EVRİM KÜÇÜK
ABD, çelik ve alüminyum ithalatına uygulanan tarifeleri yarın itibarıyla yüzde 25’ten yüzde 50’ye çıkaracağını duyurdu. Başkan Trump, bu adımın Amerikan sanayisini ve istihdamını korumayı amaçladığını belirtirken, kararın küresel ticaret dengeleri üzerindeki etkileri şimdiden hissedilmeye başlandı. Avrupa, Kanada, Çin karara sert tepki verdi. Tarifelerin ikiye katlanması önemli bir çelik ihracatçısı olan Türkiye’nin manevra alanını daraltabilir.
Trump’ın çelik ve alüminyum ithalatına uyguladığı tarifeleri %50’ye çıkarması, küresel ticaret dengelerinde yeni bir dönemin başlangıcını işaret ediyor. Bu adım, sadece ABD’nin değil, Avrupa, Çin, Kanada ve Türkiye gibi birçok ülkenin ekonomik ve ticaret politikalarını yeniden gözden geçirmesine neden olabilir.
Avrupa, ithal çelikten korkuyor
Avrupa Çelik Birliği WV Stahl, Trump’ın tarifeleri artırma kararına sert tepki verdi. Birliğin CEO’su Maria Rippel’e göre, bu önlemler Avrupa'nın ABD pazarına doğrudan ihracatına daha fazla yük bindirecek. Dolaylı etki daha da büyük çünkü geleneksel tedarikçi ülkeler fahiş tarifeler nedeniyle ABD pazarına erişimlerini kaybetme riskiyle karşı karşıya kalacak ve sonuç olarak çeliklerini AB pazarına yeniden yönlendirecekler. Bu, Avrupa üzerindeki zaten önemli olan ithalat baskısını daha da artıracak. Her üç ton çelikten biri zaten ithal ediliyor. Sadece Rusya’nın AB'ye ihracatı 3 ila 4 milyon ton çelik.
Çin’den misilleme uyarısı
Çin ise doğrudan ABD’ye ihracatta sınırlı olsa da, küresel kapasite fazlasının başlıca kaynağı olarak tarifelerin ana hedeflerinden biri. Amerikan Demir ve Çelik Enstitüsü (AISI), Trump’ın hamlesini memnuniyetle karşılarken, bu adımı “Çin önderliğindeki aşırı üretim tehdidine karşı gerekli bir savunma” olarak değerlendirdi. Çin, Trump’ın tarifeleri artırma kararına sert tepki gösterdi, misilleme önlemleri alacaklarını duyurdu.
Kanada’ya ekonomik tehdit
ABD, Kanada’dan önemli miktarda alüminyum ve çelik ithal ediyor. Alüminyum ihtiyacının yaklaşık yarısını yurtdışından ithal ediyor ve ABD hükümet rakamlarına göre, en büyük tedarikçi Kanada olup ithalatın yüzde 58’ini karşılıyor, ardından yüzde 6’sını Birleşik Arap Emirlikleri’nden alıyor. ABD ayrıca alüminyum hurda ithalatının yaklaşık yüzde 90’ı için Meksika ve Kanada’ya güveniyor. ABD’ye yapılan çelik ithalatının yaklaşık yüzde 23’ü Kanada’dan geliyor, bunu yüzde 16 ile Brezilya, yüzde 12 ile Meksika ve yüzde 10 ile Güney Kore takip ediyor. Trump’ın tarifeleri ikiye katlaması, Kanada ile ticarette gerilimi tırmandırabilir.
Asya çelik devleri hasar aldı
ABD Başkanı Donald Trump’ın çelik ve alüminyum ithalat tarifelerini yüzde 50’ye çıkaracağını açıklaması, Güney Kore ve Vietnam’daki büyük çelik üreticilerinin hisselerinde sert düşüşe neden oldu. Dün sabah POSCO ve Hyundai Steel hisseleri sırasıyla yüzde 3 ve yüzde 6,3 değer kaybederken, Vietnam'da Hoa Sen Group yüzde 2,8, Nam Kim Steel yüzde 3,4 geriledi. Güney Kore Sanayi Bakanlığı, ABD ile ticaret görüşmelerinde yeni tarifelerin etkisini azaltmak için girişimlere başlayacağını duyurdu. Güney Kore, 2023’te ABD’nin en büyük dördüncü çelik tedarikçisiydi.
Türkiye’nin manevra alanını daraltabilir
2018 yılında uygulanan benzer tarifeler, Türkiye’nin ABD’ye çelik ihracatında ciddi düşüşe yol açmıştı. Türkiye, ABD’ye çelik üretimi 2018 sonrasında sınırlı olsa da, artan tarifeler Türkiye için farklı riskler yaratıyor. Az miktarda da olsa ABD’ye giden çelik iç piyasaya yönelebilir. ABD’nin yüksek tarifeleri nedeniyle yön değiştiren diğer ülke menşeli çeliğin Türk pazarına yönelmesi karşılaşılabilecek sorunlardan bir diğeri. Diğeri ise ABD’den sapan çeliğin Türk ürünlerine başka pazarlarda rakip haline gelmesi olabilir. ABD’nin yükselen gümrük vergisi, Türkiye’nin yurtdışı pazarlarda manevra alanını daraltabilir.
Ticaret gerilimi altını tetikledi
Trump’ın çelik ve alüminyuma uygulanan yüzde 25 gümrük vergisini yüzde 50’ye çıkarılabileceğini söylemesiyle tırmanan ticaret gerilimleri altın fi yatını yükseltti. Çin’in bugün Trump’a yanıt olarak ABD’yi ön ticaret anlaşması şartlarına saygılı olmaya çağırmasıyla gerilen ortamla birlikte ons altın 3,355 dolarla 23 Mayıs’tan bu yana en yüksek seviyeye çıktı. Altın, dolar endeksinin yüzde 0.5 gerilemesinden destek aldı. Güvenli liman talebi gümüş fi yatlarını yeniden 3 doların üzerine çıkardı.
Bakır fiyatı sıçradı
Bakır vadeli işlemleri dan yüzde 5 artarak pound başına 4,90 dolara çıktı. Yatırımcıların ABD’nin bakır ithalatına gümrük vergisi koyma olasılığına hazırlanmasıyla fiyatlar ki aylık zirveye yaklaştı.
Petrol güçlendi
Bu arada Brent ham petrol vadeli işlemleri, OPEC+’nın Temmuz ayında üretimi önceki iki ayda olduğu kadar artıracağını duyurmasının ardından dün yüzde 2’den fazla artarak varil başına yaklaşık 64,5 dolara çıktı. Ukrayna, Rusya içindeki dört askeri havaalanına drone saldırıları düzenleyerek 40’tan fazla savaş uçağını düşürdü, Rusya ise Ukrayna’yı füzeler ve drone’larla vurdu.
