RAPOR, Başkanlığını Prof. Nuri Karadurmuş’un yürüttüğü Türk Tıbbi Onkoloji Derneği’nin AstraZeneca işbirliği ile hazırlandı:
- Türkiye’de Akciğer Kanseri: Güncel Veriler Işığında Politika Önerileri…
Raporu hazırlayan bilimsel danışma kurulunda şu akademisyenler yer aldı:
- Ali Çelik, Prof. Deniz Köksal, Prof. Erdoğan Çetinkaya, Doç. Gökşen İnanç İmamoğlu, Prof. İlhan Hacıbekiroğlu, Prof. Mahmut Gümüş, Prof. Murat Dinçer, Prof. Nuri Karadurmuş, Prof. Perran Fulden Yumuk, Prof. Simten Malhan, Prof. Uğur Selek.
Raporun kamuoyu ile paylaşılmasının ardından, Türkiye Tıbbi Onkoloji Derneği Başkanı Prof. Nuri Karadurmuş, Başkent Üniversitesi Sağlık Yönetimi Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Simten Malhan ve AstraZeneca Türkiye Kurumsal İlişkiler Direktörü Erdal Kiraz, YouTube kanalımız Nasıl Bir Ekonomi TV’de konuğum oldu.
Prof. Nuri Karadurmuş, söze dünyadaki verilerle girdi:
- Dünyada akciğer kanseri insidansı (hastalığa yakalanma oranı) yüzde 12. Akciğer kanserinden ölüm oranı ise yüzde 18 düzeyinde bulunuyor.
Türkiye’deki durumu ortaya koydu:
- Türkiye, akciğer kanserinde en yüksek insidansın görüldüğü 7’nci ülke. Bu, her yıl Türkiye’de 41 bin kişiye akciğer kanseri tanısı konulması anlamına geliyor.
Şu noktanın altını çizdi:
- Hastaların büyük bir kısmı ileri evrede tanı alıyor. Bu durum, erken tanının güçlendirilmesi ile etkin müdahalelerin hayata geçirilmesi gerekliliğini ortaya koyuyor.
Başkent Üniversitesi Sağlık Yönetimi Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Simten Malhan araya girdi:
- Akciğer kanseri olduğu erken evrede fark edilen hastalarda yaşam süresi ve sağ kalım oranları belirgin şekilde artıyor. Erken tanı sayesinde cerrahi müdahale şansı yakalanabiliyor, daha etkili ve daha az maliyetli tedaviler uygulanabiliyor.
Bu durumun sadece hasta yaşamını değil, aynı zamanda sağlık sisteminin sürdürülebilirliğini de doğrudan etkilediğini vurguladı:
- Yapılan çalışmalar ulusal akciğer kanseri tarama programının Türkiye için maliyet-etkin olduğunu, önemli sağlık faydaları sağlayabileceğini gösteriyor. Taramanın maliyet etkinliği konusunda yapılan çalışma 7 bini aşkın erken ölümün önlenebileceğini gösteriyor.
Prof. Malhan, dünyada ve Türkiye’de akciğer kanserinin toplam ekonomik yüküne ilişkin verilere dikkat çekti:
- Akciğer kanseri ekonomik maliyetler açısından yüzde 15.4 ile ilk sırada yer alıyor.
- Kolon ve rektum kanseri yüzde 10.9’la ikinci sırada bulunuyor.
- Meme kanseri yüzde 7.7 ile üçüncü sırada yer alıyor.
- Karaciğer yüzde 6.5 ile 4’üncü sırada bulunuyor.
- Lösemi yüzde 6.3’le 5’inci sırada yer alıyor.
Ekonomik yükün sadece bireysel hastalarla sınırlı kalmadığını, sağlık sistemlerini ve toplumları da geniş çapta etkilediğini kaydetti:
- Özellikle kişi başına düşen GSYİH’nin düşük ve akciğer kanseri insidansının yüksek olduğu ülkelerde bu etki daha belirgindir. Bu durum, tedavi ihtiyacının yüksek ancak kaynakların kısıtlı olduğu zorlu bir senaryo yaratıyor.
Hasta başına maliyetleri irdeledi:
- 2023 yılında yayımlanan bir sistematik derleme çalışması akciğer kanserinin doğrudan maliyetinin hasta başına 4 bin 500 dolar (190 bin lira) civarından 45 bin dolara (1.9 milyon lira) kadar çıkabildiğini gösteriyor.
Türkiye’de de akciğer kanserinin ekonomik yükünü hesaplamak amacıyla bir ekonomik etki analizi çalışması gerçekleştiğini bildirdi:
- Araştırma sonuçları, akciğer kanserinin Türkiye’deki yıllık ekonomik yükünün 129 milyar liraya ulaştığını gösteriyor. Doğrudan maliyetlerin toplam yükün yaklaşık yüzde 30’unu oluşturduğu tespit edildi.
“Türkiye’de Akciğer Kanseri: Güncel Veriler Işığında Politika Önerileri” raporu ve Prof. Nuri Karadurmuş ile Prof. Simten Malhan’ın sözleri, akciğer kanserinde erken tanının önemini ortaya koyuyor…
Bu durumda “ulusal tarama programı” çerçevesinde gönderilen mesajları dikkate alıp harekete geçmekte büyük yarar görünüyor…
Sigara geçmişi ve yaşam biçimine göre bir tarama programı devreye alınmalı
TÜRK Tıbbi Onkoloji Derneği Başkanı Prof. Nuri Karadurmuş, Türkiye’de meme, serviks ve kolon kanseri tarama programları aktif devam ederken, akciğer kanseri için henüz başlanmadığını belirtti:
- Sigara geçmişi ve yaşam biçimi gibi parametreler belirlenerek hedefli bir tarama programı için pilot uygulama başlatılmasında fayda görülüyor.
Ardından ekledi:
- 50-74 yaş grubunda sigara kullanan veya 20 yıl içinde sigarayı bırakmış olan nüfus tarama kapsamına alınabilir.
Erken tanı için yapay zeka destekli radyolojik görüntü değerlendirme ve bilgi sistemlerinin entegrasyonunun kritik önem taşıdığını vurguladı:
- Ülkeye özgü risk faktörlerinin bilimsel çalışmalarla belirlenmesi, yüksek riskli bölgelerde pilot programlar başlatılması ve ulusal tarama programının hayata geçirilmesi gerekiyor.
Akciğer kanseri belirtilerinin çoğu zaman başka belirtilerle karıştırılabildiğini kaydetti:
- Akciğer kanseri belirtileri, öksürük gibi diğer hastalıkların belirtileri ile karıştırıldığı için hastalar ileri evrede hekime başvurup tanı alıyor. Oysa hastalığın erken evrelerinde tanı konulması ve etkin tedavi yaklaşımı ile 5 yıllık sağ kalım oranları yüzde 80’lere çıkabiliyor.
Günümüzün düşük doz bilgisayarlı tomografi (DDBT) gibi etkin tarama yöntemlerinin olduğunu anımsattı:
- Avrupa Konseyi, 2022 yılı Aralık ayında kanser taramalarına ilişkin Tavsiye Kararı’nı güncelleyerek üye devletleri DDBT yöntemi ile taramaya ilişkin kanıtları da göz önünde bulundurarak, uygun planlama ve pilot çalışmaları gerçekleştirmeye davet etmiştir.
Türk Tıbbi Onkoloji Derneği (TTOD) olarak akciğer kanseri konusunda farkındalık yaratmak, bilimsel araştırmaları desteklemek ve politika önerileri geliştirmek için aktif rol aldıklarını bildirdi:
- TTOD olarak önceliğimiz, Türkiye’de akciğer kanseri kontrolünün iyileştirilmesi, erken tanının yaygınlaştırılması ve hasta yaşam süresinin artırılmasıdır.
Farkındalık projeleri ile toplumu bilinçlendirme çalışmalarımız devam ediyor
ASTRAZENECA Türkiye Kurumsal İlişkiler Direktörü Erdal Kiraz, akciğer kanserinde erken tanıya ve hasta yolculuğunun iyileştirilmesine büyük önem verdiklerini belirtip, farkındalık projelerini sıraladı:
- Akciğer Sağlığı İnisiyatifi
- Belirti Yoksa da Yok Sayma
- Akciğerimizi Okuyoruz
Söz konusu farkındalık projeleri ile toplumun bilinçlendirilmesi çalışmalarına devam edeceklerini bildirdi:
- “Türkiye’de Akciğer Kanseri: Güncel Veriler Işığında Politika Önerileri” raporumuzu da akciğer sağlığını korumak ve geliştirmek amacıyla hayata geçirdiğimiz “Akciğer Sağlığı İnisiyatifi” kapsamında hazırladık.
