Rekabet gücümüzdeki aşınmanın üzerine bir de pazarımızın yüzde 40’ını oluşturan bölgedeki düşük büyüme ihtimali iyi haber değil.
ABD Başkanı Trump, incilerine devam ediyor. Geçen hafta sonu Avrupa Birliği’ne ek yüzde 30 gümrük vergisi getireceğini söyledi. Anlaşmaya gitmezlerse 1 Ağustos’tan itibaren geçerli olacakmış. Avrupa Birliği, ABD ile arasındaki ticaretin çok olumsuz etkileneceğini düşünüyor. Hatta bu alandaki en yetkili kişinin “ABD ile ticaret yapmanın olanaksız hale geleceği” hakkında açıklaması var. Hemen cevap vermeyecek ve ABD ile müzakere etmeye çalışacaklarmış. Sadece Avrupa Birliği’ni değil Kanada ve Brezilya’yı da yeniden tehdit etti Trump.
Trump’ın bu incileri kuşkusuz küresel belirsizlikleri artırıyor. Temelde gümrük vergilerine ilişkin gelişmeler nedeniyle Euro Bölgesi’ne ilişkin 2025 büyüme tahmini yüzde 1,3’ten yüzde 0,9’a düşürülmüştü. Öte yandan, altyapı ve savunma için yapacağı büyük harcamalar nedeniyle Almanya’nın 2026 büyüme tahmini yükseltilmişti. Son gelişmeler o tahminin de aşağıya revize edilmesine yol açtı.
Toplam ihracatımızın yüzde 40’ından biraz fazlasını Avrupa Birliği ülkelerine yapıyoruz. Onların ABD’ye ihracatlarının belirgin biçimde azalması, büyüme oranlarının çok olumsuz etkilenmesi anlamına geliyor. İhracatımızın nasıl şekilleneceğini iki ana unsur belirliyor: Bunlardan ilki, maliyetlerimizin rakiplerimize kıyasla nasıl seyrettiği. TÜSİAD’ın yeni açıklamaya başladığı maliyet bazlı rekabet gücü endeksine göre, 2025’in ilk çeyreği itibariyle, rakiplerimize kıyasla rekabet gücümüz yüzde 8,9 oranında azalmış durumda. İkinci unsur ise ihracat yaptığımız ülkelerin gelirleri. Dolayısıyla, rekabet gücümüzdeki aşınmanın üzerine bir de pazarımızın yüzde 40’ını oluşturan bölgedeki düşük büyüme ihtimali iyi haber değil. Kaldı ki TÜSİAD’ın yayınlamaya başladığı verimlilik gelişmelerine göre bir kaç yıldır rakiplerimize kıyasla verimlilik kaybı yaşıyoruz. Bu da ihracat açısından sevimsiz.
Grafikte 2023 yılından bu yana altın dışı ve toplam ihracatımızın bir yıl öncesinin aynı ayına kıyasla yüzde değişimleri yer alıyor. Aylık oynamaların yorumlamayı zorlaştırmasını engellemek için her ay için son üç ayın ortalama ihracat rakamlarından hesapladım yüzde değişimleri. İhracatımızın yıllık büyüme oranları, Temmuz 2023’ten bu yana yukarıya ya da aşağıya doğru bir eğilim göstermeden dalgalanıyor. Ocak 2014-Mayıs 2025 ortalama artış oranları şöyle (yüzde): Toplam: 5,6; altın dışı: 5,8. Oysa Haziran 2023-Mayıs 2025 döneminde aynı oranlar daha düşük: Toplam: 2,4; altın dışı: 2,0. Türkiye İhracatçılar Meclisi verisi Haziran ayında biraz daha yüksek ihracat artışına işaret ediyor. Ancak sonuç değişmiyor; son iki yılda, önceki döneme kıyasla belirgin bir düşüş var ihracat büyümesinde.
