Türkiye’nin hızlı gelişen sektörlerinin başında ambalaj geliyor. Birden fazla nedeni var bu durumun. En önemli motivasyon kaynaklarından bir tanesini yatırım heyecanı yüksek özel sektör kuruluşlarının varlığı oluşturuyor. Ambalajın 5 alanında da, alüminyum, plastik, kağıt/karton, ahşap ve camda, dünyada söz sahibi üretim gücü bulunuyor. İç pazara tedarik sağladığı gibi ihracatçı yönü güçlü sektörler arasında yer alıyor. Bugün yaklaşık 3 bin şirket, plastik, kağıt-karton, metal, cam ve ahşap ambalaj olmak üzere beş ana grupta üretim yapıyor. Yoğun olarak İstanbul, İzmir, Bursa, Ankara, Konya, Kocaeli, Gaziantep, Adana, Kayseri ve Manisa’da faaliyet gösteren firmalar arasında yurt dışı yatırım yapanlar da var. Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu’na (GTİP) göre, cam ambalajda Şişecam, metal ambalajda Sarten gibi güçlü Türk firmaları faaliyet gösteriyor.
Ekonomide yaşanan sıkıntılı süreç her sektörü etkiledi. Ambalaj sanayisinde de artan maliyetlerin fiyatlara aynı oranda yansıtılamamasının, finansmana erişim zorluğunun yarattığı sorunlar yüksek seviyede. Döviz kurlarının düşük kalması yaraların ihracat kanalıyla sarılmasını da engelliyor.
İSO 500’de sayı artıyor
Yine de yaşanılan sorunlara karşın yarattığı ekonomik değeri yüksek sektörler arasında bulunuyor. Ambalaj Sanayicileri Derneği (ASD) verilerine göre İstanbul Sanayi Odası (İSO) tarafından hazırlanan Türkiye'nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu Araştırması'nın 2024 yılı sonuçlarında, 18'i Ambalaj Sanayicileri Derneği (ASD) üyesi olmak üzere toplam 28 ambalaj sektörü firması listede yer aldı. Bir önceki yıl ise listede 15'i ASD üyesi 25 firma yer almıştı.
Söz konusu firmaların üretimden satışlarının yüzde 50 artarak 165 milyar 585 milyon TL'den 248 milyar 343 milyon TL'ye çıktığını ifade eden ASD Başkanı Zeki Sarıbekir, Türkiye'de ambalaj sektörünün potansiyelinin çok büyük olduğuna işaret ediyor.
Zeki Sarıbekir, "Bu başarı, nitelikli üretim anlayışımızın, teknolojiye yatırım yapan firmalarımızın ve sektörümüzün küresel ölçekteki rekabetçiliğinin bir sonucudur. Daha fazla markalaşma, daha fazla katma değer ve daha sürdürülebilir üretim için çalışmaya devam edeceğiz” dedi.
Dünyada her türlü ambalaja yönelik ciddi bir talep var. Katma değerli ürün ağırlıklı, her sektörde yenilikçi ürüne ilginin artması sektörün büyüme potansiyelini ortaya koyuyor. Türkiye, kişi başı tüketimindeki potansiyeli ve coğrafi konumuyla hem yabancı yatırımcıları cezbediyor, hem dış ticarette talep toplamaya devam ediyor. İhracatta Birleşik Krallık, Almanya’nın yanında üçüncü sırada bulunan ABD kurulan iyi ilişkilerin sayesinde yüksek büyüme potansiyeli barındırıyor.
Türkiye’nin hedefinde dünyada ilk 10 var
Dünya ambalaj sanayi ihracatı yaklaşık 350 milyar dolar. Dünya ambalaj ihracatının yüzde 55’ini plastik ambalaj, yüzde 30’unu kâğıt-karton ambalaj oluşturuyor. Sırasıyla ihraç edilen diğer ambalaj ürün grupları metal, cam ve ahşap ambalajlar. Dünyanın en büyük ambalaj ihracatçı ülkeleri Çin, Almanya, ABD, İtalya, Japonya ve Fransa. Türkiye ise 2023 yılı ihracatıyla Avrupa’nın en büyük 6’ncı, dünyanın ise 16’ncı ihracatçı ülkesi konumunda yer alıyor. Son yıllarda basamak atlayan Türkiye ambalaj sanayinin büyüme potansiyelini gerçekleştirmesi halinde ilk 10 ülkesine girmesi muhtemel görünüyor.
PPWR’na uyum için son 1 yıla girildi
Ambalaj ve Ambalaj Atıkları Mevzuatı (PPWR) 11 Şubat 2025’te yürürlüğe girdikten sonra 18 aylık kademeli geçiş sürecinin ardından 12 Ağustos 2026’dan itibaren uygulamaya konulacak. Uygulama ile ambalaj atığının azaltılması, mevcut ambalajların geri dönüştürülebilirliğini ve yeniden kullanılabilirliğinin artırılması, döngüsel ekonomiyi desteklemek amaçlanıyor. PPWR, AB ülkelerine gerçekleşecek ihracatı direk etkiliyor. Mevzuat ile geri dönüştürülmüş içerik kullanımına uygun üretim hatlarına ihtiyaç artacak. Ürünlerde sade tasarımlar öne çıkacak, izlenebilir ve sertifikalı süreç yönetimi hizmetleri hız kazanacak. Geri dönüştürülmüş içerik kullanımının ve şirketler arası iş birliği imkanlarının artmasına paralel bu alanda üretime dönük yatırımların daha da hızlanması bekleniyor.
İhracat yüzde 7 arttı, ithalat yüzde 10 düştü
Ambalaj, Türkiye'nin düzenli dış ticaret fazlası verdiği sektörler arasında yer alıyor. Bu durumu 2025 yılı ilk 6 aylık dış ticaret verileri de ortaya koyuyor. 2024 yılının ilk 6 ayında 1 milyon 534 bin 845 ton olan ambalaj ihracatı 2025 yılının ilk 6 ayında 1 milyon 636 bin 869 ton olarak gerçekleşti. Değer olarak 2024'ün ilk yarısında 3 milyar 322 milyon dolar olan ihracat, 2025'in aynı döneminde 3 milyar 525 milyon dolara yükseldi. Ambalaj sektörünün 2025 ilk 6 aylık ihracatı bir önceki yılın aynı dönemine göre miktar olarak yüzde 7 artarken, değer olarak yüzde 6 artış gösterdi. İthalat geriliyor
İthalat geriliyor
2025 yılının ilk 6 ayında 922 bin 650 ton olarak gerçekleşti. Değer bazında ise rakamlar sırasıyla 2 milyar 170 milyon dolar ve 2 milyar 120 milyon dolar olarak hesaplandı. Ambalaj sektörünün toplam ithalatı bir önceki yıla göre miktar olarak yüzde 10, değer olarak yüzde 2 azaldı. 2025 ilk 6 ayda ana malzeme bazında ihracat ve ithalat toplamları ile dış ticaret dengesi hesaplandığında, geçtiğimiz yılın aynı dönemine göre yüzde 22 artışla 1 milyar 405 dolar olarak gerçekleşti.
