GSYH yılın üçüncü çeyreğinde geçen yılın aynı döneme göre yüzde 3,7 arttı. Üçüncü çeyrekte bir önceki çeyreğe göre ise yüzde 1,1’lik büyüme kaydedildi.
Bu yılın ilk üç çeyreği ile geçen yılın son çeyreğini kapsayan son bir yıllık dönemdeki GSYH’nin bir önceki yıllık döneme göre artışı da yüzde 3,6 oldu.
Türkiye ekonomisinin bu yılın tümündeki büyümesine ilişkin tahmin yüzde 3,3. Büyüme hızı hedefi başlangıçta yüzde 4’tü, bu oran daha sonra yüzde 3,3’e revize edilmişti.
İlk üç çeyrekteki büyüme performansı gösteriyor ki, son çeyrekteki büyüme yüzde 2,3’te kalsa bile yıllık yüzde 3,3’lük revize hedefe ulaşılacak.
Son çeyrekteki büyümenin yüzde 3 olması halinde yıllık büyüme yüzde 3,5 düzeyinde oluşacak. Son çeyrekteki oranın yüzde 3,5 olması durumunda ise yıllık oran yüzde 3,6’nın biraz üstüne çıkacak.
Bu yıl için başlangıçta yüzde 4 olan büyüme hızı hedefi revize edilerek yüzde 3,3’e indirilirken ekonomi yönetiminin hedefi belli ki ekonomiyi soğutmak ve yavaşlatmaktı. Anlaşılan ya bundan tümüyle vazgeçildi ya da başarılı olunamıyor. Bu gidişle 2025 yılı büyümesi başta öngörülen düzeye, yüzde 4’e yaklaşabilir.
Yeri gelmişken 2026 yılı büyüme hızı hedefinin yüzde 3,8 olduğunu da hatırlayalım.
“Hem ağlarım, hem büyürüm!”
TÜİK’in resmi verileri gösterdi ki tarım dışında tüm kesimlerin keyfi yerinde; kimi az, kimi çok ama yerinde… En azından verilere yansıyan bu.
Sahada çok farklı görüşler dile getiriliyor, özellikle sanayiciler gidişattan çok yakınıyor ama toplulaştırılmış bir şekilde GSYH kapsamında açıklanan veriler tam tersini gösteriyor.
Üçüncü çeyrekte geçen yıla göre inşaatta tam yüzde 13,9’luk bir büyüme var. Daha ne istenir ki!
Sanayiye bakıyoruz, büyüme oranı yüzde 6,5 düzeyinde. Bu oranlarda enflasyon etkisi tabii ki yok. Yani reel bir büyüme. Yakınmalarla taban tabana zıt ve “fena değil”in çok ötesinde bir oran bu.
Ticaret, ulaştırma, konaklama ve yiyecek hizmetlerindeki büyümenin oranı da yüzde 6,3.
Tarıma dikkat!
Geçen yıla göre küçülen tek sektör tarım. Tarım sektörü geçen yıla göre tam yüzde 12,7 küçülmüş durumda.
Aslında alarm zilleri burada çalıyor, farkında olabilene. Üstelik tarımdaki sorun giderek büyüme eğiliminde. Bu sektör ilk çeyrekte yüzde 0,7, ikinci çeyrekte yüzde 5,5 küçülmüş, son çeyreğin oranını aktardım, küçülme yüzde 12,7’yi bulmuş.
Tarımda öylesine dramatik bir küçülme yaşanıyor ki, üçüncü çeyrek itibarıyla bu yıl 2017’nin sonraki dönemin en kötü tablosu ortaya çıkmış.
Diğerleri daha kolay toparlanır da…
Biraz önce de vurguladım. Tarımda 2017’den bu yana geçen sekiz yılın en kötü üçüncü çeyreği bu yıl yaşanıyor.
Bu olumsuzluğun gerekçesi olarak gösterilen etkenler belli; don ve kuraklık.
Bu gerekçelerde kuşkusuz belli ölçüde haklılık payı var da önemli olan gelecek için ne yapıldığı ya da bir şeyler yapılıp yapılmadığı.
Tarıma sakın “saldım çayıra” diye bakılıyor olmasın!
Örneğin sanayide, örneğin turizmde ya da başka alanlarda yaşanacak sorunların üstesinden gelmek çok daha kolay. Ama tarımda durum pek öyle değil. Sanayide ya da turizmde üretim ve istihdam kaybına yol açan olumsuzluklar mı yaşandı; o olumsuzlukların ortadan kalkmasıyla yeniden istihdam da oluşur, üretim de canlanır ve sonuçta normale dönülür.
Ya tarımda? Türkiye tarım yapmayı adeta unutuyor, tehlike burada.
Tarım sektöründe çalışanlar lanet okuya okuya işini bırakmak durumunda kalıyor.
Bilmem farkında olunur mu ama tarımdan kaynaklanan tehlike çok büyük.
İşgücü ödemelerinin payı aynı
TÜİK verilerine göre işgücü ödemeleri milli gelirden yüzde 35 pay aldı. Oran, geçen yılın üçüncü çeyreğinde de aynı düzeydeydi. İşgücü ödemelerinin payı, bir önceki çeyrekteki yüzde 38,4’e geriledi. Her ne kadar doğru kıyaslama önceki yılla olan kıyaslamaysa da işgücü ödemelerinin bir önceki yılla aynı düzeyde kalması da reel anlamda bir gerileme sayılır.
İşgücünün payı azalırken diğer yandan sermayenin payında artış yaşanıyor. Sermayenin üçüncü çeyrekteki payı yüzde 46,3 oldu. Bu oran bir önceki çeyrekte yüzde 41,3, bir önceki yıl yüzde 46 düzeyinde oluşmuştu.
