BARIŞ SEDEF
Türkiye süt üretiminde Avrupa’da Almanya ve Fransa’dan sonra üçüncü sırada yer alıyor. 23 milyon tonluk üretim kapasiteyle dünyada ise sekizinci sırada bulunuyor. İhracat tarafında Türkiye süt sektörü, 2022’de 573 milyon dolarlık dış satım gerçekleştirdi. 2021’e göre ise yaklaşık yüzde 20’lik artış gerçekleşirken, 2023 özelinde dokuz aylık verilere göre yaklaşık 500 milyon dolarlık ihracat yapılmış durumda. Yani bu yıl 700 milyon dolara yakın ihracat rakamı ile kapatılabilecek.
Sektör temsilcileri, Avrupa’daki fiyatlarla Türkiye’deki fiyatların başa baş noktasına geldiğine vurgu yaparken, rekabet için verimliliğin ayırt edici unsur olduğuna dikkat çekiyor. Verimliliğin artışı noktasında ise işletme ölçekleri öne çıkıyor.
Diğer taraftan 2023'ün altı aylık verilerine göre süt ve süt ürünlerinde artış gözlemleniyor. Buna göre ticari süt işletmeleri tarafından toplanan inek sütü miktarı, haziran ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 1,9; ocak-haziran döneminde ise bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 3,6 arttı. Diğer yandan aynı dönemde haziran ayında bir önceki yılın aynı ayına göre inek peyniri üretimi yüzde 12,9, ayran üretimi yüzde 4,1 ve tereyağı üretimi yüzde 3,3 artarken; yoğurt üretimi yüzde 5,3 ve içme sütü üretimi yüzde 11,2 azaldı.
Ocak-Haziran döneminde ise bir önceki yılın aynı dönemine göre, inek peyniri üretimi yüzde 8,4, ayran üretimi yüzde 5,8, içme sütü üretimi yüzde 1,8 ve yoğurt üretimi yüzde 0,1 artarken; tereyağı üretimi yüzde 15,2 azaldı.
Bu azalışın temel sebebini sektör temsilcileri süt tozu ihracatındaki artışa bağlıyor. Aynı dönemlerde ise süt tozu ihracatında yüzde 50’ini üzerinde artış var. Sektörün yıl sonu ihracat beklentisi ise tonaj bazında 61 bin ton olarak tahmin ediliyor.
Bitkinin kalitesinden başlayan yolculuk
Süt tozunda 2023 sonunda üretimin yüzde 10 dolayında artarak 98 bin ton, ihracatının ise yüzde 42 artarak 66,6 bin ton ve toplam yurtiçi kullanımının yüzde 25 azalarak yaklaşık 35 bin ton olması bekleniyor. İşletmelerin kapasite kullanım oranları ise yüzde 70 civarında, bu durum sektörün stoklu ilerlemediğini ve üretim kapasitesinin 30 milyon tonunu üzerine çıkabileceğini gösteriyor. Süt üretiminin temel bileşenleri arasında yer alan ot ve yem gibi ürünlerin kalitesi sütün ve sütten meydana gelen tere yağ ve peynir gibi besinlerin de kalitesini birinci derecede etkiliyor. Entegre yapıda ilerleme kaydeden birçok üretici ise bu unsuru göz önünde bulunduruyor.
