanbul Modern önderliğinde hayata geçirilen Bir Hayalin İzinde projesi ile kız öğrencilerin yaratıcılıklarının peşinden gitmesine katkı sunulması amaçlanıyor. İstanbul Modern önderliğinde akademisyenler, sanatçılar, küratörler, sanat tarihçileri ve müze uzmanlarıyla yürütülen ve bir yıl boyunca devam edecek proje ile, kız öğrencilerin sanatsal ifade becerilerini güçlendirmeleri, yaratıcı ve yenilikçi bakış açıları geliştirmeleri destekleniyor.
■ DENİZBANK
Sinemaya Gitmeyen Çocuk Kalmasın
Sinemaya Gitmeyen Çocuk Kalmasın, ilköğretim çağındaki çocuklara sinemayı erken yaşta sevdirmek misyonuyla T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından hayata geçirildi. Milli Eğitim Bakanlığı ve Sinema Salonu Yatırımcıları Derneği’nin (SİSAY) paydaşı olduğu Sinemaya Gitmeyen Çocuk Kalmasın Projesi’nin destekçisi olan Deniz- Bank, Nisan-Mayıs 2024 arasında 221 ilçede 100 bin çocuğun beyazperde ile buluşmasına destek oldu
DenizBank Çocuk Operası
Başrolünde çocukların yer aldığı, dünyada ilk olan DenizBank Çocuk Operası, 2019’daki Papagenolar temsilinden bu yana çocuklara yaratıcılıklarını ve hayal güçlerini genişletebilecekleri kıymetli bir alan sunuyor.
■ DOĞUŞ HOLDİNG
Doğuş Senfoni Orkestrası, 19 yıldır çok sesli müzik yolculuğuna çıkarıyor
Doğuş Grubu’nun kurucu destekçiliğiyle 2006 yılında çalışmalarına başlayan Doğuş Çocuk Senfoni Orkestrası (DÇSO), Türkiye’deki çeşitli konservatuvarların 11-18 yaş grubu öğrencilerini bir araya getiriyor. Şefliğini ve Genel Müzik Direktörlüğünü Prof. Rengim Gökmen’in yaptığı DÇSO, çocuklara ve gençlere senfonik müziği yaşıtları aracılığıyla sunarak çok sesli evrensel müziği yaygınlaştırmayı hedefliyor. DÇSO, bugüne kadar yurtiçinde ve yurtdışında gerçekleştirdiği 77 konserde, 1000’i aşkın çocuk sanatçıyı orkestra bünyesinde bir araya getirmiş ve 100.000’den fazla izleyiciye ulaşmıştır.
■ ETİ BİSKÜVİ
24 yıldır ücretsiz tiyatro
Çocukların gelişimlerine katkı sağlamak amacıyla 24 yıldır ücretsiz tiyatro oyunları sergileyen ETİ Çocuk Tiyatrosu, Türkiye'nin dışında KKTC, Makedonya, Azerbaycan'da 3 milyona yakın izleyiciye tiyatro sevgisi aşıladı.
■ İGA
TODEV ile “Hayaller Dijitale Taşınıyor; Tuvalden Piksele” İGA’da
İstanbul Havalimanı’nın TODEV işbirliği ile gerçekleştirdiği Hayaller Dijitale Taşınıyor; “Tuvalden Piksele” projesi ile çocukların çizdiği resimleri AR teknolojisi ile hareketlendiriyor, NFT kopyaları ile onları ömür boyu saklanabilecek dijital sanat eserlerine dönüştürüyor. Sözkonusu eserler, İGA İstanbul Havalimanı›nda sergileme imkanı buluyor.
■ İŞ BANKASI
Satranç Sınıfları, 20 yaşında
2005 yılından bu yana Türkiye Satranç Federasyonu’nun (TSF) ana sponsoru olan İş Bankası, satranç sporunun kitlesel bir spora dönüşmesini hedefleyerek, çocuklara yönelik satranç eğitimine katkıda bulunuyor. İş Bankası Satranç Sınıfları, ilk ve ortaokullarda çocukları satranç oynamaya teşvik etmek, öğretmen ve velilerin odağını bu alana çekmek, olanakları sınırlı okullarda malzeme yetersizliğini ortadan kaldırmak amacıyla açılıyor. İlkokul ve ortaokullarda 2024 yılında açılan satranç sınıfı sayısı bin 258 olarak ortaya çıktı. TSF sponsorluğunun başladığı 2005 yılından itibaren açılan satranç sınıfı sayısı 40 bine ulaştı. Minik Hamleler projesiyle 2024 yılında anaokullarında açılan satranç sınıfı sayısı 1.498, toplam açılan Minik Hamleler sınıfı sayısı ise 1.582 olarak ortaya çıktı.
■ MİGROS
Çocuk Tiyatrosu 20 yaşında
Migros Çocuk Tiyatrosu, 2005’te tiyatro sanatçısı ve eğitmeni Enis Fosforoğlu tarafından kuruldu. Migros Çocuk Tiyatrosu 2005 yılından bu yana her yıl farklı oyunlar ve mesajlarla, farklı illerde çocukların karşısına çıkıyor. Migros bugüne kadar toplam 600.000 çocuğa tiyatro sevgisi aşılamanın verdiği gurur ve heyecanla, kültürel ve sanatsal aktiviteleri desteklemeye devam ediyor.
■ SABANCI HOLDİNG
Sakıp Sabancı Müzesi Öğrenme Programları
Farklı yaş gruplarından çocuklar için tasarlanan SSM Öğrenme Programları, güncel sergi ve SSM koleksiyonlarına paralel olarak resim, bilim, doğanın korunması, arkeoloji ve soyut sanat gibi konularda düzenlenen atölye çalışmalarıyla devam ediyor. Bunlara ek olarak yıl boyunca okul grupları için rehberli turlar düzenlenirken, 23 Nisan için de çok sayıda etkinliğe ev sahipliği yapacak.
SSM Öğrenme Programları aynı zamanda 18-24 aylık bebekler için doku, şekil ve renk kavramlarına odaklanılan “Pusetli Aileler” adlı atölye çalışmalarına da imkan yaratıyor.
■ TEB
Umut Notaları işbirliği imkanları yaratıyor
İKSV ve Institut Français işbirliğiyle başlatılan Umut Notaları projesi kapsamında 2024-2025 yılları arasında Fransız Metz Grand-Est Senfoni Orkestrası ile iki yıllık bir profesyonel eğitim işbirliğinin ilk adımları atıldı. Bu işbirliği kapsamında, her iki ülkenin müzisyenleri Hatay’da düzenlenecek ustalık sınıflarında bir araya gelerek deneyimlerini paylaşacak ve ortak çalışmalar yürütecekler.
■ ÜLKER
Ülker Çocuk Sanat Atölyesi
Sürdürülebilirlik temalı Ülker Çocuk Sanat Atölyesi, Yıldız Holding’in lokomotif şirketi Ülker’in en önemli çocuk etkinlikleri arasında yer alıyor. Hem Çamlıca Kampüs’te, hem de tüm fabrikalarda etkinlikler düzenleyen Atölye, çalışmalarında çocuklar, eğitmenler eşliğinde kuşlar için yuvalar da tasarladı. Bu yuvalardan bazıları, kuşların faydalanması için uzmanlar tarafından önerilen noktalara yerleştirildi. Sürdürülebilirlik temalı Ülker Çocuk Sanat Atölyesi Türkiye Eğitim Gönüllüleri Vakfı (TEGV) iş birliğiyle vakfın Bakırköy Eğitim Parkı’nda da gerçekleştirildi.
■ ZORLU HOLDİNG
Zorlu Çocuk Tiyatrosu 22’nci yıla girdi
2003 yılından bu yana faaliyet gösteren Zorlu Çocuk Tiyatrosu, 15 farklı oyun ve 1.500’e yakın sahnelemeyle 900 bini aşkın çocuğa ulaştı. Zorlu Holding’in çocukların yeteneklerini fark etmelerini ve hayal dünyalarını geliştirmelerini sağlamak için düzenlediği Bir Hayal Bir Oyun öykü yarışmasında tiyatro oyuncuları, yazarlar ve profesyonellerden oluşan jürinin seçtiği hikayeler, Zorlu Çocuk Tiyatrosu çatısı altında senaryolaştırılarak Zorlu PSM’de sahneleniyor.
■ QNB TÜRKİYE
Geçen yıl 5 bin öğrenci ‘Müzede Bir Gün’ geçirdi
2023 yılında başlayan “Müzede Bir Gün” etkinliğinde, seçilen 10 şehirden çocuklar Tales Matematik Müzesi’nde hem bilgilendirici hem de eğlenceli bir deneyim yaşatıldı. 2023 yılının Şubat ayında yaşanan yıkıcı depremlerin ardından, proje kapsamındaki çocukların büyük bir kısmı deprem bölgesinden seçildi. Geçen yıl da devam eden etkinliklerle toplamda 5 bin öğrencinin müzeyi ziyaret etmesi sağlandı.
