Gümrük vergi artışları, AB ekonomik görünümünde iyileşme vb. nedenlerle küresel ticaretin yeni bir kavşağından dönerken, Türkler piyasada az görünür hale gelmiş durumda.
Hem 2023 hem 2024’te iş, tatil vb. amaçlarla yurt dışına çıkan Türk vatandaşlarının sayısı 11 milyonu aştı. Bu şimdiye dek yurt dışı çıkışlarında görülen en yüksek düzey.
Ama bundan daha dikkat çekici bir durum var.
Okuyunca siz de muhtemelen “vay be!” diyecek ama yine de ekonomik gelişmeleri dikkate alınca “normal” bulacaksınız.
Türk vatandaşlarının yurtdışına çıkış nedenlerine göre dağılımına ait veriler TÜİK tarafından 2012 yılından itibaren derleniyor. Bu nedenle 2024 ile en eski yıl olarak 2012’yi karşılaştırabiliyoruz.
Durum şu:
1- 2012 yılında gezi, eğlence, kültürel faaliyetler amacıyla yurt dışına çıkan vatandaşlar toplam çıkışların yüzde 30,6’sını oluşturuyor iken 2024’te bu oran yüzde 48,5’e ulaşmış.
2- 2012 yılında iş amacıyla yurt dışına çıkan vatandaşlar toplam çıkışların yüzde 29,3’ünü oluşturuyor iken 2024’te bu oran yüzde 16,7’ye düşmüş.
3- Eğitim ve sağlık amacıyla gidenlerin oranı gerilemiş, hac için gidenlerin oranı artmış.
Gezi-eğlence yani tatil amacıyla gidenlerin oranındaki ciddi artışı, Türkiye’de tatil yapmanın pahalılaşması, kişi başına gelirdeki artış nedeniyle yurt dışına talebin artması gibi faktörler ile açıklayabiliriz.
İş amaçlı ziyaretlerin payındaki düşüşte ise ilk aklıma gelenler dijital görüşme olanaklarının artması, AB ülkelerine vize almada yaşanan zorluklar, faaliyet koşullarındaki bozulma nedeniyle masrafların kısılması oldu.
Verilere biraz daha yakınlaşınca şu görülüyor: Bu yılın ilk 3 ayında yurtdışına çıkan vatandaş sayısı 2024’ün ilk 3 ayına göre genel olarak artmış. Tatil amaçlı gidenler, eğitim amaçlı gidenler, sağlık amacıyla gidenler, hac amacıyla gidenlerin hepsinde artış var. Hatta alışveriş için gidenlerin sayısı geçen yılın iki katından fazla. Tahmin edin tek düşüş nerede? Evet, tek gerileme iş amacıyla yurtdışına çıkanlarda. 2024’ün ilk 3 ayında 570 bin olan sayı bu yılın ilk 3 ayında 360 bine düşmüş. İş amaçlı çıkış yapanların toplamdaki payı da yüzde 13,8’e inmiş.
Tam da gümrük vergi artışları, AB ekonomik görünümünde iyileşme vb. nedenlerle küresel ticaretin yeni bir kavşağından dönerken, Türkler piyasada az görünür hale gelmiş durumda. Bunlar ihracat için hiç iyi şeyler değil.
“Vay be!” ve “Normal” dediniz mi?
*“Beni böyle bırak git, git gidebilirsen”, 80’li yılların sonunda dillerden düşmeyen bir Zekai Tunca şarkısıydı.
