Kadınların iş gücüne katılımını destekleyen kreş yardımı, çalışan anneleri destekleyerek iş gücüne katılımını artırmakta, kadınların iş gücüne katılımının artarak üretime ve ekonomiye olumlu katkıları yanında iş yerinde daha verimli çalışılmasını sağlamaktadır.
7103 sayılı Kanun’da kadınlara işveren tarafından verilecek kreş ve gündüz bakımevi hizmetine ilişkin gelir vergisi istisnası uygulanabileceğine ilişkin düzenleme yer almaktadır. Bu düzenleme, özellikle çalışan anneleri desteklemek ve iş gücüne katılımlarını artırmak amacıyla getirilmiştir.
Gelir vergisi istinasının uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar 11 Haziran 2018 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan Gelir Vergisi Genel Tebliği (Seri No: 303) ile açıklanmıştır.
193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 23’üncü maddesine gelir vergisinden istisna edilen ücret türleri düzenlemektedir:
“16. işverenlerce, kadın hizmet erbabına kreş ve gündüz bakımevi hizmeti verilmek suretiyle sağlanan menfaatler” 2025 yılı ocak ayı itibarıyla uygulanacak asgari ücreti günlük 866,85 TL olarak belirlenmiştir. Bu doğrultuda 2025 yılı ocak ayından itibaren asgari ücret aylık (30 günlük) brüt 26.005,50 TL, net 22.104,67 TL olarak uygulanacaktır.
Buna göre asıl ücretine ilave olarak kreşe yapılan aylık 13.002,75 TL’ye kadar olan ödemeler gelir vergisinden istisna edilecektir. İstisnayı aşan tutar olması durumunda ise aylık 13.002,75 TL’yi aşan kısım ücret olarak vergilendirilecektir.
Gelir Vergisi Genel Tebliği (Seri No: 303) ile yapılan düzenlemeye göre gündüz bakımevi hizmetinin işverenlerce işyerinde sağlanması halinde, bu hizmetten faydalanan kadın çalışana sağlanan menfaatin tamamı gelir vergisinden istisna olacaktır.
Söz konusu hizmetin, işverenin kendisine ait veya kiralamış olduğu diğer yerlerde verilmesi halinde de istisna uygulaması mümkündür.
İşverenlerce, kreş ve gündüz bakımevi hizmetinin işyerinde verilmediği durumlarda, kadın çalışanın hizmet aldığı kreş ve gündüz bakım evlerine ödeme yapılmak suretiyle sağlanan menfaatler de istisna kapsamında değerlendirilebilecektir.
Nakdi ödemeler, ücret olarak değerlendirilecek
Kadın çalışana doğrudan nakdi olarak yapılan ödemeler ve sağlanan menfaatler ise ücret olarak vergilendirilecek ve gelir vergisi kesintisinin yapılması gerekecektir.
İşverenlerce, kreş ve gündüz bakım evlerine ödeme yapıldığı durumlarda, istisnadan yararlanılacak tutar her bir çocuk için asgarî ücretin aylık brüt tutarının %15’ini aşmayacaktır. Sağlanan menfaatin asgari ücretin aylık brüt tutarının %15’ini aşması halinde, aşan kısım ücret olarak vergilendirilecektir.
Konu Sosyal Güvenlik mevzuatı açısından değerlendirildiğinde;
- İşverenlerce kreş ve gündüz bakımevi hizmeti alan kadın çalışanlarına nakdi olarak doğrudan bir ödeme yapılmadığı,
- Kreş ve gündüz bakımevi hizmetini veren gelir veya kurumlar vergisi mükelleflerine ödemenin yapıldığı,
- Bu şekilde sağlanan menfaat ve yapılan ödemelere ilişkin tutarların, vergi mevzuatı gereğince asıl ücret ile birlikte ücret bordrosunda gösterilmesi gerektiği,
Dolayısıyla sigortalıya bu şekilde sağlanan menfaat ve yapılan ödemelere ilişkin tutardan 5510 sayılı Kanun’un 80’inci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında prime esas tutulacak bir kazanç elde edilmediği anlaşılmaktadır.
Söz konusu ödemenin 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nda öngörülen istisna tutarın üzerinde olması veya erkek çalışana yapılması bu durumu değiştirmeyecektir.
Bu itibarla, kreş ve gündüz bakımevi hizmeti alan çalışanların her bir çocuğu için işveren tarafından kreş ve gündüz bakımevi hizmetini veren gelir veya kurumlar vergisi mükelleflerine yapılan ödemeler, sigortalıya doğrudan yapılan bir ödeme olmadığından prime esas kazanç kapsamında değerlendirilmeyecektir.
Ancak, söz konusu ödemenin nakdi olarak doğrudan çalışana yapılması halinde ise sigortalının prime esas kazanç hesabında dikkate alınacak ödeme olarak değerlendirilecektir.
