Mehmet Nabi BATUK
Türkiye kırmızı mercimek üretiminin yüzde 36’sının gerçekleştirildiği Şanlıurfa’da hasat sezonu başladı. Haliliye, Eyyübiye, Hilvan ve Siverek ilçelerindeki susuz tarım alanlarında hasat çalışmaları hız kazanırken, sulu tarımın yaygınlaştığı Suruç ve Akçakale ilçelerinde ise bitki gelişimleri programa uygun olarak devam ediyor.
Şanlıurfa Ticaret Borsası Başkanı Mehmet Kaya, kuru tarım yapılan bölgelerde alınan verimin iyi olduğunu açıkladı. Hasat sezonunun sonunda geçtiğimiz yıla oranla yüzde 20 rekolte artışı öngördüklerini belirten Kaya, “Bölgemizde yüksek kaliteli mercimek üretiyoruz. Bu sezon aldığımız ilk verim oranları özellikle kuru tarımın yapıldığı bölgelerde geçen yıla oranla iyi seviyelerde. Bu yıl yüzde 10 ile yüzde 20 arasında üretim artışı hedefl iyoruz. Kırmızı mercimek fiyatları ton başına 10 bin 500 ile 15 bin TL arasında değişiyor. Bu alandaki en büyük amacımız ilimizdeki tarımsal sanayinin gelişmesine katkı sunmak ve markalı ve paketli mercimek üretimini yaygınlaştırmaktır” dedi.
İhracatçı üretimi artıracak yeni teşvikler ve politikalar istiyor
Güneydoğu Anadolu Hububat Bakliyat Yağlı Tohumlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Başkanı Celal Kadooğlu, 2023 yılının ilk beş aylık sürecinde Türkiye genelinden 194 milyon 628 bin dolar değer ile toplam 214 bin 470 ton mercimek ihracatı gerçekleştirildiğini açıkladı. Aynı dönemde Güney Doğu Anadolu Bölgesi’nden yapılan kırmızı mercimek ihracatının da değerde 8 milyon 399 bin dolara, miktar bazında ise 8 bin 334 tona ulaştığını kaydeden Kadooğlu, şöyle konuştu: “Bölgemizden ihraç edilen ürünler dökme veya farklı gramajlarda paketlenerek ihraç ediliyor. GAİB’e bağlı ihracatçılarımız 2023’un ilk 5 ayında ağırlıklı olarak Eritre, Almanya, İtalya, Fransa ve Ürdün’e kırmızı mercimek gönderdi. Her geçen gün hububat ve bakliyat üretimi daha da zorlaşıyor. Üretimi artıracak yeni Ar-Ge projeleri, sertifikalı tohum kullanımının artırılması ve uzun vadeli tarım politikaları üreticileri olduğu kadar sanayici ve ihracatçılarımızın da pazar paylarını artıracaktır.”
“Verimlilik artışı ve zirai mücadelede destekler artırılmalı”
Akdeniz Hububat, Bakliyat, Yağlı Tohumlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği (AHBİB) Başkanı Veysel Memiş ise, Türk kırmızı mercimeğinin dünya pazarlarında lezzette açık ara önde olduğunu, tek dezavantajının fiyat farkı olduğunu kaydetti. Memiş, “Bazı ülkeler bu fiyat farkını vererek yerli kırmızı mercimeğimizi tercih ediyorlar. Bu yıl, mahsuldeki rekoltenin artmasıyla yerli ürünümüzü birçok ülkenin mutfaklarına taşıyabileceğiz. Biz ihracatçılar olarak en büyük beklentimiz ekim alanının artmasıdır. Sürdürülebilir bir ihracat için öncelikle yurt içindeki talebi karşılayıp fazlasını ihraç etmemiz gerekiyor. Bu nedenle yüksek rekoltelere ihtiyacımız var. Bölgedeki çiftçilerin devletten birkaç yıldır en büyük beklentisi süne ve haşere mücadelesinin artırılmasıdır. Bu konuda devlet imkanlarını kullanma yönünde talepleri var. Toprak verimliliğinin kontrolü ve zirai mücadele konusunda devletten destek bekleniyor. Ayrıca artan maliyetlerden kaynaklı teşviklerin de tekrar güncellenip arttırılmasını talep ediyorlar. Sertifikalı tohum konusunda Güney Doğu’daki çiftçilerimizi yeteri kadar bilinçlendiremedik onlara göre sadece sertifikalı tohum demek yüksek TL devlet desteği olmak demek” dedi.
“Sanayicinin gündemi yeni tesis ve markalaşma olmalı”
Şanlıurfa’nın Türkiye’nin en büyük bakliyat, hububat ve yağlı tohum üreticisi olduğunu anımsatan Mehmet Kaya, bölgede kırmızı mercimek fabrikalarının sayısının artırılması için çalışmalara hız verdiklerini söyledi. Kaya, “Türkiye’de kırmızı mercimek üretiminde lider olmamıza rağmen sanayi tarafında henüz yolun başındayız. Kentimizde 3 kırmızı mercimek fabrikası bulunuyor. Yüksek kapasiteli yeni mercimek fabrikalarının kurulması için girişimlerimiz sürüyor. Kentimizdeki girişimcileri bu alana yönlendirmek adına gerekli desteği veriyoruz. Urfa’da yetişen mercimeğin daha iyi pazarlar bulabilmesi ve çok daha geniş kitlelere ulaşması için markalaşmaya daha da önem vermeliyiz” dedi.
Pamuk üreticileri de kırmızı mercimeğe yöneldi
TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası Şanlıurfa Şube Başkanı Mustafa Yılmaz, pamuk fi yatlarının düşmesiyle üreticinin yöneldiği kırmızı mercimek üretim alanlarının bu yıl 1,7 milyon dekara ulaştığını kaydetti. Yıl içinde yaşanan sel ve deprem afetlerinin pek çok bölgede verim kaybına neden olmasına rağmen, rekoltenin geçen yıla göre artmasını öngördüklerini kaydeden Yılmaz, “Bu yıl bölgemizde en az 200 bin ton kırmızı mercimek rekoltesi hedefl iyoruz. Dünyanın en pahalı mercimeğini yetiştirdiğimiz Siverek bölgesinde de üreticilerimizin hasadı sorunsuzca devam ediyor. Ancak geçen yıla göre mercimek fi yatlarının aynı seviyelerde kalması girdi maliyetleri artan üreticiyi olumsuz etkiliyor. Eğer fi yatlarda bir miktar artış olmazsa önümüzdeki sezon mercimek üreticileri başka alanlara kayabilir. TMO’nun kırmızı mercimeği de alım programlarına dahil etmesini bekliyoruz. Ayrıca yaz yağmurlarından kaynaklı bazı bölgelerde patoz işleminden önce mercimekte kararma sorunumuz oldu. Bu nedenle bir miktar verim kaybı bekliyoruz. Ancak kentimizin toplam rekolte oranları artacaktır” şeklinde konuştu.