YENER KARADENİZ/İSTANBUL
İhracatta uzun yıllardır otomotiv ve kimyanın ardından üçüncü sırada yer alan, kimi zaman kimyayı da geçerek ikinci sıraya kadar yükselen hazır giyim sektörü, 2025’in ikinci çeyreği itibarıyla ihracatçı sektörler sıralamasında dikkat çekici bir gerileme yaşadı. Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) verilerine göre ihracatçı 26 sektör arasında mayısta elektrik-elektroniğin gerisine düşerek 4. sıraya inen hazır giyim, haziranda bir basamak daha düşerek 5. sıraya indi. Sektörün genel ihracat içinden aldığı pay da yüzde 6,2 ile kadar düşerek tarihinin en düşük seviyesine geriledi. Söz konusu oran 2019’da yüzde 10 seviyelerine çıktıktan sonra 2020’de yüzde 9,8, 2021’de yüzde 9,2, 2022’de 8,6, 2023’te yüzde 8,1 ve 2024’te ise yüzde 6,9’a düştü.
Sektörde birim maliyetlerin rakip ülkelere göre yüzde 40-50 daha yüksek hale gelmesi, Avrupa’daki durgunluk ve kur artışının enflasyonun gerisinde kalması bu gerilemenin sebebi olarak gösteriliyor. Siparişlerin Bangladeş, Vietnam, Mısır gibi ülkelere kaydığını belirten sektör temsilcileri, iç piyasanın da ithalata yöneldiğine dikkat çekiyor. TÜİK verilerine göre geçen yılın tamamında 3 milyar 560 milyon dolar olan hazır giyim ithalatı, bu yıl 5 ayda geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 20,9 artışla 1 milyar 503 milyon dolara çıktı.
Bu yılın ilk yarısında sektör ihracatı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 6,5 azalarak 8 milyar 127 milyon dolara geriledi. Haziran ayında ise düşüş çok daha derin gerçekleşti ve bir önceki aya göre yüzde 21, 2024’ün aynı ayına göre ise yüzde 6,9 düşüş ile 1 milyar 200 milyon dolara geriledi.
Mısır faktörü de etkili oldu
Son yıllarda artan enerji ve işçilik maliyetleri nedeniyle birçok Türk hazır giyim firmasının üretim yatırımlarını Mısır’a kaydırması da bu gerilemede önemli rol oynuyor. Düşük maliyet ve gümrük avantajları nedeniyle Mısır, Türkiye merkezli markalar için cazip bir üretim üssü haline geldi. Ancak bu durum Türkiye’nin ithalat dengesine de yansıyor. 2024’ün ilk 5 ayında Türkiye’nin Mısır’dan yaptığı hazır giyim ithalatı 170 milyon dolara yükseldi. Söz konusu değer ile Mısır, daha önce gerisinde yer aldığı Bangladeş, Vietnam, Hindistan gibi ülkeleri geride bırakarak Türkiye’nin ithalat yaptığı ülkeler sıralamasında Çin’in ardından ikinci sıraya yükseldi. Sektör temsilcileri, Mısır’daki yatırımların hem Türkiye içindeki üretimi ve ihracatı baskıladığını hem de yerli istihdam ve katma değeri zayıflattığını belirtiyor.
