Gayrimenkul Yatırımcıları Derneği (GYODER) tarafından Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Merkezine (BETAM) yaptırılan “İnşaat Sektörü ve İş Gücü Dinamikleri: Türkiye’24” araştırmasının sonuçları ve çözüm önerileri, GYODER Başkanı Neşecan Çekici, YTÜ Konut ve Yapı Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Doç. Dr. Serhat Başdoğan, Bahçeşehir Üniversitesi BETAM Direktörü Prof. Dr. Seyfettin Gürsel ve İstanbul Ekonomi Araştırma Genel Müdürü ve Kurucusu Can Selçuki tarafından İstanbul’da bir otelde düzenlenen basın toplantısıyla duyuruldu.
İnşaat sektörünün güncel sorunlarını belirlemeyi ve bu sorunların çözümlerine yönelik önlem ve politikalar önermeyi amaçlayan raporda, ekonomik dinamiklerin sektöre yansımaları da analiz edildi.
“İnşaat sektörü 2024 yılında 2 milyon 147 kişiye istihdam sağladı”
Rapora göre 2024 yılının ilk çeyrek rakamlarına bakıldığında inşaat sektörü 2 milyon 147 kişiye istihdam sağlarken, sektörde çalışanların yüzde 95,4’ü erkeklerden kalan yüzde 4,6’sı ise kadınlardan oluşuyor. Sektörde çalışanların yüzde 90’ı tam zamanlı yüzde 37’si haftada 50 veya daha fazla saat görev yapıyor.
2020’den itibaren emek verimliliğinde ciddi artışların görüldüğü raporda, enflasyondan arındırılmış TL cinsinden çalışan başına katma değer, 2019’da 121 binden 2022’de 220 bine çıkarak yüzde 82 artarken, bunun yüzde 15’i TL’nin değerlenmesinden kaynaklandı.
Araştırmada, inşaat sektöründeki kazançların diğer sektörlere göre daha yüksek olmasına rağmen çalışma koşulları ve toplumdaki olumsuz algı nedeniyle özellikle gençler tarafından tercih edilmediğine dikkat çekilirken, inşaat sektöründe çalışmayı istemeyenlerin en sık belirttiği nedenler işin bedensel olarak yorucu olması, inşaatta çalışmanın tehlikeli oluşu, deneyim gerektirmesi olarak belirtiliyor.
Türkiye’de inşaat sektöründe kadın istihdamının payının 2022 yılında yüzde 5 olarak ifade edildiği raporda, Almanya ve Fransa’da sırasıyla yüzde 14 ve 13, İtalya’da yaklaşık yüzde 10, İspanya ve Polonya’da yüzde 7’nin üzerinde olduğuna işaret ediliyor.
Raporda, Avrupa’da özellikle vasıflı mavi yakalı kadınların inşaat sektöründe bu oranlara ulaşmasının yaklaşık 30 yıllık bir sürece yayıldığı vurgulanıyor.
Ayrıca uygun koşullar sağlandığında kadınların ustalık gerektiren işlerde çalışabileceği hatta bazı işlerde erkek ustalardan daha başarılı olabileceğine dair görüşler öne çıkıyor.
“Bu kriz uzun vadeli stratejilerle aşılabilir”
GYODER Başkanı Neşecan Çekici, demografik ve sosyal olguları da ele aldıkları raporda Türkiye’de şehirleşme sürecinin devam ettiğinin, iç ve dış göçten kaynaklı nüfus artışının konut talebini yüksek tuttuğunun görüldüğünü belirterek, deprem riski ve kentsel dönüşüm ihtiyacının ise bu talebin yakın gelecekte daha da artmasına yol açacağını söyledi.
Sağlıklı bir inşaat sektörü için arz talep ve fiyat dengesinin önemine dikkati çekilen raporda, istikrarlı yapı üretimi için nitelikli mavi yaka çalışanların kritik rol oynadığının vurgulandığına işaret eden Çekici, konuşmasını şöyle sürdürdü:
“Sektörün cazip hale gelmesi için gelir istikrarı, iş güvenliği, çalışma koşulları ve mesai saatlerine ilişkin düzenlemelerin şart olduğu ifade ediliyor. Ayrıca, eğitim ve müfredatta köklü çalışmaların yapılması, nitelikli işçi yetiştirmeye yönelik istihdam ve sertifika programlarının düzenlenmesi, inşaat işlerini fiziksel olarak kolaylaştıracak teknolojilerin devreye alınması, teşvik mekanizmalarının oluşturulması, iş güvenliği denetimlerinin etkin olarak yapılmasının yaygınlaştırılması, mavi yaka çalışanlara yıpranma hakkı tanınması da raporda sunulan çözüm önerileri arasında yer alıyor.”
Çekici, “Sektörümüzün en büyük sorunlarından biri nitelikli işçi bulamama sorunu. Özellikle depremden sonra bu durum daha da arttı. Bu kriz yalnızca kısa vadeli çözümlerle değil, uzun vadeli stratejilerle aşılabilir. Raporumuz, sektörümüzün mevcut durumuna ışık tutarken geleceğe yönelik önemli bir yol haritası da sunuyor. Bu kapsamda, GYODER olarak iş gücünün niteliğini artırmak ve stratejik çözümler üretmek amacıyla 7 sektörel STK ve birlik ile ‘Uzun Vadeli Stratejik İş Gücü Platformu’ oluşturma çalışmalarına başlıyoruz. Amacımız, sektörde sürdürülebilir bir kalkınmayı mümkün kılacak insan kaynağı yapısını desteklemek ve bu alanda öncü bir rol üstlenmek.” dedi. (AA)
