HANDAN SEMA CEYLAN
Bu yıl 24’üncüsü sağlık alanında düzenlenen Vehbi Koç Ödülü’nün sahibi, kanser gelişiminde metabolizma değişikliklerinin rolünü araştıran Doç. Dr. Kıvanç Birsoy oldu. Türkiye’nin ilk özel vakfı olarak 1969 yılında kurulan Vehbi Koç Vakfı, her yıl sırasıyla kültür, eğitim ve sağlık alanında ödül veriyor. Ödül töreninde konuşan Koç Holding Yönetim Kurulu Başkanı Ömer M. Koç, “Her alanda olduğu gibi, sağlık alanında da daha güzel yarınlara nitelikli, ehil insanlarla ve ancak bilimi esâs alarak varabiliriz” dedi.
Koç Holding kurucusu merhum Vehbi Koç’un vefatının 29’uncu yılında düzenlenen ödül töreninde konuşan Ömer M. Koç, “Vehbi Bey, yaşamı boyunca ‘Ülkem varsa ben de varım. Demokrasi varsa hepimiz varız’ şiârıyla çağdaş ve müreffeh bir Türkiye ülküsüne hizmet etmiş; Türk insanının meziyetlerine yürekten inanmış, ömrünü memleketin her yönden kalkınmasına adayarak tutkuyla çalışmıştır” diye konuştu.
Gelişime öncülük eden ve gençlere ışık tutan başarıların takdîr edilmesinin önemine inandığını belirten Koç, şunları söyledi: “Vakfımız tam da bu sebepten ötürü, her sene eğitim, sağlık ve kültür alanlarından birinde, sıra dışı katkı sağlamış kişi ve kurumları ödüllendirmektedir. Vehbi Koç Ödülü’nün bu seneki konusu sağlık. Bu alanda bilimsel ve teknolojik gelişmelerin baş döndüren bir hızla ilerlediğine şâhit oluyoruz. İnsanoğlunun sağlıklı ve uzun bir ömür arayışının; biyoteknoloji, genetik mühendisliği ve yapay zekâda yaşanan devrim niteliğindeki gelişmelerle birleşerek yenilikçi tedavi yöntemlerinin bulunmasına imkân sağlıyor.”
Her 5 kişiden biri hayatının bir evresinde kansere yakalanıyor
Kanserin en yaygın ölüm sebeplerinden biri olduğunu vurgulayan Ömer M. Koç, “2022’de dünyada 20 milyon kişi kanser tanısı aldı. Bu rakam 2040’ta 30 milyona yükselecek. Her 5 kişiden 1’i hayatının bir evresinde kansere yakalanıyor. Bu tablonun endişe verici. Kanser tedavisine yönelik azimle yürütülen bilimsel çalışmalar umudumuzu artırıyor. Her alanda olduğu gibi, sağlık alanında da daha güzel yarınlara nitelikli, ehil insanlarla ve ancak bilimi esâs alarak varabiliriz. Bu akşam da, öncü araştırmaları ve buluşlarıyla daha sağlıklı bir gelecek için çalışan çok özel bir bilim insanı Vehbi Koç Ödülü’ne lâyık görüldü” dedi. 2025 Vehbi Koç Ödülü, Vakfı Yönetim Kurulu’nun yanı sıra Prof. Dr. Ahmet Gül’ün başkanlığını yaptığı Prof. Dr. Hayrunnisa Bolay Belen, Prof. Dr. Gökhan Hotamışlıgil, Prof. Dr. Tayfun Özçelik, Prof. Dr. Murat Akova’dan oluşan Seçici Kurul’un önerdiği 3 aday arasından seçildi.
Hangi kanser hücresi hangi besini seviyor?
Doç. Dr. Kıvanç Birsoy törende yaptığı konuşmada, "Vehbi Koç Vakfı’nın Türk bilim insanlarına sağladığı destek, yalnızca ilham verici olmakla kalmıyor, aynı zamanda benim gibi yurt dışında çalışan birçok araştırmacı için de güçlü bir motivasyon kaynağı oluşturuyor” diyerek, “Bu ödülü, Cumhuriyetimizin gelişimine büyük katkılar sunmuş, vizyoner bir isim olan Vehbi Koç adına almak ise benim için ayrı bir anlam taşıyor” diye konuştu.
Toplantıda kısa bir bilimsel sunum da yapan Birsoy, “Kanser metabolizmasına son 15 yıldır çalışılıyor. Kanserlerin her biri farklı. Tükettikleri besinler de öyle… Hangi kanserin, hangi besini sevdiğini bulursak ve bunun o kanserli hücreler tarafından içeriye alınmasını engellersek önemli bir yol kat etmiş olacağız. Örnek verirsek, Lenf kanseri kolesterole karşı aşırı duyarlı. Pankreas kanseri hücreleri, yağ asitlerini kullanarak bağışıklık sisteminin onları tanımasını engelliyorlar. Çalışmalarımızda önemli bir veri elde ettik. Antioksidanların kanserin büyümesi ve metastaz yapmasına etkisi çok büyük.”
İzmir Karşıyakalı olan Doç. Dr. Kıvanç Birsoy, Bornova Anadolu Lisesi’nden sonra İzmir Fen Lisesi’nde ardından da Bilkent Üniversitesi’nde okumuş. Birsoy, 26 Nobel ödülü bulunan Rockefeller Üniversitesi’nin ilk ve tek Türk akademisyeni. Metabolik Düzenleme ve Genetik Bölümü Başkanı olarak görev yapıyor ve Türkiye’den de araştırmacıların yer aldığı bir ekibe liderlik ediyor. Rockefeller Üniversitesi, lisans programı olmayan araştırmacı akademisyenleri bünyesinde toplayan bir üniversite olarak öne çıkıyor.
İZLENİMLER...
Törenin sunuculuğunu Vehbi Koç Vakfı bursiyeri Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi 1. Sınıf öğrencisi Damla Yıldırım yaptı. Yıldırım, 6 Şubat depremlerine Adıyaman’da yakalanmış. Yıldırım, Koç Topluluğu’nun kurduğu UmutKent’te yeniden yaşama bağlandıklarını ve istediği bölümü kazandığını vurgulayan duygusal bir konuşma yaptı.
- TÜSİAD soruşturmasının hemen ardından iş dünyasının önemli isimlerini bir araya getiren ödül töreninde, Doç. Dr. Kıvanç Birsoy’un uluslararası arenadaki akademik başarısı moral oldu.
- Ödülü kazanan Doç. Dr. Kıvanç Birsoy, Harvard, Yale, Stanford’a gidebilecekken özgürce araştırma yapabileceği Rockefeller’ı tercih etmiş. Buna rağmen “tanıdığım en zeki insanlar İzmir Fen Lisesi’ndeydi” diyor.
