AYSEL YÜCEL
Artan maliyetler ve Avrupa’daki daralma nedeniyle iş hacmi düşen uluslararası nakliyecilere, can suyu Suriye taşımalarından geldi. Vergilerin düşmesiyle ilk çeyrekte Suriye’ye ihracat taşımaları, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 60 arttı. Suriye, Almanya’yı geçerek karayolunda en fazla ihracat taşıması yapılan ikinci ülke oldu. EKONOMİ gazetesinin, Ulaştırma Bakanlığı, TÜİK ve Merkez Bankası’ndan aldığı verilere göre Türkiye’den karayoluyla yapılan uluslararası ihracat taşımaları, bu yılın ilk çeyreğinde yüzde 2 artarak 527 bin seferi aştı. Bu artışta, Suriye’ye yapılan ihracatın hızlanması etkili oldu. Ocak-Mart 2025 döneminde Suriye’ye karayoluyla yapılan ihracat sefer sayıları, geçen yılın ilk çeyreğine göre yüzde 60 artarak yaklaşık 65 bin olarak gerçekleşti. Suriye hariç tutulduğunda ise ihracat taşımalarında yüzde 2 daralma söz konusu.
İlk çeyrekte, Avrupa’ya ihracat taşımalarında yıllık bazda yüzde 1’lik sınırlı artışla 228 bin TIR seferi yapıldı. Ocak-Mart 2025’te en fazla düşüş yaşanan bölge BDT ve Orta Asya oldu. Bu bölgelere yapılan TIR seferleri, ilk çeyrekte geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 9 artarak 81 bin 434 oldu. 2024 yılında Orta Doğu ülkelerine yapılan ihracat taşımaları ise yüzde 8 artarak 215 bin seferi aştı.
Yabancı araçların payı azaldı
Türk araçlarının ilk çeyrekte yapılan ihracat taşımalarında pazar payı yüzde 72 oranındayken yabancı araçların yüzde 28 oldu. Vize ve geçiş belgesi sorunları nedeniyle Türk araçları son yıllarda ihracat taşımalarında kan kaybederken, yabancı araçlar ise payını artırıyordu. Ancak, değişen rotalar bu trendi de tersine çevirdi. Yılın ilk çeyreğinde Türk araçlarının taşımalarında yıllık bazda yüzde 3 artış yaşanırken, yabancı araç taşımalarında ise yüzde 2 azalış gerçekleşti.
Suriye’de iktidar değişiminin ardından Aralık 2024’te Türkiye’den bu ülkeye yapılan ihracat taşımaları hızlanmıştı. Ardından, Ocak 2025’te geçici hükümetin, Türkiye'den gelen ithal ürünlere yüzde 300 ila yüzde 500 arasında gümrük vergisi artışı getirmesi, taşımları durma noktasına getirse de ilgili bakanlıkların girişimleriyle bu vergi artışlarında geri adım atıldı. Vergi artışı sorunun çözülmesiyle taşımalar özellikle son bir ayda hızlandı.
En çok inşaat malzemeleri ve gıda ürünü taşınıyor
Suriye’deki savaş nedeniyle 10 yılı aşkın süredir bu ülkeye yapılan ihracat taşımaları farklı bir teslimat modeliyle gerçekleşiyor. Suriye'ye ihracat yapan Türk üreticiler Cilvegözü Sınır Kapısı yakınlarındaki tampon bölgede yükünü Suriyeli TIR’lara aktarıyor. Sınırı geçtiği için taşıma resmi ihracat sayılıyor. Uluslararası Nakliyeciler Derneği (UND) Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Kemal Gül, Ticaret bakanlığı ve Ulaştırma Bakanlığı yetkililerinin Suriye ile ticareti hızlandırmak için Suriyeli yetkililerle temasları artırdığını hatırlatarak, “Nisan ayında önceki aylara göre günlük sefer sayısı 350’den 600’lere kadar çıktı. Taşımalar halen tampon bölgeye kadar yapılabiliyor. İkili ve transit taşımalar da açıldığında günlük sefer sayısının 700-800’ü bulacağını öngörüyoruz. Çünkü Suriye, transite açıldığında Lübnan ve Orta Doğu ülkelerine ihracat artacak. İkili ve transit taşımalarının kısa süre içinde başlayacağını öngörüyoruz” diye konuştu. Kemal Gül, Suriye’ye ağırlıklı olarak inşaat malzemesi ve gıda ürünlerinin taşındığını söyledi.
