Tarım destekleri açıklandı. Geçen yıl olduğu gibi bitkisel üretim destekleri ile hayvancılık destekleri iki ayrı kararname ile belirlendi. Resmi Gazete’nin 14 Eylül 2025 tarihli sayısında yayımlanan iki ayrı Cumhurbaşkanı Kararı ile bitkisel üretimde 2026 ürünü için yapılacak destekler, hayvancılık ve su ürünlerinde ise 2025 yılı destekleri açıklandı.
Önce bir hatırlatma yapalım. Geçen yıl tarım destekleri modelinde değişiklik yapılarak “katsayı” sistemine geçildi. Hem bitkisel üretimde hem de hayvancılıkta her yıl temel bir destek açıklanıyor. Ürün bazında tespit edilen katsayı, bu temel destek ile çarpılarak ödenecek destek miktarı belirleniyor. Bitkisel üretim desteklerinde 2025 yılı için belirlenen temel destek dekar başına 244 lira, hayvancılıkta ise 2024 yılı için temel destek buzağı başına 1000 lira olarak açıklanmıştı.
2026’da temel destek dekar başına 310 lira oldu
Pazar günü, 14 Eylül 2025 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan “2025-2027 Yıllarında Yapılacak Bitkisel Üretime Yönelik Desteklemeler İle Diğer Bazı Tarımsal Desteklemelere İlişkin Kararda Değişiklik Yapılmasına Dair Karar” ile bitkisel üretim desteklerinde önemli değişiklikler yapıldı.
Cumhurbaşkanı Kararı ile bitkisel üretimde 2025 yılı için dekar başına 244 lira olan temel destek, yüzde 27 artışla 2026 üretim yılı için 310 liraya çıkarıldı. Dekar başına 66 lira, artış yapılmış oldu.
Katsayı sistemine göre, ürün için belirlenen katsayı temel destekle çarpılarak o ürün için yapılacak ödeme belirleniyor. Katsayısı 1 olan ürünlere dekar başına 310 lira temel destek ödemesi yapılacak.
Hangi ürüne ne kadar destek verilecek?
Yapılan bu değişikliğe göre, ürün bazında üreticiye yapılacak destekler de belirlenmiş oldu. Birinci kategoride yer alan ve katsayısı 1 olan; aspir, mercimek, nohut, patates, kuru soğan ve birinci grup yem bitkileri ile bu kategorilerde yer almayan diğer ürünlere dekar başına 310 lira temel destek ödemesi yapılacak.
Buğday, arpa, dane mısır, ikinci grup yem bitkileri destek katsayısı 1,3 olarak belirlendi buğday, arpa, mısır ve ikinci grup yem bitkisinde dekar başına 403 lira temel destek ödenecek.
Dane mısıra verilecek destek arttı
2025’te temel destek katsayısı 1 olan dane mısırın 2026 üretim yılındaki katsayısı 1,3 olarak belirlendi. Bu değişiklikle dane mısıra verilen destek arttırılmış oldu. Dane mısıra dekar başına 403 lira temel destek ödenecek. Geçen yıl olduğu gibi 1’inci kategoride yer alsaydı dane mısır desteği dekara 310 lira olacaktı.
Hayvancılıkta dane yem ihtiyacını karşılamak amacıyla, yulaf, çavdar ve tritikale ürünlerinde, yeşil otun yanı sıra dane üretimi de destek kapsamına alındı.
Geçen yıl katsayısı 1,3 olan çavdar, yulaf, tritikalede destek miktarı düşürüldü. Bu üç ürün birinci grup yem bitkileri kapsamında katsayısı 1 olarak belirlendi. Bu ürünlerde üretici dekara 310 lira destek alacak.
En yüksek destek pamuk ve çeltiğe
Yağlı ayçiçeği, fındık, kanola, kuru fasulye, soya ve çayın 2026 yılı için katsayısı 1,5 olarak belirlendi. Bu ürünlerde 2026 üretim yılı için dekar başına 465 lira temel destek ödemesi yapılacak.
Pamuk ve çeltik, geçen yıl olduğu gibi destek katsayısı 2,25 olarak belirlendi. Pamuk ve çeltik üreticisi 2026 üretim yılı için dekar başına 697,5 lira temel destek alacak.
Planlı üretim desteği 13 ürüne ve yem bitkilerine veriliyor
Temel desteğin yanı sıra Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından planlı üretim kapsamında belirlenen 13 ürün ve yem bitkilerine, bakanlığın belirlediği havzalarda üretildiğinde temel desteğe ilave olarak planlı üretim desteği ödeniyor.
Planlama kapsamındaki aspir, mercimek, nohut, patates, kuru soğan ve birinci grup yem bitkilerinin planlı üretim desteği katsayısı 1 olduğu için temel desteğe ilave dekar başına 310 lira planlı üretim desteği ödemesi yapılacak. Temel destek ve planlı üretim desteği ile birlikte aspir, mercimek, nohut, patates, kuru soğan ve birinci grup yem bitkileri üreten çiftçi dekar başına 620 lira destek almış olacak.
Geçen yıl bu grupta yer alan dane mısır ikinci kategoriye alınarak temel destekte olduğu gibi planlı üretim desteği de artırıldı. Mısır üreticisi temel destek kapsamında dekara 403 lira ve planlı üretim desteği de 403 lira olmak üzere dekar başına toplam 806 lira destek alacak.
Arpa, buğday ve ikinci grup yem bitkileri 1,3 katsayı ile planlı üretim desteği dekar başına 403 lira olarak ödenecek. Bu ürünlerde temel destek ve planlı üretim desteği toplamı dekar başına 806 lira olacak.
Ayçiçeği, kanola, kuru fasulye ve soyanın planlı üretim destek katsayısı 1,5 olarak belirlendi ve bu ürünlerde dekar başına 465 lira planlı üretim desteği ödenecek. Temel destekle birlikte bu ürünlerdeki toplam destek 930 lira olacak.
Kütlü pamuk planlı üretim destek katsayısı 2,25 olduğu için 2026 ürünü kütlü pamuk için dekar başına 697,5 lira destek ödemesi yapılacak. Temel destekle birlikte pamuktaki destek dekar başına 1395 lira olacak.
Su kısıtı olan ilçelerde dane mızır ve patatese destek yok
Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından belirlenen 11 il ve 52 ilçede su kısıtı uygulaması var. Su kısıtı olan bu havzalarda 2026 üretim yılında dane mısır ve patates ekenlere temel destek, planlı üretim ve üretimi geliştirme desteği ödenmeyecek.
Bu 11 il ve 52 ilçede aspir, mercimek, nohut, yem bezelyesi eken çiftçilere 2025 üretim yılı için 195,2 lira olan dekar başına destek ödemesi, 2026 ürünü için dekara 248 lira ödenecek.
Su kısıtı olan bu havzalarda(ilçelerde) arpa, buğday eken çiftçilere 1,4 katsayı ile 2025’te dekara 341,6 lira olan destek ödemesi 2026’da 434 lira olarak verilecek.
Yağlık ayçiçeğinde 1,2 kat sayı ile su kısıtı olan il ve ilçelerdeki ayçiçeği üretimine dekar başına 2025 yılı için 292,8 lira olan destek 2026 yılı için 372 lira oldu.
Sertifikalı tohum kullanım desteğinde değişiklik yapıldı
Sertifikalı tohum kullanım desteğinde ilk kez 2025 yılında yeni bir uygulama başlatıldı. Kamu araştırma kurumları ve üniversiteler tarafından yurt içinde ıslah edilerek sertifikalandırılan tohumları kullanan çiftçilere ilave destek verilecek. 2025 üretim yılı için yağlık ayçiçeği, dane mısır, pamuk ve patateste bu destek verilirken 2026 yılı için pamuk kapsam dışında bırakılırken soya bu kapsama alındı.
Ayçiçeği ve mısır için 2025’te dekar başına 146,4 lira olan ilave destek 2026 üretim yılı için 186 liraya çıkarıldı. Patates için 244lira olan destek 310 liraya yükseltilirken. İlk kez soya için dekar başına 186 lira bir ilave destek sağlanacak.
Doğru bildirim yapmayana destek yok
Resmi Gazete’de yayımlanan Cumhurbaşkanı Kararı’na göre, gerçeğe aykırı ürün beyanında bulunduğu tespit edilen tarım arazileri için temel destek, planlı üretim desteği ve üretimi geliştirme desteği denmeyecek. Mülkiyeti kamuya ait araziler için taahhütname ile başvurulması durumunda kira sözleşmesi ibraz edilmediği takdirde destekleme ödemesi yapılmayacak.
2026 üretim yılı için desteklerde yapılan bazı değişiklikler
Karar kapsamında ayrıca, kapalı ortam bitkisel üretime yönelik genç ve kadın çiftçilere, dekar başına 930 lira ilave destek verilecek.
- Organik tarım desteğinde, 1. derece tarımsal amaçlı üretici örgütlerine üye çiftçilere, destek katsayısının yüzde 25'i oranında (77,5 lira) ilave destek sunulacak.
- Yıl boyunca (12 ay) hizmet sunan serbest tarım danışmanları ile ziraat odaları ve üretici örgütlerinde istihdam edilen danışmanlara verilen tarımsal yayım ve danışmanlık desteği, 2025 yılına göre yüzde 17,5 artırılarak 2025 için 294 bin lira olan yıllık destek 2026 üretim yılı için 345 bin 450 lira olarak ödenecek.
- Hububat üretiminde sertifikalı tohum kullanımının artırılması amacıyla geçen yıla göre destek katsayısı 0,50’den 0,56’ya çıkarıldı.
- Katı organik-organomineral (kimyasal ve organik ham maddelerin harmanlanarak, üretildiği gübre) desteğinde 0,21( 51,24 lira) olan katsayı, 0,32 (99,2 lira) olarak tespit edildi.
- Biyolojik/biyoteknik mücadele desteği, birim fiyatlarında yüzde 21 artış gerçekleştirildi.
Fark ödemesi desteği yok
Geçen yıl kararname yayımlandığında da çok tartışılan fark ödemesi, prim desteği ile ilgili bir düzenleme yapılmadı. 2025 üretim yılında olduğu gibi 2026 üretim yılında da kararnamede fark ödemesi, prim desteği yer almadı. Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Tarım ve Orman Bakanlığının uygun görmesi halinde bu destek gündeme gelebilir.
Özetle, 2026 üretim yılına ilişkin destekler dekar başına 310 liralık temel destek esas alınarak belirlendi. Belirlenen bu desteklerin çok büyük bölümü 2027 yılı bütçesinden ödenecek. 2025 yılı bitkisel üretim destekleri henüz ödenmedi. Bu destekler 2026 bütçesinden ödenecek. Destekler belirlendikten ve açıklandıktan yaklaşık 2 yıl sonra ödeniyor. Bu da desteklerin enflasyon karşısında erimesine neden oluyor. Desteklerin belirlendiği dönemdeki girdi fiyatları ile ödemenin yapıldığı dönemdeki fiyatlar arasında çok büyük fark oluşuyor. Kaybeden çiftçi oluyor. Destekler açıklandıktan sonra artan girdi fiyatlarının ilave destek olarak çiftçilere ödenmesi gerekir.
Hayvancılık temel desteğinde yüzde 40 artış yapıldı
Resmi Gazete’nin 14 Eylül 2025 tarihli sayısında yayımlanan bir başka karar ile 2024-2026 Yıllarında Yapılacak Hayvancılık Desteklemelerine İlişkin Karar’da değişiklik yapılarak hayvancılıkta 2025 yılı destekleri belirlendi.
Yapılan değişiklikle 2024 yılı için büyükbaş hayvancılık destekleri kapsamında buzağı ve malak başına 1000 lira olan temel destek, 2025 yılı için buzağı desteği yüzde 40 artışla 1400 liraya, malak desteği ise yüzde 180 artışla 2 bin 800 liraya çıkarıldı.
Yetiştiricilerin bu desteği almaları için bakanlık tarafından belirlenmiş programlı aşıların tamamlanmış olması gerekiyor. Destek 500 baş ile sınırlı. Ari işletmeler bu kapsamda değil. Ari işletmelerde doğan buzağılara buzağı başına 5 bin 600 lira destek ödemesi yapılacak.
Hayvancılık destekleri kapsamında en fazla 20 baş hayvanı olan aile işletmelerine ilave bir kat sayı ödeme ile 1400 + 1400 olmak üzere buzağı başına 2 bin 800 lira destek verilecek.
Kadın ve genç çiftçilere( 41 yaş ve altı) ilave olarak 0.7 katsayı ile buzağı başına 980 lira destek verilecek.
Küçükbaş hayvancılık desteği yüzde 50 arttı
Karar ile küçükbaş hayvancılık desteğinde yüzde 50 artış yapıldı. 2024 yılında oğlak/ kuzu başına 200 lira olan destek 2025 yılı için 300 liraya çıkarıldı.
Küçükbaş hayvancılıkta sürü yöneticisi desteğinde önemli bir değişiklik yapıldı. 2024 yılında 100 baş anaç koyun/ keçi varlığı olan işletmede dişi kuzu ve oğlak için 1 kat sayı ilave destek ödenirken, yapılan değişiklikle temel destek şartlarını sağlayan en az 150 baş kuzu/oğlağı bulunan işletmelere en fazla bir sürü yöneticisi için ve sadece 150 baş üzerinden ilave 1.8 kat yani hayvan başına 540 lira 150 hayvan için yıllık 81 bin lira sürü yöneticisi desteği verilecek
Arıcılık ve diğer desteklerde yapılan değişiklikler
Arıcılık desteği kapsamında üretici, yetiştirici örgütüne üye arıcılara arılı kovan başına 2024’te 100 lira olan destek 2025 için 140 liraya çıkarıldı. Örgüt üyesi olmayan yetiştiricilere kovan başına 80 liralık destek de 100 liraya çıkarıldı.
İpek böceği temel desteği yüzde 10 artırılarak kilogram başına 1100 lira, tiftik üretimi temel desteği yüzde 100 artışla kilogram başına 160 lira olarak belirlendi.
Bakanlıkça programlanan aşı uygulamaları sonrasında oluşan atıklar için büyükbaş ve küçükbaş hayvan sahiplerine verilen temel destekleme tutarı, geçen yıla göre yüzde 100 artırıldı.
Su ürünleri yetiştiriciliği yapan işletmelere, ürettikleri türler ve üretim şekline göre yapılan temel destek oranları da yükseltildi.
Hayvan gen kaynakları birim destek tutarlarında artışa gidildi, Ankara keçisine ilave destek verilmesi kararlaştırıldı.
Bu yıl yeni uygulamaya başlanacak hayvan ve sürü sağlığı desteği kapsamında, hayvan tanımlama araçları ile bazı aşı bedelleri de destek kapsamına alındı.
Marmara Denizi'ne kıyısı olan 7 ilde müsilajdan etkilenen balıkçı gemilerine, gemi başına ilave küçük ölçekli balıkçılık desteği verilecek.
Su ürünleri desteğinde, üretici örgütlerinin etkinliğini artırmak amacıyla birlik ve tanıtım kesinti oranları yüzde 2'den yüzde 3'e çıkarıldı.
