Kurumsal yatırımcılar ve sermaye piyasalarının temsilcileri, Türkiye Kurumsal Yatırımcı Yöneticileri Derneği (TKYD) tarafından dördüncüsü düzenlenen ‘TKYD 4. Portföy Yönetimi Zirvesi’nde bir araya geldi. İstanbul’da, düzenlenen zirveye, Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) Başkanı İbrahim Ömer Gönül, Merkezi Kayıt Kuruluşu Genel Müdürü ve Yönetim Kurulu Üyesi Dr. Ekrem Arıkan’ın yanı sıra, çok sayıda sektör temsilcisi katılım gösterdi. Zirve, yatırım fonlarının geleceğine ilişkin önemli analiz ve öngörülerin de yapıldığı 3 ayrı panele ev sahipliği yaptı. Zirveye ana konuşmacı olarak katılan Prof. Dr. Daron Acemoğlu çevrimiçi “21. Yüzyılın Fırsatları ve Belirsizlikleri” konusunda bir sunum gerçekleştirdi.
Portföy yönetimi sektörünün yönettiği varlıklar GSYH’nin yüzde 17,3’üne ulaştı
Zirvenin açılışında konuşan TKYD Başkanı Yağız Oral, “Son yıllarda yüksek büyüme sürecine giren sektörümüz, yatırımcıların artan ilgisi ve finansal okuryazarlığın da artmasıyla bu yıl ciddi büyüme gösterdi ve Ekim 2024 itibarı ile 6 trilyon TL’yi geçerek GSYH’ın yüzde 17,3’üne ulaştı” dedi. Oral, SPK’nın 2015 yılında fon kuruculuğunu portföy yönetimi şirketlerine devretmesi ve Türkiye Elektronik Fon Alım Satım Platformu’nun (TEFAS) Takasbank tarafından devreye alınmasının da sektör için bir dönüm noktası olduğuna vurgu yaptı.
TKYD’nin 1999 yılında kurulduğunu hatırlatan Oral, “Derneğimiz, 25 yıllık süreçte yatırım fonları alanında farkındalığın artırılmasına, kurumsal yatırımcı tabanının büyümesine katkıda bulundu. Böylece portföy yönetimi sektörünün yarattığı finansman ile ülkemizin sürdürülebilir kalkınmasında ve şirketlerin gelişiminde önemli rol üstlendik ve üstlenmeye devam edeceğiz. Bu yıl Yatırım Fonu yatırımcı sayısında da ciddi artış olduğunu gözlemliyoruz. 2023 sonunda 4,3 milyon olan yatırımcı sayısı sadece 10 ayda 1 milyon kişi artarak Ekim 2024 sonu itibarı ile 5,3 milyon kişiye ulaştı.” dedi.
“Gidilecek daha çok yolumuz var”
Sektörün, son yıllarda sergilediği etkileyici büyüme ile geldiği bu noktayı çok önemsediklerini, ancak gelişmiş ülke ekonomileri ile kıyaslandığında gidilecek daha çok yolun olduğunu, bu yola adım adım ve istikrarlı bir şekilde yaklaştıklarını da kaydeden Oral, devamında şunları söyledi: “Yönetim kurulu üyeliğini üstlendiğim Avrupa Fon ve Varlık Yönetimi Birliği’nin (EFAMA) raporlarına göre, 2023 sonu itibarı ile Avrupa portföy yönetimi sektörü, 28,5 trilyon Euro büyüklük ile Avrupa GSYH’nın yüzde 138’ine ulaştı. Global bakıldığında ise 108 trilyon Euro büyüklük ile Dünya GSYH’nın yüzde 102’sini oluşturuyor. TKYD olarak bu seviyelere çıkmak hedefi doğrultusunda, daha gelişmiş ve derinleşmiş sermaye piyasaları ile birlikte ülkemizin finansal istikrarının artmasına ve ekonomimizin gelişmesine katkı vermeye devam edeceğiz.”
“Kurumsal yatırımcıların reel ekonomiye verdiği katkı artmaya devam ediyor”
Kurumsal Yatırımcıların Borsa İstanbul’da işlem gören şirketlerin pay senetlerine yaptıkları uzun vadeli yatırımlar ile Girişim Sermayesi Yatırım Fonları (GSYF) ve Gayrimenkul Yatırım Fonları (GYF) tarafından reel sektöre doğrudan önemli miktarda yatırım yaptığını belirten Oral, 22 Kasım itibarıyla bu fonların toplam yatırımının 302 milyar Türk lirasına ulaştığını bildirdi. Oral, kurumsal yatırımcıların, pay senetlerine yaptığı yatırımın 22 Kasım itibarıyla 704 milyar TL’ye, özel sektör tahvillerine yaptığı yatırımın da 241 milyar TL seviyesine yükseldiğinin ve bu fonların reel sektöre gerçekleştirdiği toplam yatırımın 944 milyar TL’ye ulaştığının altını çizdi. Oral, birçok farklı temalardaki fonlara olan ilginin artmasının yatırımcıların uzun vadeli bakış açısıyla yatırım yapmaya başladığının göstergesi olduğunu kaydetti.
Kurumsal yönetişim ve etki yatırımlarının sektördeki ağırlığı artıyor
Türkiye’de yatırım yönetiminde küresel piyasalarla birlikte sürdürülebilirliğin öneminin arttığını belirten Oral, bu temada yaklaşık 13 milyar TL büyüklüğe ulaştığına dikkat çekti. Oral, “Sektör olarak çevresel, sosyal ve kurumsal yönetişim, sürdürülebilirlik temalarına desteklerimiz artmaya devam edecek, böylece çok önemsediğimiz yeşil dönüşüme sektör olarak önemli katkıda bulunmaya devam edeceğiz.” dedi.
SPK Başkanı Gönül: 2024, kurumsal yatırımcılar için oldukça önemli bir yıl
SPK Başkanı İbrahim Ömer Gönül ise kasım ayı itibarıyla menkul kıymet yatırım fonları ve emeklilik yatırım fonlarındaki tasarruf düzeyi hacminin 5,1 trilyon liraya ulaştığına dikkat çekti. 69 adet portföy yönetim şirketi tarafından yönetilen toplam portföy büyüklüğünün de 6 trilyon lirayı aştığını belirten Gönül, tüm sermaye piyasasının düzenli bir şekilde büyümesine en büyük katkıyı kurumsal yatırımcıların sağladığını söyledi. Gönül, sermaye piyasasının büyümesinde olmazsa olmaz olarak gördükleri kurumsal yatırımcıların işlemlerin çabuk ve sorunsuz gerçekleşmesi ve piyasanın derinliğinin artması konusundaki önemine işaret etti.
Tüm yatırım fonlarında yatırım yapanların sayısının 5,4 milyon civarında bulunduğunu belirten Gönül, 2024 yılı içerisinde menkul kıymet yatırım fonları ve emeklilik yatırım fonlarının yanı sıra girişim sermayesi yatırım fonları ve gayrimenkul yatırım fonlarının benzer şekilde büyüdüğünü anlattı.
Gönül, “Özellikle gayrimenkul ve yatırım fonları, proje gayrimenkul yatırım fonları da dahil olmak üzere girişim sermayesi yatırım fonlarının büyüklüğü geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 100 büyüme kaydetti. Bu hepimizin başarısı olarak gördüğümüz bir konudur.” dedi.
“Toplam işlem hacmi TEFAS’ta 5 trilyon liraya, BEFAS’ta 45 milyar liraya ulaştı”
Yeşil, sürdürülebilir ve sosyal konulara dokunan fon büyüklüklerinin de her geçen gün arttığını belirten SPK Başkanı Gönül, kasım ayı itibarıyla yenilenebilir enerji ve sosyal alanlara odaklanan kurumsal yatırımcıların toplam piyasa değerinin 28,2 milyar liraya yaklaştığını söyledi.
Sürdürülebilirlik temalı 60 adet menkul kıymet yatırım fonunun bulunduğuna işaret eden Gönül, “Buradaki iki önemli platformumuz olan TEFAS ve BEFAS oldukça başarılı ve sizlerin sayesinde oldukça güzel şekilde çalışmaya devam ediyor. Bu fonların toplam işlem hacimleri TEFAS’ta 5 trilyon liraya, BEFAS’ta ise 45 milyar liraya ulaştı.” diye konuştu.
“Yıl içinde birçok önemli düzenlemeyi hayata geçirdik”
SPK Başkanı Gönül, sektör talepleri ve uygulamada karşılaşılan ihtiyaçlar dikkate alınarak bu yıl içerisinde kurumsal yatırımcıları etkileyen birçok önemli düzenlemeyi hayata geçirdikleri bilgisini verdi. Yatırımcıların hak ve menfaatlerinin korunması ve yönetim sürecinde şeffaflığın artırılması amacıyla dünyada “stewardship” olarak bilinen sorumlu yönetim ilkelerini hayata geçirdiklerini aktardı.
Bu alanda, portföy yönetim şirketlerine rehberlik etmek üzere 16 Şubat’ta Sorumlu Yönetim İlkelerini yayımladıklarını hatırlatan Gönül, 21 Kasım’da bu ilkelere ilişkin uygulamaların raporlanmasında esas alınacak raporlama standardını belirleyerek, konu hakkındaki tüm düzenlemeleri Sorumlu Yönetim İlkeleri Rehberi kapsamına aldıklarını ifade etti. Gönül, standart fonların, girişim sermayesi yatırımlarının finansmanında daha etkin bir rol oynaması amacıyla girişim sermayesi yatırım fonlarına yatırım yapabilmelerine imkânı sağladıklarını kaydederek, “Serbest fon başvuru süreçlerinin sadeleştirilmesi ve daha etkin şekilde yürütülebilmesi amacıyla Yatırım Fonlarına İlişkin Esaslar Tebliği’nde değişiklikler yaptık.” diye konuştu.
Proje gayrimenkul yatırım fonunun kurulmasına ilişkin gerekli düzenlemeleri hayata geçirdiklerini dile getiren Gönül, şu açıklamalarda bulundu: “Girişim sermayesi yatırımlarının finansmanında önemli bir yatırım aracı olan girişim sermayesi yatırım fonları, hızla büyümeye devam etmekte ve ülkemiz sermaye piyasalarında da giderek derinliğini sağlamaktadır. Biz de Girişim Sermayesi Yatırım Fonlarına İlişkin Esaslar Tebliği’nde değişiklikler gerçekleştirdik. Buradaki açıklamalarla yakında sizlere bu konuda yol göstermeye devam edeceğiz.” Gönül, bu yıl hayata geçirilen Finansal Okuryazarlık Platformu’ndan bahsederek, bu platformun sektöre ve sektörde faaliyet gösteren yönetim şirketlerine önemli katkılar sağlayacağını söyledi.
Zirve, birbirinden özel panellere ev sahipliği yaptı
Açılış konuşmalarından sonra gazeteci-yazar Murat Yetkin’in moderatörlüğünde ekonomi ve uluslararası ilişkiler konusunda önde gelen isimlerin yer aldığı “Türkiye Ekonomisi ve Piyasalarına 2024’ün Ötesine Bakış, Yeni Jeopolitik Senaryolar” adlı ilk panelde; Koç Üniversitesi Ekonomi Bölümü, Yapı Kredi Ekonomik Araştırma Kürsüsü Başkanı Prof. Dr. Selva Demiralp, Kadir Has Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mustafa Aydın ve Bilkent Üniversitesi Ekonomi Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Refet Gürkaynak panelist olarak yer aldı.
Ak Portföy Yönetimi Yatırım Yönetimi’nden sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Emrah Ayrancı’nın moderatörlüğünü üstlendiği, SPK Kurumsal Yatırımcılar Dairesi Başkan Yardımcısı Müge Karakurum, Burgan Bank Birikim Yönetimi Genel Müdür Yardımcısı Aslı Koçer, Garanti BBVA Emeklilik Genel Müdürü Burak Ali Göçer ve Rasyonet Kurucu Genel Müdürü Orkun Barın’ın yer aldığı ikinci panelde “Yatırım Fonları Ekosistemi ve İş Ortakları” konusu ele alındı.
Daron Acemoğlu: Türkiye düşük kaliteli büyüme göstermekte
Zirvenin öğleden sonra gerçekleştirilen oturumu ise Nobel Ekonomi ödüllü iktisatçı MIT Ekonomi Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Daron Acemoğlu’nun “21. Yüzyılın Fırsatları ve Belirsizlikleri” isimli konuşması ile başladı. Dünyayı ve Türkiye’yi etkileyecek akımları, yapay zeka ve istihdam, yaşanan nüfus, iklim değişikliği, küresel gerginlikler ve değişimler başlıkları altında anlatan Acemoğlu, “Dünya geneline oranla Türkiye’nin halen genç bir nüfusa sahip olmakla beraber, insan kaynakları ve teknolojiye yeterli yatırımı yapmadığını ifade etti. Türkiye’de toplam faktör verimi artış hızının zayıf olduğuna işaret eden Acemoğlu, “Bu açıdan Türkiye’de maalesef 1990’lar kaybedilmiş yıllardır. 2000’li yılların başında ise farklı bir tablo ortaya çıkıyor. Yabancı sermaye çok hızlı geldi, kurumsal reformalar ekonominin durumunu düzeltti. Özellikle, enflasyon kontrol altına alındı. Yolsuzluğun engellenmesi için önemli adımlar atıldı. Ne yazık ki; 2006’da bu dönem sona eriyor. Şu ana kadar Türkiye düşük kaliteli büyüme göstermekte” dedi.
Zirvenin kapanış panelinde Garanti BBVA Portföy Yönetimi Genel Müdürü ve Yönetim Kurulu Başkan Vekili Hülya Türkmen’in moderatörlüğünde, Sermaye Piyasası Kurulu Başkan Yardımcısı Ali İhsan Güngör, %30 Kulübü Türkiye Yönetim Kurulu Üyesi Ebru Dildar Edin, KPMG Türkiye Fintech ve Dijital Finans Lideri, Şirket Ortağı Sinem Cantürk ve Misyon Yatırım Bankası Bilgi Sistemlerinden Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Muhammet Cerit’in konuşmacı oldukları panelde “Portföy Yönetimi Sektöründe “Yeni Temalar” ele alındı.
