Türkiye’de 40 yılı bulan bir geçmişi olmasına karşın, finansal kiralama ya da yaygın kullanımıyla leasing sektörünün kaynak sağlama fonksiyonunun yeterince değerlendirildiği söylenemez. Aslında en büyük iş hacmine sahip leasing sektörü başta olmak üzere banka dışı finansın diğer enstrümanları için de ifade edebiliriz bu durumu.
Türkiye’de bankacılık adı altında yürütülen faaliyetlerin yüzde 84’ü bankalar üzerinden gerçekleştiriliyor. Leasingin de içinde bulunduğu banka dışı finansın payı ise bu faaliyetlerde yüzde 16 olarak ortaya çıkıyor. Sektör temsilcileri, 2022 yılına ait bu rakamların 2025 itibariyle pek de değişmediğini bildiriyor bizlere. Oysa aynı tarihte İspanya’da banka dışı finansın payı yüzde 25, Almanya’da yüzde 38, İngiltere’de yüzde 45, ABD’de ise yüzde 70’leri bulmaktaydı.
Bir taraftan 40 yılda gelinen noktayı işaret etse de ileriye yönelik büyük bir potansiyelin varlığından da rahatlıkla söz edebiliriz finansal kiralama üzerinden, tüm banka dışı finans sektörleri için.
Dosyamızda konumuz finansal kiralama yani leasing sahası. Düzenlediğimiz ‘Sektör Buluşmaları’ adını verdiğimiz etkinliğimizde bir araya geldiğimiz finansal kiralama sahasının önde gelen temsilcileri, önemli tespitlerde bulundular. Değerli görüşlerini, sektörün olduğu kadar Türkiye ekonomisine yönelik sağlanan faydanın büyümesine katkı sunacak önerilerini önceki iki sayfamızda geniş şekilde okurlarımız ile paylaştık. Şimdi dilerseniz, leasing sektörünün yakın dönem performansı üzerinden bir değerlendirme ortaya koyalım.
Finansal Kiralama Sözleşme Tescil Sistemi verilerine göre 2024 yılında üye finansal kiralama şirketleri yaklaşık 6,2 milyar dolar tutarına varan 16 bin 917 adet finansal kiralama sözleşmesi tescil etti. 2024 yılı sonunda 19 olan üye şirket sayısı Ziraat Finansal Kiralama’nın faaliyete başlamasıyla geçen Şubat ayında 20’ye ulaştı. 2024 yılı işlem hacmi TL bazında yüzde 42,4 büyüyerek 182 milyar TL’ye ulaşırken, dolar bazında yüzde 7 büyüme kaydetti.
Geçen yıl 5,3 milyar dolar aktifleşen işlem hacmine ulaşan sektörün 2025 yıl sonu hedefi senenin başında 5,6 milyar dolar olarak konmuştu. İçinde bulunduğumuz döneme kadar gösterilen performansın umutlandırdığı sektör, yılın sonunda bu beklentinin üzerinde bir rakamı zorlayacak gibi görünüyor.
Finansal kiralama sektörünün 2025'in ilk üç ayında özkaynakları, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 45 oranında artarak yaklaşık 66,7 milyar TL olurken, işlem hacmi de yüzde 49 yükselerek 53,2 milyar TL’ye ulaştı. Finansal Kurumlar Birliği nezdindeki tescil sistemine göre tescil edilen sözleşmelerin toplam büyüklüğü ilk üç ayda 1 milyar 750 milyon dolar olarak gerçekleşti. Geçen yılın aynı döneminde bu rakam 1 milyar 480 milyon dolar idi. Yani ilk çeyrek itibariyle yüzde 18’lik bir artış söz konusu oldu. Gösterilen performansın ilk yarı itibariyle artarak devam etmesi bekleniyor. Yaz dönemi biraz gerileme yaşansa da Eylül-Ekim gibi yükselen bir performansa işaret edilirken, 2024 sonuna göre yapılan beklenti hesaplarının üzerinde daha iyimser bir hava var.
Bu noktada yenilenebilir enerji ve doğru su kullanımına yönelik yatırımlarda artış olduğunu belirtmek gerekiyor. Yanı sıra makine sektörünün performansının artması beklentiler arasında. Yine yazılım ve teknolojiye yönelik kiralama işlemlerinde yükseliş beklenirken, deprem bölgesinde artan talebin değişik alanlara hizmet veren iş makineleri sektörüne olumlu yansımasını sürdüreceği tahminler arasında. İlk çeyrekte inşaat ekipmanları, 2024’ün aynı dönemine göre yüzde 21 olan payını yüzde 15’e gerilerken, yenilenebilir enerji ekipmanları yüzde 4’ten yüzde 6’ya yükseldi. Sağlık ve estetik ekipmanları payını yüzde 1’den 2’ye çıkardı.
2025 endeksi son 10 yılın en iyi ikincisi
Finansal Kurumlar Birliği’nin İstanbul Üniversitesi iş birliğiyle geliştirdiği ‘FKB Ekonomik Görünüm Endeksi’nin alt bileşenlerinden Finansal Kiralama Endeksi, geçen ay 1,06 puan azalarak 103,75 oldu. Endeks, geçen Mart’ta 104,81, Şubat’ta da 104,59, Ocak’ta da 102,30 olmuştu. Rakamlardan Mart ve Şubat endeksleri, 2023 Nisan ayı (105,55) hariç tutulduğunda son 10 yılın en yüksek performansını ortaya koydu. Finansal kiralamanın oyuncularının Türkiye geneline yayılan 111 şubesi üzerinden yürütülen çalışmalar sonrası ortaya konan Endeks, sektörde yatırım ve ticaretin yönünü yansıtması açısından büyük önem taşıyor.
Leasing pazarında en büyük bölge Asya-Pasifik
Finansal kiralama sektörünün en büyük iş hacmi Asya Pasifik’te gerçekleşiyor. İkinci büyük bölge Kuzey Amerika olarak ortaya çıkıyor. 7 binin üzerindeki sayı ile fazla leasing şirketi, dünya çapında sektörde yüzde 43'lük pazar payına sahip İsveç'te bulunuyor. İkinci sırada ise yüzde 26 payla 4 bin 500 leasing şirketi Danimarka yer alıyor. Norveç'te 3 bin 500 şirket bulunuyor. Ürün ve hizmetlerin online ve mobil uygulamalar üzerinden sunulması, IoT teknolojisi, çevre dostu ekipmanlar, makinelere yatırım yapılması, araç abonelik hizmetlerinin sunulması dünyada öne çıkan trendler arasında yer alıyor.
