Nice parlak zekâ, harekete geçmediği için silinip gitmiştir. Bu kural, yapay zekâ için de geçerlidir. Algoritmalar, YZ’nin tasarladığı eylem planlarıdır. YZ çağında eylemsizlik, zekâ yoksulluğudur.
Yapay zekâ, sadece veri işleyen değil; gelecek inşa eden bir zekâ türüdür. Ama o geleceği kurmak için insanın da karar alması gerekir. Gonçarov’un Oblomov’u gibi; zekâsı olup da eyleme geçemeyen birey, kurumlar, artık sadece yavaş değil; yararsız da sayılır. Giden kaplumbağa duran tavşanı geçer.
Çünkü bu çağda sadece üretkenlik değil, öngörülebilirlik ve hareket kabiliyeti de kıymetlidir. Oğuz Atay boşuna demedi: “Ben başlamazsam, ancak durdurulabilirim.” Ama bu çağda başlamayanlar zaten sistem dışına alınır. YZ devrinde “başlamayan”, yalnızca durdurulmaz; görmezden gelinir.
KRİZİ KODLA AŞAMAZSAN KOD SANA KARAR VERİR
YZ’ye sahip olup onu kullanamayan nice şirket var. Verisi var, donanımı var ama karar gücü yok. Tıpkı su kenarında güneşlenen timsah gibi; hareketsiz kaldığı anda çantaya dönüşür. Çünkü bu çağın temel kuralı şudur; eğer sen veriyi kullanmıyorsan, veri seni kullanır. Ama çözüm sana çıkmayabilir.
“Çok zeki ama biraz tembel” denilen çocuklar gibi, bazı şirketler de zekâyla değil, gecikmişlikle tanımlanıyor. Oysa bu çağda tembellik lüks değil, risk faktörüdür. Büyük balığın küçük balığı yediği dünya çoktan geride kaldı. Hızlı balık yavaşını yemekle kalmıyor, denizi tembel balığa dar ediyor.
2 SORU 2 CEVAP / YZ krizinde stratejiye dair…
Küresel YZ dalgasında nasıl hareket etmeli?
Dengeler yeniden kurulduğunda orada yer almak isteyen şirket, “bekleyelim görelim” diyemez. Godot’yu beklemek çağ dışı kaldı; şimdi, kendi algoritmanı yazman gereken dönem. Küresel oyuncular ezberlerini yeniliyor; bizim hâlâ eski raporları PDF’e dönüştürmemizle bu yarış kazanılmaz.
YZ krizinde işletmeler nasıl davranmalı?
“YZ’ye yatırım yaptık ama sonuç almadık” diyen firmaların %80’i, hareketsizlikle malul. Pasif YZ sistemleri, beyinsiz kaslar gibidir. Kriz, akılla değil; aktif akılla geçilir. Eylem yoksa zekâ, sadece sunum dosyasında kalır. Bilinir ki eyleme dökülmemiş her strateji, daima çöp sepetini boylamıştır.
NOT
DURAĞAN ZEKÂYA ENTEGRE OLAMAZSIN
Şirketler eylemsizlikle kurtulamaz. Anadolu’nun dört bir yanında yüzlerce kurum, YZ’den söz ediyor ama hareket planı olmayanların geleceği yok. Teşvik bekleyen ama strateji üretmeyenler; zekâ çağında sadece “bekleyen” olur. Oysa bekleyenin sırası hiçbir zaman gelemeyebilecektir.
Fırtınalı denizlerde kaptanı hayatta tutan şey bilgi değil, karar alma cesaretidir. Unutma; “akıllı sistemin zekâsı, sadece senin niyetin kadardır. Durursan yazılırsın, yürürsen algoritma olursun.” Yazılımlar bellekte durduğu zaman değil, eyleme geçtiği zaman (RUN) bir değer üretebilecektir.
Şu evrende zekâ, her şeyi tanımlayabilir. Ancak en parlak zekâ bile, kendini ispat edebilmek için bir bedene ihtiyaç duyar. Yapay olsun, organik olsun, eyleme geçmemişse değeri olmaz. Kör topal çalışan zekâ dahi, yan gelip yatan parlak zekâdan değerlidir. Risk almış, çünkü harekete geçmiştir.
