EVRİM KÜÇÜK
Türkiye’nin yılda 280 milyon dolara yakın ihracat yaptığı ABD’nin alüminyum pazarında yürürlüğe giren yüzde 50 oranındaki tarifeler, ABD’nin alüminyum pazarındaki ağırlığı göz önüne alındığında küresel ticari değişimlere yola açacak. ABD Başkanı Trump’ın alüminyum ithalatına yönelik tarifeleri yüzde 50’ye çıkarması, küresel hurda piyasasında yeni bir gerilimi tetikliyor. Avrupa Birliği (AB), ABD’nin artan hurda talebine karşı ihracat kısıtlamalarını gündemine alırken, uzmanlar “tam teşekküllü bir hurda savaşı” uyarısında bulunuyor.
Mart ayında yüzde 25’e çıkarılan tarifeler, geri dönüştürülebilir alüminyum hurda ithalatını hızla artırmıştı. Oranların iki katına çıkması, özellikle Avrupa’dan ABD’ye doğru geri dönüşüm malzemesi akışını daha da güçlendirdi. Avrupa Alüminyum Birliği, ihracatın ilk çeyrekte hızla arttığını belirterek, “AB tam bir hurda kriziyle karşı karşıya” açıklamasında bulundu.
Trump yönetimi hurdayı tarifeden muaf tutarak, yerli üreticilerin temel hammaddelere kolay erişimini hedefliyor. Ancak bu istisna, ABD’li işleyicilerin dünya genelinde hurda için rekabet gücünü artırdı. Özellikle iç pazarda hurdaya dayalı üretim yapan yarı mamul üreticileri, yeni tarifelerle avantajlı konuma geçerken, fiyat farklarını son kullanıcıya yansıtıyor.
AB Komisyonu’nun çember ekonomi hedeflerine ulaşabilmesi için hurda ihracatına karşı önlemler alması gerekecek. Komisyon, yılın üçüncü çeyreğinde karşılıklı ticaret önlemleri konusunda karar açıklayacak. Öte yandan Çin de bu savaşın ortasında kaldı. Alüminyum geri dönüşümüne ağırlık veren Pekin, hem Avrupa’daki ihracat sınırlamaları hem de ABD’nin Asya pazarında yarattığı baskıyla karşı karşıya.
Trump ne istiyor, sonuç ne olur?
■ Başkan Trump, vergilerin yerel fabrikalar için marjları koruyacağını ve yeni üretim kapasitesine yatırımı teşvik edeceğini umuyor. 1980'lerde ABD, dünya alüminyumunun yüzde 30'undan fazlasını üretiyordu; şimdi ise yüzde 1 üretiyor.
■ Ülkenin yıllık ithalat büyüklüğü 28 milyar dolar. En büyük tedarikçi Kanada, ithalatın yüzde 58'ini karşılıyor. Bunu yüzde 6 ile BAE takip ediyor. Türkiye’nin ABD’nin ithalatında payı 2024 yılında 277 milyon dolarla yüzde 1 oldu.
■ Fiyat primi yüzde 50 arttı. Bu yeni tarifeler ABD'deki alüminyum fi yatını daha da artıracak. Trump'ın duyurusunun ardından, ABD Ortabatı alüminyum primi bir haftada yüzde 50'den fazla artarak 1.325 dolar/tona çıktı.
■ ABD'de alüminyum ithalatına büyük oranda bağımlı otomotiv ve imalat gibi sektörler, artan maliyetler ve kesintilerle karşı karşıya kalabilir. Gümrük vergileri ayrıca ABD'de talebi azaltma riski taşıyor, çünkü ekstra maliyetler büyük olasılıkla son tüketicilere yansıtılacak.
■ ABD'de şu anda faaliyette olan dört alüminyum izabe tesisi bulunuyor. 2024 yılında 680 bin ton metal ürettiler. Geçtiğimiz ay Emirates Global Aluminium ABD'de yeni bir alüminyum izabe tesisi için planı duyurdu. Tesisin, yıllık 600 bin ton kapasiteye sahip olması, ilk üretimin 2030'da yapması bekleniyor.
