Yapay zekâ neden bu kadar hızlı yayılıyor da insanlar hâlâ geri planda? Çünkü biz teknolojiyi finanse ediyoruz, ama insanı geliştirmiyoruz. Bitlere baytlara para harcadık ama insan sürümünü güncellemedik.
Teknoloji dörtnala gidiyor, ama insan hâlâ yapay zekâya methiyeler düzmekle meşgul. Yapay zekâ saniyede 300 sayfa metin tarıyor. Video üretiyor, müşteriyle konuşuyor, karar öneriyor. Ama insan hâlâ aynı sorunun etrafında dönüp dönüyor; “işim elimden gidecek mi?” Bu kafayla gidecek gibi…
İşin tanımı değişiyor, süreçler yeniden yazılıyor ama kurumun içinde ZihinGüncelleme henüz başlamadı. Bir e-ticaret şirketinin operasyon merkezindeydim. YZ entegre edilmiş. Sipariş tahmin algoritmaları kurulmuş. Depo robotları raflara yerleştirilmiş. Canlı öneri motorları çalışıyor.
MAKİNE İNSAN SÜRÜM ÇATIŞMASI
Ama ekip suskun... Hiç kimse sistemin neden devreye alındığını bilmiyor. Sorular yok, öneriler yok.
Herkes izliyor ama kimse anlamıyor. Çünkü sadece sistem güncellenmiş, insanlar değil. Teknoloji dışarıdan yükleniyor ama insan içeriden güncellenmiyor. Kurumda sessiz bir SürümÇatışması var.
Sistem 2024, zihin hâlâ 2014 sürümünde. YZ'ye geçiyoruz ama bu sürece insanı dâhil etmiyoruz. Yatırım planı var, yazılım var, veri var. Ama hâlâ ZihinEntegrasyonu eksik. Sanki arabayı yenilemekle, sürücüyü eğitmiş sayıyoruz. Oysa sistem ne kadar akıllı olursa olsun insan eski sürümdeyse; olmaz.
İKİ SORU İKİ CEVAP / İnsan sürümüne dair…
İnsan neden yavaş?
Bitlere baytlara harcadığımız paranın onda birini eğer bu bitleri baytları kullanacak insanların eğitimine harcasaydık, teknolojiden alacağımız verim katlanırdı. Ancak biz öyle yapmadık, teknolojik olmayan sorunları da teknolojinin çözebileceğini sandık ve bu yüzden insanların sürümü geride kaldı.
İnsan YZ’ye direniyor mu?
Hayır, direnmiyor. Sadece kimse onlara bu değişimi nasıl yaşayacaklarını anlatmıyor. Özellikle takım liderleri, yöneticiler ve üst düzeyler, yapay zekâ ile neler yapılabileceğini öğrenmedikleri için YZ’ye dayalı süreçler oluşturulamıyor. Bu da insanların YZ’ye direndiği izlenimini doğuruyor.
NOT
YZ BİR MOTOR OLABİLİR. AMA YÖN HÂLÂ İNSANDA
Yönsüz hız = HızYanılsaması. Veri sahibi olmak yetmez, onu anlamlandırmak gerekir. Eğer veri var fakat akıl yoksa değersiz kararlar alınacaktır. YZ’ye güven büyüyor ama bu bazen KodGüveni tuzağına dönüşüyor: Algoritmanın önerisini sorgulamadan uygulamak, insan sezgisini dışlamak... Büyük hata…
Bu sadece teknoloji meselesi değil. Bu bir kültür, bir iletişim, bir eğitim, bir güven meselesidir. Rakamların izdivacı, matematik dilinin cilvelerindendir. Eğer insanı dışarda bırakırsak, içerideki sistem ne kadar parlak ve cilveli olursa olsun, organik zekâlarda kurumsal yalnızlık kaçınılmazdır.
Yapay zekâ çalışıyor ama insan anlamıyor. Araçlar güncelleniyor, insanlar değil. Sistem kuruldu ama süreç anlatılmadı. Zihin açılmadan teknoloji yüklenemez. Teknolojiyle büyürsün ama ancak insanla sürdürülebilirsin. YZ uçuyor olabilir ama insan yere sağlam basmıyorsa, düşmek çok hızlı olacaktır.
