Ankara Temsilcimiz Maruf Buzcugil ile yine Ankara büromuzdan Canan Sakarya ve Besti Karalar geçen hafta AKP’nin Ekonomi İşlerinden Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Nihat Zeybekci ile önemli bir söyleşi gerçekleştirdi. Bu söyleşi, gazetemizde iki bölüm halinde yer aldı. Beni Zeybekci’nin söyleşinin ikinci bölümünde dile getirdikleri daha çok ilgilendiriyor.
Arkadaşlarım o bölümün başlığını Zeybekci’den alıntı yaparak şöyle attı:
“Faizin yüksek olduğu dönemde yatırım yapmam, faize yatırırım.”
Nihat Zeybekci’nin söyleşide dile getirdiği başka önemli detaylar da vardı. Zeybekci enflasyonla mücadele için parasal yönden her şeyin yapıldığını ama bu mücadelenin arz ayağının eksik olduğunu belirtti.
MESAJ MI?
“Faiz yatırım yapılamayacak kadar yüksek ve enflasyonla mücadelenin arz ayağı eksik...”
Ne dersiniz; Nihat Zeybekci’nin bu iki ifadesi ya da çıkışı doğrudan ekonomi yönetimine bir gönderme mi?
Nihat Zeybekci 2004 yılında Denizli Belediye Başkanı olarak AKP çatısı altında siyasete girdi ve belediye başkanlığından sonra da uzun süre Ekonomi Bakanlığı yaptı. Şimdi de partisinin Genel Başkan Yardımcılığı görevini sürdürüyor.
Dolayısıyla Zeybekci’nin ekonomiye ilişkin söyledikleri partide çok önemli bir konumda bulunmayan bir ismin dile getirdiği görüşler gibi okunamaz.
Şu durumda bir kez daha soralım:
“Nihat Zeybekci’nin faizin yüksek olduğu ve enflasyonla mücadele konusunda arz yönlü politikaların eksik kaldığı yönündeki açıklamaları Maliye Bakanı Mehmet Şimşek ve Merkez Bankası yönetimine dönük açık birer mesaj mı?”
Doğrusu benim okumam, yorumlamam öyle, sizi bilmem...
Bakın Nihat Zeybekci faizin yüksekliğiyle ilgili olarak neler söyledi:
“Diyelim ben bir iş insanıyım. Faizlerin bu kadar yüksek olduğu bir dönemde, işletme sermayesine ihtiyacımın olmadığını ve kendi paramın bulunduğunu varsayalım. Ben o parayla yatırım yapmam. Ben o parayla üretim yapmam. Basiretli tüccar tanımım kanunda da var; ‘Basiretli bir tüccar olarak davranmam lazım’ diye başlar. Ben o parayı faizler bu kadar yüksekken faize yatırırım. (Faizde param yok bu arada.) Bir genelleme yapıyorum. Faizler yüzde 30’un altına gelirse o zaman insanlar parasını ‘Ya boş ver faizi’ der ve üretime yatırır. Yeni yatırımlar yapılır. Ticaret canlanmaya başlar. Ticaret canlanmaya başladığında her talep kendi arzını yaratır.”
Şimdi bir iş insanı üretim için, yatırım için kredi kullanmaya niyetlendiğinde ödeyeceği faiz yüzde 60’lardan az değil. Yani Zeybekci faizin şu anki duruma göre yarı yarıya düşmesi gerektiğini söylüyor.
Peki bu nasıl olacak; bunu kim, ne yaparak sağlayacak? Görünürde hedef biraz önce de dediğim gibi sanki Maliye ve Merkez Bankası.
BAŞKA SORULAR DA VAR
İyi de Zeybekci’ye de sorulması gereken bazı sorular yok mu? O soruyu da ben sorayım:
“Merkez Bankası mart ayında yüzde 42,5’e çektiği politika faizini nisanda muhtemelen yüzde 40’a indirecekken 20 Mart’ta neden yüzde 46’ya, 17 Nisan’da ise daha da yükselterek fiilen yüzde 49’a çıkarmak zorunda kaldı? Faizde aşağı yönlü olan gidişin U dönüşüyle yeniden artışa geçmesinin sorumlusu Merkez Bankası ya da Maliye Bakanlığı mı, yoksa siyasetteki tercihler mi?”
ARZI KİM ARTIRACAK?
Nihat Zeybekci enflasyonla mücadelenin temel ayağının arzı artırmak olduğuna dikkat çekiyor.
“Enflasyonla gerçekten mücadele edeceksek, gerçek çözüm sadece ve sadece arzı artırmaktır” diyen Zeybekci şöyle devam ediyor:
“Siz yumurta sayısını sabit tutup para miktarını artırırsanız, matematik gayet basit... Eğer para basarak refah artırılsaydı dünyada fakir ülke olmazdı. Enflasyonun asıl sebebi arz eksikliğidir. Talep asla yok olmaz, talep sadece ertelenir. Bizim bu vakada ertelenen talebin daha güçlü olarak geri gelme durumu var. Dolayısıyla gıdada, konutta arzı artırıcı devasa bir seferberlik yapmalıyız.”
Çok yerinde saptamalar... Zeybekci’nin teşviklerle ilgili önerisine de göz atalım:
“Belirlediğimiz gıda ve türevlerinde üretimi artıracak şekilde nokta atışı teşviklerle desteklerle tüketimin olduğu alanlarda planlama yapmak lazım. Şu yapılacaktır; “Şu yatırımı yaparsan sana on yıl vade, iki yıl ödemesiz’ gibi, ancak böyle teşvik ve desteklerle olur. Bunun çok kolay bir şekilde olacağını düşünüyorum. Yatırımcıyı, sanayiciyi, iş insanını ancak böyle teşvik edersiniz.”
SANKİ MUHALEFET SÖZCÜSÜ
Üretimi artırmaya dönük teşviklerle ilgili planı ve bunun çok kolay olduğunu okuyunca bir an Nihat Zeybekci’nin iktidar değil de muhalefet adına konuştuğunu sandım!
■ Faizi yükselten bu iktidar...
■ Bu faizle yatırım yapılamayacağını söyleyen de...
■ Enflasyonla mücadele için parasal önlemlerin yeterli olmayacağını dile getiren de...
■ Talebin aslında kısılamayacağını, ancak ertelenebileceğini ve o talebin bir süre sonra daha güçlü olarak geri geleceğini ifade eden de...
