EVRİM KÜÇÜK
Çin’in bakır stokları hızla erirken, küresel piyasalarda arz daralması endişeleri artıyor ve ticaret rotalarının yeniden şekillenmesi olası görünüyor. Şanghay Vadeli İşlemler Borsası (SHFE), Nisan ayında bakır stoklarının aylık bazda yüzde 60 azalarak sadece 89.307 tona düştüğünü bildirdi. Bu, kayıtlardaki en sert düşüş olarak öne çıkıyor. Mayıs ayının ilk haftasında da stoklar yüzde 10 daha azaldı.
Bu hızlı düşüş, Çin’deki bakır fiyatlarını yukarı çekerken vadeli işlemler piyasasında da güçlü bir “backwardation” yani akın vadeli sözleşmelerin uzun vadeli olanlara göre daha pahalı olması durumu yarattı. SHFE’de Haziran vadeli kontrat, Ekim kontratına (SCFV5) göre yüzde 2,1 daha yüksek kapandı. Bu fark Mart sonlarında sadece %0,75 idi.
Bakır tarife korkusuyla ABD’ye yönelmişti
Daha önce, ABD Başkanı Trump’ın tarifelerinden duyulan endişeyle bakır sevkiyatları büyük ölçüde ABD’ye yönelmişti. Bu durum ABD’nin ithalatını rekor seviyeye taşırken, diğer bölgelerdeki stokların da azalmasına neden olmuştu. Ancak Çin’de stokların düşmesi ve fiyat primlerinin yükselmesi, bu rotanın tersine dönmesine neden olabilir. Tüccarlar, “Trump’ın karşılıklı tarifeleri açıklamasının ardından fiyatlar düşünce bakır alan bazı alıcılar hâlâ teslimatlarını çekiyor. Bu da stokların daha da düşmesine neden olacak,” diyor.
Çin’de ithal bakırın primi 100 dolara çıktı
Çin’de arz sıkıştıkça, yurtdışından daha fazla bakır girişi bekleniyor. Çin’e ithal edilen bakıra olan talebi gösteren Yangshan bakır primi, geçen hafta 100 dolar/ton seviyesine çıkarak Aralık 2023’ten bu yana en yüksek seviyeye ulaştı. Mart sonundan bu yana yüzde 43 oranında artış kaydedildi. Tüccarlara göre, önceden ABD’ye yönelen bakır sevkiyatlarının, şimdi yeniden Çin’e yönelmesi muhtemel. Stokların azalması fiyatları yukarı çekiyor ve Çin’e satış yapmak daha cazip hale geliyor.
Fiyatlar Batı’dan daha hızlı arttı
Son iki haftada bakır fiyatları Şanghay’da yaklaşık yüzde 5 yükseldi. ABD’de COMEX vadeli işlemlerde yaklaşık yüzde 3 artış ve Londra Metal Borsası’nda (LME) yaklaşık %2 yükseliş yaşandı.
Çin’de yerli talep güçlü
Talep tarafında Çin hâlâ güçlü bir görünüm sunuyor. Dünyanın en büyük bakır alıcısı olan Çin’de Devlet Elektrik Şirketi (State Grid Corp.), kablo üreticilerinden artan alımlarla piyasayı destekliyor. 2025’in ilk çeyreğinde, şebeke yatırımları yıllık yüzde 25 artarken, ekipman yatırımları yüzde 60 yükseldi. Elektrikli araçlar ve beyaz eşyalar gibi bakır yoğun ürünlerin üretimi de artışta. Morgan Stanley’e göre bu segmentlerde güçlü üretim sürüyor. ANZ Grubu, Mayıs ayı başındaki beş günlük tatilde ev aletleri satışlarının yüzde 16 arttığını bildirdi. Freeport McMoRan Inc. CEO’su Kathleen Quirk, “Gerçek şu ki, küresel bakır talebi hâlâ güçlü. Çin’deki talep yıl başından bu yana özellikle yüksek. Çin’in hızla eriyen stokları ve yeniden şekillenen ticaret yönü, bakır piyasasında önümüzdeki haftalarda yeni bir dönemin başlangıcına işaret ediyor olabilir” diyor.
“İkinci yarıya dikkat” uyarısı
Ancak bazı uzmanlar bu talep artışının yılın ikinci yarısında yavaşlayabileceğini söylüyor. Zijin Mining Investment Şanghay şirketinin işlem başkan yardımcısı Wei Lai, yılın ikinci yarısında üretimle birlikte talebin de yavaşlayacağını belirtiyor,
