EVRİM KÜÇÜK
Küresel çelik piyasasında ticari korumacılık yeniden yükselişe geçerken, ülkeler dampingli ve sübvansiyonlu ithalata karşı daha sert önlemler alıyor. ABD, Çin, Brezilya ve İngiltere gibi büyük ekonomiler, yerli üreticilerini korumak amacıyla çelik ithalatına yönelik ticaret önlemlerini sıkılaştırıyor. Ukrayna ve Kanada gibi ülkeler de benzer adımlar atmaya hazırlanıyor.
■ ABD Ticaret Bakanlığı, geçtiğimiz günlerde Cezayir, Bulgaristan, Mısır ve Vietnam’dan yapılan inşaat demiri ithalatına ilişkin anti-damping ve sübvansiyon soruşturması başlattığını duyurdu. ABD’li üreticilere göre bu ülkelerden gelen ürünler piyasa fiyatlarının oldukça altında satılıyor. İlk hesaplamalara göre damping marjları Cezayir için yüzde 127, Mısır için yüzde 128 ve Vietnam için yüzde 117’yi buluyor.
Çin’den beş yıllık vergi uzatımı
■ ÇİN benzer şekilde Avrupa Birliği, İngiltere, Güney Kore ve Endonezya’dan yapılan paslanmaz çelik ithalatına uyguladığı anti- damping vergilerini beş yıl daha uzatma kararı aldı.
■ BREZİLYA da Çin, Hindistan ve Endonezya’dan gelen sıcak haddelenmiş çelik ithalatının ulusal üreticilere zarar verdiği gerekçesiyle kapsamlı bir soruşturma başlattı. Çin’in agresif fiyat politikası, Güney Amerika’daki üreticiler arasında uzun süredir endişe kaynağıydı.
İngiltere ve Kanada da sıkılaştırıyor
■ İNGİLTERE hükümeti de korumacı adımlara yönelmiş durumda. Ticaret Bakanlığı, Vietnam, Güney Kore ve Cezayir’den gelen çelik ürünlerine uygulanan ithalat kotalarını sert şekilde daraltmayı planlıyor. Yeni düzenlemeye göre Vietnam’dan gelen ürünlerde kota yüzde 20’ye, Güney Kore ve Cezayir için ise yüzde 15’e düşürülecek. Kotaların aşılması durumunda ek yüzde 25 vergi uygulanacak.
■ KANADA 19 Haziran’da üçüncü ülke menşeli çelik ve alüminyum ithalatına yönelik yeni tarifeler getirdi. Özellikle ABD dışındaki ülkelerden gelen çelikte kotayı aşıldığında vergi uygulanacak .
■ UKRAYNA, çelik ithalatında ciddi yaşıyor. Özellikle Türkiye’den gelen haddelenmiş çelik ürünleri, 2024 itibarıyla Ukrayna pazarında yüzde 51’in üzerinde paya sahip oldu. Bazı ürün gruplarında bu oran yüzde 80-90’a kadar çıkıyor. Türk çeliğinin ucuz Rus hammaddesiyle üretilmesi, yerli üreticiler için ek baskı unsuru oluşturuyor. Ülkedeki uzmanlara göre, Ukrayna da AB’nin uyguladığı türden anti-damping mekanizmalarını hayata geçirmeli ve ithalatın menşeini daha sıkı şekilde denetlemeli.
■ MALEZYA, bu ay geçici anti- damping vergileri uygulamaya başladı. Galvanizli demir/çelik bobin ve saclarda Çin, Güney Kore ve Vietnam menşeli ürünlere %3,86 ila %57,9 oranında vergi getirildi. Soruşturma Şubat’ta başlamıştı, nihai karar Kasım’a kadar bekleniyor
■ TAYVAN, haziranın son haftasında Çin menşeli sıcak haddelenmiş çelik ve bira için dört aylık geçici anti-damping vergisi kararı aldı. Çelikte vergi oranı yüzde 20,15’e kadar çıkabiliyor .
■ HİNDİSTAN: Çeliğe yönelik korunma vergisini yüzde 12’den yüzde 24’e yükseltme planını değerlendiriyor. Ayrıca çelik hammaddesi olan düşük kül içerikli met kok için soruşturma başlatıldı ve Temmuz-Aralık dönemi için kota getirildi.
Küresel HRC piyasasında negatif eğilim
Haziran 2025’te sıcak haddelenmiş rulo (HRC) piyasasında bir dengesizlik gözlemlendi. Avrupa ve Çin’de fi yatlar gerilerken, ABD’de Trump’ın tarifeleri fiyatlara destek verdi.
■ Avrupa’da HRC fiyatları Haziran ayında düşüş gösterdi. Özellikle Batı Avrupa’daki fiyat teklifleri yüzde 10,2 düşerek 575 euro/ton fabrika çıkışına, Güney Avrupa’daki ithalat fi yatları 475 euro/ton CIF seviyesine ve İtalya’daki ithalat fi yatları 545 euro/ ton fabrika çıkışına geriledi. Satış hacimlerini korumaya çalışan yerli üreticiler, fi yatları 570 euro/tonun altına düşürdü.
■ ABD’de sıcak haddelenmiş rulo fi yatları Haziran ayında arttı. Ayın son haftasında Kuzey Amerika’daki ürünlerin fi yatları Mayıs sonuna göre yüzde 1,1 artarak 986,6 dolar/ton fabrika teslimine çıktı. ABD’de yerel fi yatların büyümesinin temeli, Donald Trump yönetimi tarafından duyurulan çelik ithalat vergilerindeki artıştı.
■ Çin›de sıcak haddelenmiş rulo fiyatları Haziran ayında yüzde 1,6 düşüşle 475,5 dolar/ton FOB seviyesine geriledi. Düşüşün temel nedenleri zayıf makroekonomik göstergelerdi: Mayıs ayına ait PMI endeksi, özellikle orta ölçekli işletmeler arasında üretim faaliyetlerinde daha fazla düşüşe işaret etti. İhracat pazarındaki rekabet de fi yatları etkiledi.
