İstanbul Halı İhracatçıları Birliği (İHİB) Başkanı Ahmet Hayri Diler, Türkiye’nin, toplam global halı ihracatında Çin’in ardından ikinci sırada, dokuma makine halısında ise dünyanın en büyük ihracatçısı konumunda olduğunu söyledi. Türkiye’de halı üretiminin sadece nihai ürünle sınırlı kalmadığını, iplik, yıkama, boyama gibi yan sanayilerle birlikte geniş bir ekosisteme sahip olduğunu belirten Diler, sektörün önemli bir istihdam kapısı olduğunu da vurguladı.
Başkan Diler şöyle konuştu: “2025 yılına baktığımızda, global ekonomik koşullar ve ham madde fiyatlarındaki değişimler belirleyici olacak. Ancak Türkiye’nin güçlü üretim kapasitesi ve tedarik avantajıyla ihracatta istikrarlı büyüme yakalayacağını öngörüyoruz. Yeni pazarlara açılmayı ve katma değerli ürün ihracatını artırmayı hedefliyoruz. Halıda Gaziantep dünya çapında üretim ve tedarik lideri, İstanbul da hem ticaretin merkezi olması hem de lojistik avantajları nedeniyle önemli bir konumda. Manisa’nın demirci bölgesinde cami ve otel halılarında uzmanlaşmış ihracatçılarımız bulunuyor. El dokuma halılarında Uşak, Isparta, Manisa, Denizli ve Hereke gibi bölgeler öne çıkıyor. Gaziantep ve Kayseri sanayileşmiş üretim yapılarıyla sektörün ihracat gücünü sürekli artırıyor. Türkiye’nin geleneksel el halıcılığı, yüzyıllardır süregelen kültürel mirasımızın en önemli parçalarından. Ancak son yıllarda, el halısı üretimi hem maliyetlerin artması hem de usta dokuyucu sayısının azalması nedeniyle zor bir süreçten geçiyor. Buna rağmen, Kapalıçarşı ve Sultanahmet başta olmak üzere İstanbul, hâlâ dünyadaki en önemli el halısı ticaret merkezlerinden biri. Türkiye’nin farklı bölgelerinden getirilen halılar, hem yerli hem de yabancı koleksiyonerler ve yatırımcılar tarafından büyük ilgi görüyor. Kültürel mirasımızı koruma amacıyla coğrafi işaretleme ve sertifikasyon süreçlerine yönelik projeler devam ediyor. Özellikle el halılarının sanat eseri niteliğinde değerlendirilmesi için müzayede ve sergi gibi etkinlikler düzenleniyor. Ayrıca, el halılarının dijitalleşmesi ve NFT gibi teknolojilerle buluşturulması yönünde de çalışmalar yapılarak, bu değerli ürünlerin küresel pazarda daha görünür hale getirilmesi hedefleniyor. 2024 yılının Haziran ayında International Conference on Oriental Carpets (ICOC) etkinliğini 17 yıl aradan sonra İstanbul’da düzenledik. Yurt dışından gelen misafirlerimizin de belirttiği üzere, İstanbul halı kültürünün başkentidir. El halıcılığı sektöründe zorluklar olsa da İstanbul hâlâ bir ‘halı borsası’ niteliği taşıyor ve geleneksel halıcılığın sürdürülebilirliği için çeşitli adımlar atılıyor. Bu alanda yeni fırsatlar doğabileceğini öngörüyoruz.”
İHİB Başkanı Diler, halı sektörünün sorunlarını ve çözüm önerilerini de şöyle özetledi: “Artan enerji ve ham madde fiyatları, üretim maliyetlerini yükseltti, rekabet gücümüzü olumsuz etkiledi. Sanayicilerimiz, yatırım yapmak ve işletme sermayeleri için uygun krediye erişimde zorluk yaşıyor. Nitelikli teknik eleman ve tasarımcı bulmak, büyük bir sorun. Katma değerli ve markalaşmış ürünler konusunda daha fazla yatırım yapılması gerekiyor. Avrupa Birliği’nin getirdiği Yeşil Mutabakat kriterleri doğrultusunda, çevreci üretim süreçlerine yatırım yapılması kaçınılmaz. Bu dönüşüme ayak uydurmak için firmalarımıza daha fazla teşvik sağlanması gerekiyor. Afrika, Güney Amerika ve Asya-Pasifik gibi bölgelerde pazar payımızı artırmaya yönelik stratejik çalışmalar yürütmeliyiz. Yenilikçi ve yüksek katma değerli ürünler için Ar-Ge ve tasarım destekleri artırılmalı. Taşıma maliyetlerini düşürmek adına liman ve demiryolu altyapısına yönelik yatırımlar hızlanmalı.”
