Selenay YAĞCI
Cep telefonunda her yıl yeniden değerleme oranında artırılan IMEI kayıt ücreti bu yılın başında 6 bin 91 TL’ye yükselmişti. Geçen hafta bu tutarın kararla 20 bin TL’ye çıkarılmasıyla son gün 500 binden fazla telefon kayıt altına alındı, sınır kapılarında kuyruklar oluştu. Geçen yıl Türkiye’de satılan 10 milyona yakın telefona karşılık, yolcu beraberinde getirilen telefon sayısının 1,5 milyonu geçmişti. Kararın ardından yolcu beraberindeki telefon talebinin yüzde 70’inin iç pazara dönmesi ve kiralamaların da yüzde 40 artması bekleniyor. Yenilenmiş telefon pazarındaki büyüme beklentisi ise yüzde 20. Yıl sonunda 500 bin adede çıkması beklenen pazarın 2024 öngörüsü ise 1,5 milyon.
Mobil İletişim Araçları ve Bilgi Teknolojileri İş Adamları Derneği (MOBİSAD) Başkanı Mustafa Kemal Turnacı, IMEI ücretinin artırılmasının vergi adaletsizliğini ortadan kaldırdığını savundu. Yolcu beraberindeki telefonların büyük bölümünün bavul ticaretiyle geldiğini belirten Turnacı, “Kaçak yollarla getirilip, yurtdışı telefon diye yine ucuza ve garantisiz bir şekilde satılıyordu. Cihazları pasaportlarına kaydettirmek isteyen alıcılar ise Gürcistan, Sırbistan, Kıbrıs gibi vizesiz yerlere giriş-çıkış yapıyorlardı” dedi. Turnacı, IMEI ücretinin artırılmasının ardından bu talebin yüzde 50 ila 70’inin iç pazara yöneleceğini kaydetti.
Yurtdışından yolcu beraberinde gelen telefonların çoğunlukla üst segment olduğunu hatırlatan Turnacı, harçların Türkiye’deki vergi oranlarına karşılık alınması gerektiğini dile getirdi. Turnacı, “Çünkü Türkiye’de piyasa koşullarıyla 2 ay sonra yurtdışından getirmek yine cazip hale gelebiliyor. Ayrıca iç pazarda her zaman makul bir vergi oranı olması gerektiğini söylüyoruz. Vergi indirimi talebimizi yineliyoruz” dedi.
KDV artışı yenilenmiş telefona yarar
KDV artışı ve IMEI ücretine gelen zamların yenilenmiş telefon pazarına ciddi katkı sunacağını belirten Mobilfon Yönetim Kurulu Başkanı Ömer Lütfi Soylu da “KDV artışı yüksek fiyatlı ürünlerde ciddi bir ek masraf oldu. Yenilenmiş cihazda ise yüzde 1’ KDV devam ediyor. Kısa sürede satışlarımızda yüzde 20’lik artış gördük” dedi. Yolcu beraberinde gelen cihazlarda Apple ürünlerinin payının çok yüksek olduğuna dikkat çeken Soylu, “Yurtdışına çıkabilen ucuz alırken, Türkiye’den alan cezalandırılmış gibiydi. Eğer yüksek vergi politikası uyguluyorsanız burada adil olunması gerekiyordu. IMEI zammı bu adaleti getirmiş oldu. Yurtdışından almanın şu anda cazibesi kalmadı” diye konuştu.
Yenilenmiş telefonların muadili yeni cihazlara göre yüzde 30’a kadar daha ucuz olduğunu kaydeden Easycep CEO’su ve kurucu ortağı Mehmet Akif Özdemir de düzenleme ile tüketicilerin kullanmadıkları eski telefonlarını yenileme merkezlerine satışlarını da hızlanacağını görüşünü paylaştı. Özdemir, “Geçen yıl alınan kararla, son bir yıldır sinyal alınamayan telefonlar 2023 yılı sonu itibarıyla artık kullanılamayacak. Dolayısıyla yurtdışından telefon getirmek isteyen tüketicilerin, ödedikleri harç bedelinin bir kısmını karşılamak için ellerindeki eski cihazları satacaklarını düşünüyoruz” dedi.
Kiralamada artış beklentisi yüzde 40
Teknoloji ürünlerinde son 6 ayda ortalama yüzde 40’lık bir fiyat artışı yaşandığına dikkat çeken Kiralabunu‘nun kurucu ortağı Sinan Ventura ise yurt dışı kayıt harcının yükselmesiyle iç ve dış pazarda fiyat dengesizliklerinin giderildiğini belirtti. Ventura, “Fiyat yükselişi iç talebi daraltmıştı. Kararla birlikte kiralama ve yenilenmiş cihaz talebinde hareketlenmeyi çok net göreceğiz. Kiralamaya talep en az yüzde 40 artış gösterir“ dedi. Son gelişmelerin kiralamanın önünü açtığını vurgulayan Ventura, özellikle işlerini teknolojiyle devam ettirmeye ihtiyaç duyanlar, uzaktan çalışanlar, öğrenciler ve kurumsal şirketlerin kiralama talebinde artış beklediklerini sözlerine ekledi.
Batum ve Ercan’a “kayıt” uçuşları
Telefon kayıt harcının artırılacağının açıklanmasıyla birlikte sınır kapılarında kuyruklar oluştu, yurtdışı uçak bileti aramaları 15 katına çıktı. Tüketiciler aldıkları telefonu 14 bin TL ucuza kaydettirmek için Kıbrıs ve Gürcistan’a uçak bileti almaya yöneldi. Enuygun.com’un verilerine göre açıklama yapıldıktan sonra Batum, Ercan ve Rize-Artvin havalimanları için uçak bileti aramaları yüzde 1450 arttı.
