Dolardan kurtulmaya ve liralaşmaya çalışıyoruz. Önce “rekabetçi kur” dedik boğazımıza kadar dolarize olduk. Hatta kurun yükselmesinden en olumlu etkilenen ihracatçılarımız bile çıkıp “kurun yükselmesi değil, oynaklığının azalması bizim için önemli” demek durumunda kaldı.
Kur yükselince ithal ettiğimiz her ürünün maliyeti ürün fiyatlarına eklendi ve enflasyonu %85,5’lere çıkardık. Sonra baktık ki dolar düşmedikçe enflasyon düşmüyor, doları tutmaya karar verdik. Zira enflasyon ateşine odun taşıyan ana faktörün döviz kuru olduğu gerçeğini nihayet kavradık.
ÖZEL KUR VEREMEDİK, %2 İLE İDARE ET
Merkez Bankası attığı son adımla; firmalar yurda getirdikleri yurt dışı kaynaklı dövizlerinin en az %40’ını TCMB’ye sattıktan sonra, getirilen dövizin kalan kısmını kur korumalı dönüşüm hesabında değerlendirebilecek ve verdikleri taahhüt karşılığında Türk lirasına çevrilen tutarın %2’si kadar döviz dönüşüm desteği alabilecek.
Yani bu ne demek oluyor? Bu, şu anlama geliyor: Diyelim ki TCMB Kuru o gün itibari ile 18,7 TL. Getirilen destekle birlikte ihracatçı için satış kuru 19.07 lira olacak. Merkez; sürekli olarak yeni adım atıyor, ihracatçının kur mağduriyetini önlemek için pakete yeni adımlar ekliyor. İşe yarıyor mu?
İKİ SORU İKİ CEVAP
Dolarize olmak nedir?
Maaşını çeker çekmez; dolar almak, dolarla fiyatlanan altın almaktır. Kendi paran dışında başka bir paraya sığınmaktır. Lirasını koruyamayan Türkiye’nin çift para sistemini tercih etmesidir. Dolardan medet ummaktır. Liranın enflasyonu yerine doların enflasyonunu tercih etmektir.
Bir ekonomi dolarize olmaktan nasıl kurtulur?
Ekonominin aktörleri; enflasyonun düşeceğine inanmalı. Paranın TL enstrümanlarda değer kaybetmeyeceğine olan güven eşliğinde dolarize olmaktan kurtulabiliriz. Dövizin reel getirisi ile liranın reel getirisi arasındaki fark, kendi paramız lehine dönerse, dolarizasyon zayıflar. Hatta gerileyebilir.
NOT
LİRALAŞMAK İÇİN LİRA ALTERNATİFLERİ OLMALI
Liralaşmaya çalışıyoruz; ama nasıl? Liranın yatırımda adı yok ki… Bu durumda nasıl liralaşacağız? Enflasyon gibi dev dalga karşısında korunacak bir lira limanı yok.
Borsa mı? Lira, bir oynaklığın içerisinde oradan oraya savruluyor. Borsaya gelen sıkça silkelendiği için beklenen derinleşme sağlanamıyor. Küçük yatırımcıyı koruyan bir irade bulunmayınca taze yatırımcı için borsa; macera alanı olarak kalıyor.
Bakan Nebati, TL'nin değer kazanması halinde sanayinin yavaşlayacağını ve işsizliğin artacağını söylüyor. Sizce de böyle midir? Liraya değer kazandırmanın alternatifi; sanayimizi gömmek midir? Türkiye, sanayisi ile ayaktadır ve onu zaafa uğratacak her söylem, ülkenin kayıp hanesine yazılır.
Liralaşmayı slogan düzeyine indirince ne Merkez’in piyasaya yön vermesi ne de ekonomi yönetimine güven yeşerebilir. Yapılması gerekeni herkes biliyor aslında… Ekonomi bilimine ters düşen, hayatın pratiğiyle çelişen ve piyasayı okuyamayan bu yaklaşımın, balonu patlatmadan seçime dek götürebilmesi dahi başarı sayılmalıdır.
