VEYSEL AĞDAR
Karadeniz Bölgesi’nde üç hafta önce yaşanan zirai don, fındık üretiminde büyük zarara yol açtı. Havaların normalleşmesi ile birlikte 13 üretici ilde yapılan hasar tespit çalışmaları, özellikle Ordu ve çevresinde büyük kayıpların yaşandığını ortaya koydu. Ordu’da 500 rakımın üzerinde yüzde 50, 700 rakımın üzerinde ise yüzde 100 varan kayıpların olduğunun altını çizen sektör temsilcileri hem üretici hem de sanayici için zorlu bir sezonun kapıda olduğunu söyledi.
Hasarın boyutları netleştikçe fındık fiyatları da yukarı yönde hareketlenmeye başladı. Sektör temsilcilerine göre serbest piyasada 210 -230 TL/kg bandında seyreden fiyatlarda yukarı yönde hareket devam edecek. 2025- 2026 sezonunda rekoltenin 500 bin tonun altında gerçekleşebileceğini kaydeden Doğu Karadeniz İhracatçılar Birliği Fındık ve Fındık Mamulleri Sektör Komitesi Başkan Yardımcısı Sebahattin Arslantürk, “Üretici bu yıl rekor fiyatlarla karşılaşacak. Yüksek fiyatlar, sanayicileri de zorluyor. TMO’nun 60 bin tonluk satışı piyasayı biraz rahatlattı. Ancak TMO satışlardan sonra depolarında kalan 30 bin tonluk fındığı doğru kullanmak zorunda. Hazirana kadar satışa çıkmamalı.” diye konuştu.
Ordu’da yüzde 100 hasar gören bahçeler var
Giresun Ziraat Odası eski Başkanı Özer Akbaşlı da, “450 rakımın üzerindeki alanlarda bahçeler simsiyah. Ordu’da %100 hasar gören yerler var” diye konuştu. Don hasarının ardından serbest piyasada fındık fiyatları hızla yükseldiğinin altını çizen Akbaşlı, “Geçtiğimiz haftalarda 120-135 TL arasında alıcı bulan fındık, bugünlerde 190-220 TL bandında işlem görüyor. Fındık şu anda 6 dolar seviyesine çıktı. 2004 ve 2014’te de benzer süreçler yaşadık. Avrupa’nın itirazı olabilir ama mecburen fındığı almak zorundalar.” dedi.
Fındık üreticisi ve tüccarı Yüksel Göl, özellikle yüksek rakımlı bölgelerdeki üreticilerin bu yıl fındık toplamayı umursamadığını ve bahçelerinin kurumasını engellemek için tedbirler aldıklarını aktardı.
Durak Fındık Sanayi ve Ticaret AŞ. Yönetim Kurulu Üyesi Kadir Durak, fiyatların yükselmesinin, Türk fındığının rekabet gücünü zayıflattığını belirterek, Avrupa’nın Amerika, Şili ve İtalya gibi ülkelerin fındık tedarikine yönelmesinin, Türkiye’de pazar kayıplarına yol açabileceği konusunda uyardı. Devletten beklentilerinin, fındık sektörünün uzun vadeli sürdürülebilirliğini gözeterek fiyatlandırma yapması gerektiği üzerinde duran Durak, kısa vadeli çözüm arayışlarının sektöre zarar verebileceğini belirtti.
Fiyatlar 250 TL’yi görebilir
“2014 ve 2004 yıllarındaki donlardan bile daha ağır bir tabloyla karşı karşıyayız.” diyen fındık üreticisi Osman Çakmak, bazı bahçelerde 2025 yılı için dahi ürün verememe riski bulunduğunu vurguladı. Çakmak, “Rekoltedeki düşüş, serbest piyasadaki fiyatlara da yansıdı. Şu anda sahil kesiminden gelen %50 randımanlı fındık 210-215 TL bandında işlem görürken, yüksek kesimlerde “çakıldak” türü fındık 230 TL’ye kadar alıcı buluyor. Piyasanın önümüzdeki süreçte 250 TL seviyelerini test edebileceğini, hatta 300 TL’nin de ihtimal dahilinde olduğunu söyledi. TMO’nun elinde 2022 mahsulünden yaklaşık 70-80 bin tonluk fındık bulunduğunu aktaran son dönemde bu fındığa yoğun talep geldiğini, bazı depolarda kilometrelerce kuyruk oluştuğunu söyleyen Çakmak’a göre TMO, şu an itibarıyla yalnızca önceden ödeme yapan alıcılara teslimat yapmakla meşgul. Yeni satışlar için ise bakanlığın ve kurumun vereceği karar beklenecek.
