YENER KARADENİZ/İSTANBUL
Türkiye’de organize perakendenin çatı kuruluşu Türkiye Alışveriş Merkezleri ve Perakendeciler Federasyonu (TAMPF) tarafından sektörün geleceğini masaya yatırmak amacıyla bu yıl ilki düzenlenen “Perakende ve Alışveriş Merkezlerinin Dünü, Bugünü ve Yarını Zirvesi” geniş katılım ile yapıldı. Zirvenin açılışında konuşan TAMPF Başkanı Prof. Dr. Hüseyin Altaş, TAMPF olarak 5 dernek, 600 üye, 100 bin nokta, 450 AVM ve 15 milyon metrekare kiralanabilir alanı temsil ettiklerini belirterek, “Biz aynı zamanda 2,5 milyon istihdam sağlayan perakendecilerin yüzde 40’ını temsil eden 5 büyük derneğin çatısı olan bir federasyonuz. 2023’te 9,7 trilyon TL’lik hacmin 3-7 trilyon TL’sini, 2024’te ise 15 trilyon TL’lik hacme 6 trilyon TL katkı veren federasyonuz” dedi.
Hem yatırımcı hem de perakendecileri temsil ettiklerini dile getiren Altaş, “Organize perakende ile AVM’leri bir arada tutuyoruz. Bunlar dışarıda bir kavga içinde görünüyor olsa da 90’lardan bugüne kol kola yürüyorlar. Bu sayede hem ulusal hem global arenada çok başarılı birçok marka çıktı. Bu sayı artarak devam edecek” ifadelerini kullandı.
TAMPF komisyonlarında verimlilik, dijitalleşme ve maliyetlerin düşürülmesi gibi birçok alanda çalışmalar yürütüldüğünü anlatan Altaş, “Bu tartışılan ve konsensüs sağlanan hususlarda Ankara’ya gidip sektörün ortak fikri olarak savunuyoruz. Ancak bu savunulan konularda küçük de olsa serzenişimiz var. Son zamanlarda Ankara bunları daha az dinler hale geldi. İnşallah eskisi gibi bizi daha fazla dinlerler ve dertlerimize eskisi gibi çözüm bulurlar. Tartışalım konuşalım. Bir gece yarısı bir perakendecinin, AVM’cinin ya da herhangi birinin aleyhine ya da lehine bir düzenleme çıkmasın. Birlikte tartışarak bir yerlere gelelim” diye konuştu.
Organize perakende büyüdükçe enflasyon düşer
TAMPF’ın çatısı altındaki derneklerle aynı zamanda enflasyonla da mücadele ettiğini dile getiren Altaş, şöyle devam etti: “Dünyanın her noktasında görüyoruz, organize perakende ne kadar büyükse enflasyon o kadar düşer. Ben ilk başkan olduğumda organize perakendenin oranı yüzde 35’lerde iken bugün yüzde 40’lara geldi. Organize perakende aynı zamanda kayıt dışılığın da önlenmesinde önemli bir etken.”
Perakendecilere önlem tavsiyesi
Son dönemde gelen yılın gideni arattığını vurgulayan Altaş, şöyle devam etti: “Her sene şapkadan tavşan çıkarmak zorunda kaldık. 2024’te enflasyonun düşmesini bekliyorduk. Enflasyon artış seyrinde iken harcama eğilimi olur. Bu dönemi atlattık ama 2025 için tam tersine enflasyonun düşmesi eğilimi ile talepler de ertelenecek. Bunun için perakendecilere önlem almalarını tavsiye ederim.”
Başkanlar konuşuyor oturumuna küçülme damga vurdu
GPD Başkanı Alp Önder Özpamukçu, daha dayanıklı olmasına rağmen son çeyrekte gıdada da miktar kayıplarının görülmeye başlandığını belirterek, “Büyüme enflasyon mertebesinde gerçeklemişti. Hacim büyümesi yoktu. Promosyon ve private labelde gelişme yaşandı. 2025 kolay bir yıl olmayacak. Şapkadan tavşan çıkarmaya çalışacağımız bir yıl olacak” dedi.
TÜRYİD Başkanı Kaya Demirer, yaklaşık 25-26 milyar dolarlık ev dışı tüketiminin yüzde 26’sını temsil ettiklerini belirterek, “2024’te yüzde 40-45 arası ciro artışı gördük. Maliyet artışımız ise yüzde 65’i buldu. Kâr değil ar yılı oldu. Gelen turist de daha az harcadı. İçeri giren sayısında düşüş yok ama insanların kişi başı harcaması düşüyor. 2025’in ilk yarısı çok zor olacak. Verimlilikten başka çaremiz yok” diye konuştu.
AYD Başkanı Nuri Şapkacı, pandemi sonrası kırılan rekorları hatırlatarak, “Belimizi biraz doğrultabildik. Enfl asyon yüzde 75’ler seviyesinde olduğunda perakendenin alt segmentlerinde yüzde 100’ü aşan büyümeler oldu. 2024’ün ilk çeyreğinden sonra düşüş başladı. Satınalma gücünden dolayı müşteri ucuz ürüne yöneldi. Birbirimizi anlayarak zor dönemleri atlatabiliriz. Önemli olan ülkeye yatırım çekmek. 2025 son çeyrekte yatırımlar artabilir” dedi.
ZMD Başkanı Serhan Tınastepe, gıda dışı perakendede en büyük 100 perakendecinin 80’ini ve 1 trilyon TL’lik ciroyu temsil ettiklerini belirterek şunları söyledi: “Yılın ikinci yarısında hadise oldukça bozuldu. İç talep daraldı, turizm alışverişi sekteye uğradı. Büyüme yüzde 40’lara düştü. 2024’te cirolar ortalama yüzde 50 büyürken giderler yüzde 70 arttı. 2025’te bu 12 ay etkisini gösterecek. Tüm paydaşlar makul ölçüde davranmazsa çok kötü bir yıl olacak.”
