Ekonomist Ali Ağaoğlu ve gazeteci Hakan Güldağ, haftanın sohbetinde asgari ücret tartışmaları ve kasım ayı enflasyon verisi sonrası TCMB’nin verdiği sinyaller çerçevesinde piyasaları tartıştı. İkili, beklentilerin üzerinde gelen aylık enflasyona rağmen, kira artışı ve işlenmemiş gıda fiyatlarının para politikasının etki alanı dışında bulunmasından dolayı, aralık ayında faiz indiriminin gündemden kalkmadığı görüşünü dile getirdi. İndirim konusunda piyasanın “kendi kendine gelin-güvey olduğunu” ifade eden Ali Ağaoğlu, yeniden değerleme oranı ile asgari ücret artışları görülmeden faiz indirimine gidilmesini doğru bulmadığını söyledi. Hakan Güldağ da geniş kesimde indirim beklentisi oluştuğuna işaret ederek, “indirim gelmezse, sadece piyasada değil, reel sektör de moral olarak düşer” dedi.
Güldağ: Söyleye söyleye açığa satışı geri getirdiniz. Borsa coştu...
Ağaoğlu: Çok doğru bir şey oldu. 6 Şubat depremleri sonrası gelmişti yasak. İki yıla yakın bir zaman sonra BİST 50’deki hisseler için serbest hale gelecek yıl başından itibaren.
Güldağ: Açığa satışla ilgili piyasanın bakışı negatiftir bizde...
Ağaoğlu: Bir hisse senedi açığa satıldığında sanki sizi batırmaya çalışıyor gibi bir düşünce var. Zinhar doğru değil. Kredili hisse senedi alımı da bir nevi açığa alış. Ona yasak getirilmiyor. Alışa yoksa satışa yasak neden olsun?
Güldağ: Limitler var ama orada...
Ağaoğlu: Evet ama yasak yok. Krediyle hisse alımının benim literatürümde karşılığı açığa alıştır. Ayrıca, açığa satışın yapılması zaten o hisse senedini bir şekilde temin edebilmeyi gerektiriyor. Temin edebiliyorsa açığa satış da yapabilir olmalı.
Güldağ: Bankalara 2025'te enflasyon muhasebesi uygulanmaması da borsaya olumlu yansıdı.
Ağaoğlu: Piyasanın biraz Noel Baba rallisine ihtiyacı vardı diyeyim. Enflasyon verisinin yüksek gelmesine rağmen, Merkez Bankası’ndan faiz indirimi ihtimali azalmışken nasıl oluyor da piyasada bankalar başta pozitif bir seyir izleyebiliyor diye soruluyor.
Güldağ: Bence Aralık'ta bir faiz indirimi hala masada. Belki 250 baz puan olmaz ama...
Ağaoğlu: Merkez Bankası’nın da piyasanın da hayal ettiğinin üzerinde arttı enflasyon ama Merkez Bankası’nın haklı olarak para politikasıyla yönetemem dediği iki kalem; kira ve işlenmemiş gıdayı dışarı çıkınca enflasyon TCMB'nin beklentilerine yaklaşıyor. O nedenle faiz indirim ihtimali artmış durumda.
Güldağ: İşin matematiğinden çok, Merkez Bankası ve bir bütün olarak ekonomi yönetimi 'piyasayı şaşırtmama' sözünün arkasında durur diye, faiz indirimi gelir diye düşünüyorum. Çünkü son açıklamaların hemen hepsi piyasa tarafından 'faiz indirimi geliyor' olarak okundu. Faiz indirimi gelmezse, sadece piyasa değil, reel sektör de moral olarak düşer.
Ağaoğlu: Piyasa kendi kendine gelin güvey oldu. Faiz indiriminin yeni yıla bırakılması gerekir. En azından yeniden değerleme oranı yüzde 44 uygulanacaksa ve asgari ücrette de buna yakın bir artış yapılacaksa Merkez beklemeli. Asgari ücreti görmesi lazım.
Güldağ: Yarın başlıyor resmi görüşmeler ama temaslar bir süredir devam ediyor. Duyumlarımız işçi tarafının yüzde 75, işveren tarafının yüzde 20'li rakamların üzerinde durduğu yönünde. 17 bin lira net ücretin üzerine 5 bin lira eklenecek deniyor. Üstü Cumhurbaşkanı'na bağlı yorumları ağırlıkta. Beklenti yüzde 30-35 aralığında bir artış.
Ağaoğlu: Merkez Bankası’nın toplantısı 26 Aralık’ta. Asgari ücretin daha önce açıklanması durumunda Merkez Bankası buna mutlaka bir faiz kararıyla yanıt verecektir. Ama karar 26'sından sonraya sarkarsa, Merkez Bankası’nın faiz indirmekten imtina etmesi gerektiğini ve edeceğini düşünüyorum.
Güldağ: Gidişata göre önceden bilgi alabilir Merkez Bankası...
Ağaoğlu: Alamayabilir de. Asgari ücret çok kritik. Eskiye oranla çok daha belirleyici oldu Türkiye’de. Yüzde 45 asgari ücretle çalışıyor. En azıdan asgari ücretle gösterilip açıktan maaşlarını alan kesim hiç de az değil. Yeniden değerleme oranı ve asgari ücret netleşmeden Merkez Bankası’nın bir faiz kararı vermemesi gerektiğini düşünüyorum. Çünkü henüz Merkez'e beklenen destek gelmedi. ‘Allahını seven defansa gelsin’ gibi bir durum var.
Güldağ: Asgari ücretle çalışanların oranı büyük ölçüde kaydı. Haklısın. Geçen İSO'da da konuşuluyordu. İstanbul'da asgari ücret zaten 22 bin lira, altına çalışan kimseyi bulamazsınız diye. Kimi şirketlerde bakıyorsun, genel müdür dahi asgari ücretli görünüyor. Türkiye'de gerçek anlamda asgari ücretle çalışanların yüzde 20’nin altında olduğu hesap ediliyor. Neyse, borsada Noel baba rallisi diyordun...
Ağaoğlu: Yılın son ayında borsanın daha pozitif seyretmesini bekliyordum. Şu anda oluyor.
Güldağ: Daha sürer mi?
Ağaoğlu: Biraz daha pozitif gideriz. Bu enflasyon muhasebesi hikayesi, açığa satış bunlar biraz abartılıyor onu da söyleyeyim. Ve faiz kararındaki belirsizlik nedeniyle biraz erken davranıyoruz. Ama dolar bazında 2,95 centi görebiliriz. 2,60 önemli bir dipti. 2,50’de fazla kalmadık üzerine çıktık şimdi 2,95’e kadar çıkabilecek bir hareketin içindeyiz.
Güldağ: 2,89 seviyesinde şu an.
Ağaoğlu: Evet, buradan 2,95- 2,98 cent, hatta 3 dolar seviyesine çıkabiliriz. Ama üzeri bu sene biraz zor.
Güldağ: Japonya'nın faiz artırımı ile gelen bir boşluk vardı. Dış borsalar kapattı biz kapatamadık diyordun. O fark kapatılabilir mi?
Ağaoğlu:5 Ağustos’ta oluşan bir 'gap' var. 3,13 centle 3,03 cent arasında bir boşluk v ar. O boşluk ne TL bazında ne de dolar bazında kapatıldı. TL bazında kapatırız büyük ihtimalle. 10 bin 500'e doğru bir hareket olur borsada. Ama dolar bazındaki boşluğun bu yıl kapatılacağını düşünmüyorum. Çünkü kur önümüzdeki günlerde 35 liranın üzerine çıkacak bir hareket yapacak. Dolar bazındaki boşluğun kapatılması yeni yıla kalır.
Güldağ: Peki Merkez Bankası bu ay faiz indirmezse ...
Ağaoğlu: Hayal kırıklığı ile birlikte 2,75 cente doğru bir hareket olur. Çünkü Merkez Bankası'nın faiz indirmemesi en az bir ay daha yüksek faizle fonlama ihtiyacı demektir.
Euro'nun işi bütün dünyada zor olacak
Güldağ: Euro/dolar paritesinde ne olur?
Ağaoğlu: Trump’ın göreve gelmesi öncesi hem Almanya hem Fransa, yani Avrupa Birliği’nin iki önemli ülkesi iç politikada ciddi sıkıntı yaşıyor. Euro adına negatif bir durum.
Güldağ: Avrupa Merkez Bankası 12 Aralık'ta 50 baz puan indirime hazırlanıyor gibi. Bu da Euro'yu biraz daha zayıflatmayacak mı?
Ağaoğlu: Evet, piyasa da fiyatladı. Herkes aynı şeyi düşünüyor ama o kadar da kötü değil. Şu anda 1,0583’ler seviyesinde parite. Yılı 1.0650- 1,0690 civarında kapatmak için 'arkadan bir el atalım arkadaşlar' diyen bir piyasa hareketi olması ihtimali var. Bunun üzerine çıkması ise biraz zor. Özellikle bu yıl 1,07’nin üzerine çıkması ihtimali zor .
Güldağ: Peki 2025'te ne beklersin? Euro ile dolar eşitlenir diyordun...
Ağaoğlu: Sadece ben değil. Birçok analist önümüzdeki yıl bire bire yani par'a gelmesini bekliyor. Amerika’da borçlanma tarafı yüksek kalacak. ABD 10 yıllık tahvillerin getirisi 4,19'da şu anda ve çok aşağı gitmiyor. 2025'te tekrar 4,45- 4,50’yi test etme ihtimali bile var. Fed’in faiz indirimleri 2025'te Avrupa Merkez Bankası'na göre daha düşük kalacak.
Güldağ: ABD ile AB faiz farkı ne olur?
Ağaoğlu: Şu anda 100 bazpuan olan fark 150 baz puana kadar açılacak. Faiz farkının Euro aleyhine gelişmesi nedeniyle Euronun değer kaybı devam edecektir.
Güldağ: İhracatçı ne yapmalı bu durumda?
Ağaoğlu: En azından önümüzdeki 3 ay içinde 1,0700-1,0750 seviyesinin kolay kolay aşılacağını düşünmüyorum. İster dolara karşı hedge edebilirler ister başka yöntemlerle pariteyi hedge etmeye çalışmalılar diye düşünüyorum. Euro'nun işi bütün dünyada zor olacak.
Kriptoda kâr realizasyonu zamanı olabilir
Güldağ: Kriptoda neler oluyor? Bitcoin 100 bin doların üstüne çıktı sonra hızla düştü.
Ağaoğlu: 104,88 görmüş sonra indi aşağıya. Etherium ona göre biraz daha temkinli gidiyor. Amerikan SPK’sının başına kripto pozitif birisi geliyor. Onun etkisiyle hızlı yükselince birileri kar realize etti. Ama bir süre daha yukarı hareket olabilir. Tahminim 109 ila 114 bin dolar seviyesine kadar çıkacak bir Bitcoin’in Trump ve yeni SEC başkanının heyecanını geçirdikten sonra önemli düzeltmelere doğru gidebileceği yönünde.
Güldağ: 200 bin doları bekleyenler var...
Ağaoğlu: 200. bin dolar olur mu sorusunun yanıtı bende hep aynı; ihtimaldir ki bir ara olur ama yakın vadenin hareketi veya 2025 hareketi değil bence. Trump gelmeden önce yaşananan hareketin arkasından artık yavaş yavaş kar realizasyonu için cebine parayı koymak isteyeceklerdir.
Petrolde aşağı yön daha yüksek ihtimal
Güldağ: Suriye'deki gelişmeler, petrol ve altın piyasasını nasıl etkiler sence?
Ağaoğlu: Altın gümüş cephesinde şu anda çok önemli bir şey görmüyorum. Petrol tarafında da öyle. OPEC üretim artışlarını erteleme kararı alacak düşüncesiyle 73-74 dolarlara yaklaştık.
Güldağ: Petrolde nasıl bir seyir beklersin?
Ağaoğlu: Petrolün işi zor. Şu anda da 71 seviyelerinde Brent petrolü. Batı Teksas da 68’in altında. OPEC üretim artışlarını erteleme kararı alsa bile ben yukarı potansiyelinin çok fazla olduğunu düşünmüyorum. Tabii Basra Körfezi'nin, Kızıldeniz’in kapanması gibi gibi birtakım majör olaylar olmadığı takdirde, aşağıya 60 dolarlara inme ihtimali daha yüksek. Her seferinde, gelen haberler küçük bir zıplama yaratıyor sonra petrol fiyatları hızla tekrar eski yerine dönüyor.
