MEHMET KAYA / ANKARA
Atık Yönetimi ve Atıktan Enerji Üreticileri Derneği (TAYED) Başkanı Ali Rıza Öner, Türkiye’nin planlanan yakın dönem yenilenebilir enerji yatırım tutarının 108 milyar dolar dolayında olduğunu belirterek, rüzgar ve güneş enerjisine dayalı YEKA kapsamındaki yatırımlar için yoğun bir programın görüldüğünü söyledi. Alternatif kaynaklar içinde çöp işleme tesislerinin önemli yer tuttuğunu, Türkiye’de 113 çöp bertaraf tesisinde yıllık 1 milyon 80 bin haneye yetecek kadar elektrik üretildiğini anlatan Öner, çok sayıda tesisin destekleme programı olan YEKDEM süresinin yakında biteceğini ve uzatılmasının yararlı olacağını söyledi. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, “Enerji Dönüşümü, Yenilenebilir Enerji 2035” toplantısında 2035 yılına kadar enerji dönüşümü için 108 milyar dolarlık yatırım planlandıklarını açıklamıştı.
Türkiye’deki yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı yatırımlardaki hızlı artışa dikkat çeken Ali Rıza Öner, “Yeni dönemde en fazla yatırım alternatif enerji kaynaklarına yapılacak. Güneş, rüzgar, biyokütle, jeotermal, hidroelektrik, hidrojen ve dalga enerjisine milyarlarca dolarlık yatırımlar planlanıyor. Hedefler kapsamında Yenilenebilir Enerji Kaynak Alanları (YEKA) RES-2024 ve YEKA GES-2024 yarışma ilanları daha önce Resmî Gazete’de yayınlandı. Buna göre toplam 800 megavat gücündeki bağlantı kapasitesinin tahsisi amacıyla güneş enerjisine dayalı 6 yarışma yapılacak. GES’lerle ilgili başvurular, 27 Ocak 2025 tarihinde yapılacak. Toplam 1200 megavat gücündeki bağlantı kapasitesinin tahsisi amacıyla 5 rüzgar enerjisine dayalı yarışmanın başvuruları ise 21 Ocak 2025’te yapılacak. Her iki yarışma sonucunda rüzgar ve güneşe milyarlarca dolarlık yatırım yapılacak” dedi.
113 tesis çöpten elektrik üretiyor
Bir grup gazeteciye açıklamada bulunan TAYED Başkanı Ali Rıza Öner, Türkiye’de 113 çöp bertaraf tesisi olduğunu, başta elektrik üretimi olmak üzere bu tesislerin önemli çıktıları bulunduğunu vurguladı. Bu tesislerde organik atıklardan elde edilen metan gazının yakıt olarak kullanıldığını, üretilen elektriğin 1 milyon 80 bin hanenin ihtiyacını karşılayacak düzeyde olduğunu belirten Öner, “Evsel nitelikli atıkların bertaraf edildiği 113 tesisin 90’ı Yenilenebilir Enerji Kaynaklarını Destekleme Mekanizması’ndan (YEKDEM) faydalanıyor.
Bu tesisler yaklaşık 360 megavat kurulu güce sahip. Birçok tesiste YEKDEM süresi bitmek üzere. Desteklemesi bitecek projelerin yeni bir fiyatlama mekanizması ile alım garanti süresinin 10 yıl daha uzatılması ve işletme giderlerini karşılayacak bir alım garantisi verilmesi önem arz ediyor. Aksi halde birçok firma sözleşme süresi bitmeden bertaraf işini bırakmak zorunda kalacak ve neticede çevresel sorunlar baş gösterecektir” dedi.
Yeni YEKDEM’ler gündemde
Türkiye’nin güneş, rüzgar, biyokütle gibi yenilenebilir-alternatif enerji kaynaklarında önemli bir seviyeye geldiğini ve yatırımların sürdüğünü belirten Ali Rıza Öner, 2035’e kadar ortalama her yıl 2 bin MW kurulu güçte yeni YEKA ihalesiyle bu tarihe kadar 120 MW rüzgar ve güneş enerjisi kurulu gücüne ulaşma hedefi konulduğunu hatırlattı.
Türkiye’nin 1700 MW kurulu güçteki jeotermal enerji santraliyle dünyada dördüncü, Avrupa’da birinci sırada olduğunu belirten Öner, “Bugün 165 bin konutun ısıtması jeotermal enerji ile yapılıyor. 2024’te 1.2 milyar dolarlık ciro elde edildi. Bu alana toplam yatırım 5 milyar dolar dolayında. Jeotermalle 700 dönüm sera alanı destekleniyor, 18 bin dönümlük tarıma dayalı ihtisas OSB projeleri yürütülüyor. Yılda 5 bin ton meyve ve sebze kurutma kapasitesi sağlanıyor. Bu yıl da özel sektörün jeotermale yaklaşık 1 milyar dolar yatırım yapması planlanıyor" diye konuştu.
