ALİ ŞAHİN
Ticaret Bakanlığı’nın 1 Ağustos’tan 01 Kasım 2023’e kadar dökme ve varilli zeytinyağı ihracatına ilave tedbirler getirmesi sektör temsilcileri tarafından olumlu karşılandı. Marmarabirlik Yönetim Kurulu Başkanı Hidamet Asa yaptığı değerlendirmede, “Ticaret Bakanlığımızın yayınladığı verilere göre, dökme ve varilli zeytinyağı ihracatının toplam ihracattaki miktar bazında payı yüzde 42’den yüzde 83’e yükselmiştir. Özellikle İtalya ve İspanya’nın, ülkemizden ithal ettikleri dökme ve varilli zeytinyağını işleyerek yeniden üçüncü ülkelere kendi markaları ile pazarlamaktadırlar. UZK verilerine göre, Avrupa’da yaşanan kuraklık nedeniyle İspanya ve İtalya başta olmak üzere dünyada zeytinyağı üretimi 2022/2023 sezonunda yüzde 20 oranında azalırken, Türkiye’de üretim yüzde 62 artış göstermiştir” dedi.
“Ambalajlı zeytinyağı ihracatı teşvik edilmeli”
Bu kararın Türkiye’deki zeytinyağı markalarının dünya pazarında yer almasının önünü açacak ve ambalajlı zeytinyağı ihracatında büyük bir artış yaşanacağını belirten Asa, “Ülkemiz dünyada sayılı zeytin üreticileri arasında olmasına rağmen zeytinyağı tüketiminde alt sıralarda yer almaktadır. Bugüne kadar zeytinyağı tüketiminin artmasına yönelik yoğun uğraş verildi. Alınan karar ile zeytinyağı perakende satış fiyatlarının suni olarak artmasının ve aracının büyük kazanç elde etmesinin önüne geçilmiş, aynı zamanda tüketimin azalması önlenmiştir. Ambalajlı ve markalı zeytinyağı ihracatını artırmak için devletimiz sektör temsilcilerinin görüş ve önerilerini almalı, özellikle bu dönemde ambalajlı zeytinyağı ihracatına teşvik verilmelidir” dedi. İklim değişikliği sonucu ortaya çıkan sıcaklık artışları ve karbondioksit miktarının tarım sektörünü ve üretimi doğrudan etkilediğini hatırlatan Asa, “Gıdanın bulunabilirliği ve gıdaya erişilebilirlik çok daha iyi analiz edilmeli. Bugün çok gibi görünen zeytinyağı üretiminin yarın yok denecek kadar az olabileceğini göz ardı etmemeliyiz. Şu anda üreticinin elinde zeytinyağı çok az miktarda, toptancı ve aracı talebi fırsata çevirme adına zeytinyağının büyük bir kısmını satın aldı” ifadelerini kullandı.
“Kuyulardaki yağlık zeytin fiyatı fırladı”
Bu sene zeytinde düşük rekolte bulunduğunu ve bunun iri zeytin olarak piyasaya dönmesini beklediklerini belirten SS 150 Sayılı Mudanya Zeytin Tarım Satış Kooperatifi Başkanı Cüneyt Soylu bu durumun zeytinyağı fiyatlarını olumsuz etkileyeceğini belirtirken, “Zeytinin iri olması sofralık taraftaki talebin kısmen karşılanmasını sağlarken yağlık dediğimiz ufak baremli zeytin konusunda bir sıkıntı yaşamamıza neden olacak. Şu anda havuzlarda tutulan ve Kurban Bayramı öncesinde 20-25 TL bandında satılan ince zeytinin fiyatı 35-40 TL’ye kadar çıktı. Bu zeytin genellikle yağ üretiminde kullanıldığı ve tüccarlar da ürün bulamama kaygısı yaşadığı için havuzlardaki zeytinlerin de fiyatı arttı. Sektörde yaşananlar göz önünde bulunduğunda ve az olan rekolte de hesaba katıldığında fiyatların yukarı gitmesini bekliyoruz” dedi.
Marmara’da tedirginlik hakim
Geçen seneki hasat döneminden itibaren sürekli yükselen zeytinyağı ve yağlık zeytin fiyatları üretici tarafından tedirginlik yarattı. Sektör kaynaklarından alınan bilgiye göre gelecek hasat döneminde yaşanacak rekolte düşüşü ile birlikte Aydın, İzmir ve Manisa gibi bölgelerde faaliyet gösteren zeytinyağı fabrikalarının yüksek yağ talepleri fiyatların yukarı gitmesine neden oldu. Özellikle 0,5 ve 0,7 asit derecesine sahip zeytinyağının litre fiyatı toptan 180 TL’ye ulaşırken bazı bölgelerde 200 TL’yi aştı. Orhangazi, Gemlik ve İznik bölgesinde ise elinde zeytinyağı ve yağlık zeytin bulunanların piyasadaki bilinmezlik nedeniyle tedirginlik yaşadığı belirtildi. Öte yandan zeytin üretiminin yüksek olduğu Ayvalık ve Edremit gibi bölgelerde 5 litrelik zeytinyağlarının perakende satış fiyatı da asit oranına göre 1000 TL ile 1500 TL aralığına yükseldi.
