2025 yılı şirket bütçelerini planlarken, mevcut ekonomik koşulları, sektör dinamiklerini ve şirket hedeflerini dikkate alarak stratejik bir yaklaşım benimsemek önemlidir. Büyük şirketler ve iyi organize olmuş KOBİ’ler bütçe çalışmalarına tahminen ekim ayında başlamış ve aralık ayının ortalarında çok büyük bir kısmını tamamlamışlardır. Yine de 2024 yılının son haftasında son teslimatların yapılması veya son siparişlerin gerçekleştirilmesinden sonra, yapılacak sayımların sonucunda yılın gerçek verilerle kapatılması gerçekleşmiş olacaktır.
Bu aşamadan sonra 2025 yılı için öngörülen bütçe kalemleri son bir kez revize edilerek, şirketin gerekli birimlerine duyurulur. Daha küçük KOBİ’ler veya işletmeler için, gelecek yıl bütçesi yapılırken dikkat edilmesi gereken temel adımları aşağıda özetlemek isterim.
Hatta bütçelerini tamamlamış şirketler de gözden kaçacak veya yeteri kadar dikkatle yapılmayan bütçe kalemleri için aşağıdaki konuları tekrar gözden geçirebilirler.
Şirketin gelecek yıl bütçesi yapılırken izlenecek yol haritası:
1. Mevcut Durum Analizi
- Gelir ve Giderler: 2024 yılı gelir ve giderleri analiz edilmelidir. Hangi kalemlerde sapmalar yaşandı, neden?
- Kâr Marjı: Geçmiş dönem kârlılığı değerlendirilmelidir.
- Likidite Durumu: Şirketin nakit akışı kontrol edilmelidir.
- Pazar Şartları: Ekonomik büyüme, enflasyon, faiz oranları gibi dış faktörleri analiz edilmelidir.
2. Hedef Belirleme
- 2025 yılı için stratejik hedefler belirlenmelidir (Büyüme oranı, yeni ürün lansmanı, pazar genişletme vb.).
- Bu hedeflerin bütçeye olan etkisini öngörülmelidir.
3. Gelir Tahminleri
- Geçmiş performansı ve mevcut satış trendlerini dikkate alarak realist gelir tahminleri oluşturulmalıdır.
- Farklı senaryolara göre (Olası, iyimser, kötümser) gelir projeksiyonları yapılmalıdır.
4. Gider Planlaması
- Giderler sabit ve değişken olarak kategorize edilmelidir.
- Gerçekçi bir nakit akış tablosu hazırlanmalıdır.
- Maliyetleri düşürmek için potansiyel tasarruf alanlarını belirlenmelidir.
- Teknoloji yatırımları veya çalışan eğitimleri gibi stratejik harcamaları göz önünde bulundurulmalıdır.
- Çalışan bağlılığı oluşturmak için motivasyon etkinlikleri bütçelenmelidir.
- Yurtdışı fuar ve ziyaretler için bir gider kalemi oluşturulmalıdır.
- Pazarlama faaliyetleri, temsil ve ağırlama giderleri detaylı bir şekilde öngörülmelidir.
5. Yatırım ve Gelişim Planları
- Şirketin büyümesi için hangi alanlara yatırım yapılması gerektiğini belirlenmelidir.
- Dijitalleşme veya sürdürülebilirlik gibi uzun vadeli trendleri göz önünde bulundurulmalıdır.
- Pazarlama faaliyetleri için bütçe ayrılmalıdır.
6. Risk Yönetimi
- Döviz kurları, enflasyon veya ekonomik dalgalanmalardan kaynaklanan riskleri minimize etmek için stratejiler geliştirilmelidir.
- Acil Durum Fonları oluşturulmalıdır.
7. Performans Takibi ve Revizyon
- Belirli dönemlerde (örneğin aylık veya çeyrek bazlı) bütçe gözden geçirilmeli ve gerekirse güncellenmelidir.
- Bütçeyi uygulama performansını izlemek için kilit performans göstergeleri (KPI) belirlenmelidir.
8. Çalışan ve Takım Katılımı
- Bütçe planlamasına farklı departmanların katılımını sağlayarak gerçekçi bir tablo oluşturulmalıdır.
- Çalışanlar hedeflere ulaşma konusunda teşvik edilmeli ve performansları ödüllendirilmelidir.
- Çalışanların kariyer planlamaları yapılmalıdır.
Bütçe oluşturulduktan sonra, en fazla üçer aylık dönem sonlarında her kalem, planlanan ve gerçekleşen olarak detaylı bir şekilde takip edilmelidir.
