Asya petrokimya piyasası, değişen ticaret akışları, sürdürülebilirlik baskıları ve hızla gelişen teknolojilerle yeni bir döneme giriyor. Singapur’da düzenlenen APPEC 2025 konferansında uzmanlar, özellikle aromatik ürünler ticaretinde yaşanan kaymaların küresel piyasalara etkilerini tartıştı. Öne çıkan tespitler ise şöyle oldu:
Aromatiklerde Asya’nın yükselişi
■ Son beş yılda küresel aromatik ürün ticaretinde yüzde 35’e varan bir daralma yaşandı. TotalEnergies Trading Asia’dan Ganesh Gopalakrishnan, Asya üretimde liderliğe yükselirken, ABD’nin ise glikol ve polimer üretimine ağırlık verdiğini belirtti.
■ Asya’dan aromatik bazlı polimer ihracatının artması, küresel ticaret modellerinde stratejik bir dönüşüm yaratıyor. Malezya gibi ülkeler, ürün yelpazesini genişleterek bu değişime uyum sağlamaya çalışıyor. Petronas Chemicals Group’tan Bahrin Asmawi, Çin ve Japonya gibi büyük oyuncuların stratejilerini anlamadan piyasa hareketlerinin doğru okunamayacağını vurguladı.
Sürdürülebilirlik ve inovasyon zorunluluğu
■ Sektör, karbon emisyonlarını azaltma ve karbonsuzlaşma hedefleri doğrultusunda yenilikçi çözümlere yöneliyor. Asmawi, “Sürdürülebilirlik artık sadece uyumluluk için değil, rekabet gücü için de şart” diyerek şirketlerin inovasyonu iş stratejilerinin merkezine koymaları gerektiğini söyledi.
■ Yapay zeka ve dijitalleşme, verimlilik artışı ve maliyet düşürme açısından kritik görülüyor. Haldia Petrochemicals’ten Sanjiv Vasudeva, teknolojinin karbon ayak izini küçültmek ve düzenleyici beklentileri karşılamak için zorunlu olduğunu ifade etti. Ancak Hindistan gibi gelişmekte olan pazarlarda altyapı eksiklikleri ve politik belirsizlikler, uzun vadeli yatırım planlarını riskli hale getiriyor.
ABD tarifeleri ve EV etkisi
■ APPEC 2025’te yapılan değerlendirmelere göre, ABD’nin yüksek tarifeleri ve elektrikli araçların hızlı yükselişi, Asya’nın aromatik ticaret akışlarını yeniden şekillendiriyor.
■ S&P Global’den Eshwar Yenigalla, küresel benzin talebinin 2-3 yıl içinde zirveye ulaşmasını ve bu durumun Asya’da toluen ve ksilen gibi karışım stoklarına olan ihtiyacı azaltacağını belirtti. Elektrikli araçların yaygınlaşması, bu düşüşün ana itici gücü olarak öne çıkıyor.
■ ABD’nin Asya benzen ithalatına yönelik tarifeleri, stiren piyasasında dalgalanmalara yol açarken, Çin’in anti-involution politikalarıyla eski tesisleri kapatmaya yönelik adımlarının da arz-talep dengesini hızla değiştirebileceği öngörülüyor.
Hindistan stratejik merkez
■ Hindistan, hem yüksek iç talebi hem de ABD tarifelerinin etkilerini hafifletme çabalarıyla bölgesel ticaretin merkezinde yer alıyor. Commodity Insights’tan Wing Zhang, Hindistan’ın PTA (Safl aştırılmış Tereftalik Asit) üretimine büyük yatırımlar yaptığını ve ülkenin küresel PTA kapasite payının yüzde 3’ten yüzde 9’a çıkacağı tahmininde bulundu.
■ Devlete ait Indian Oil Corp., yıllık 800 bin ton kapasiteli yeni bir PX tesisi kurarak hammaddede dışa bağımlılığı azaltmayı hedefliyor. Bu yatırımlar, Hindistan’ı aromatik ürünlerde bölgesel bir güç haline getirebilir.
Sektörde kritik faktörler
■ Yenilikçi teknolojiler, bölgesel stratejiler ve politik kararlar petrokimya sektörüne yön verecek. Uzmanlara göre şirketlerin başarılı olabilmesi, sadece kapasiteye değil, aynı zamanda sürdürülebilirlik ve dijitalleşme vizyonuna bağlı olacak.
■ Elektrikli araçlar, aromatik bazlı harman stoklarına talebi uzun vadede aşağı çekebilir.
■ ABD tarifeleri, Asya’nın ticaret akışlarında yeniden yapılanmaya yol açıyor.
■ Hindistan, güçlü iç talep ve yeni yatırımlarla stratejik bir üretim merkezi haline geliyor.
■ Sürdürülebilirlik ve teknoloji yatırımları, rekabet gücünün belirleyicisi olarak görülüyor.
