Neyi beslersen onu büyütürsün. Bizim daha nitelikli mal ve hizmet üreten sanayie ihtiyacımız var. Oysa ithal ürünlerimizdeki teknoloji hızla iyileşirken bizim ihraç ürünlerimiz ise adeta emekliyor.
Önce arkadaşımız Yener Karadeniz’in “serbest ticaret anlaşmaları Türkiye’nin ‘denge’sini bozdu” haberini aktarayım: Türkiye’nin 22 ülke ve 1 ülke topluluğu ile yaptığı dış ticarette ihracatın ithalatı karşılama oranı 2015’te %159 iken, 2024’te %98,1’e, 2025’in 10 aylık döneminde ise %91,6’ya düştü.
Ülke sayısı bakımından ticaret ağı genişlese de özellikle Güney Kore, EFTA ülkeleri, Malezya, Birleşik Arap Emirlikleri’nden yapılan yüksek teknolojili ve katma değerli ithalattaki artış, toplam dengeyi Türkiye aleyhine çeviriyor. Bu da Türkiye’nin katma değerli üretimde düştüğü durumu özetliyor bize.
YÜKSEK TEKNOLOJİLİ İTHALAT DENGELERİ BOZUYOR
Aslında sorun, nitelikli mal üretimimizdeki gerilemeden kaynaklanıyor. İthalat yaptığımız ülkelerden ileri teknoloji alıyoruz ve ihracat yaptığımız ülkelere orta-düşük teknolojik ürünler satabiliyoruz. Bunun neticesinde kilogram ihracatımız 1,5 $’a takılı kalmışken ithalatın kilogram değeri 3 $ olmuş.
İstanbul Sanayi Odası’nın İSO-500 verileri, bu tablonun habercisi gibiydi ve yıllarca alarm veriyordu. Düşük-orta teknolojik ihracatın payı %43 düzeyinde iken yüksek teknolojili ürünlerin payı ise ancak %3,6 civarında debelenip duruyor. İSO Başkanı Erdal Bahçıvan’ın sürekli vurguladığı tehlike işte bu…
İKİ SORU İKİ CEVAP / Teknolojik üretime dair…
Neden ithalat yüksek teknoloji?
Çünkü dünya bilim ve teknolojide hızla ilerliyor. Özellikle elektronik, uzay, tıp ve şimdi de yapay zekâ alanındaki atılımların neticesi, ithal ettiğimiz çok sayıda ürün gamı, adeta ileri teknoloji saçıyor.
Neden ihracat orta teknoloji?
Yasa yoktu çıkardık, kaynak yoktu; aktardık ama ileri teknolojik üretime geçemedik. Fakat savunma sanayimiz, odaklanarak ve öncelik verilerek yüksek teknolojili savunma ihracatını başarabildi.
NOT
AR’AŞTIRIYORUZ AMA NİÇİN GE’LİŞTİREMİYORUZ?
Farklı olandan KORKU, Bize benzemeyenden NEFRET, Rakiple düello yerine PUSU, Akıl yerine KURNAZLIK, Sabır yerine TELAŞ, Merak yerine BİAT, Bilgi yerine KANAAT, Özgün yerine TAKLİT, Ödül yerine CEZA… Bu yüzden Ar-Ge; ARakla GEtir oluveriyor. İşte size kültürel direnç şifrelerimiz…
KATMA DEĞER LÛGATI
Yüksek teknoloji: İşlerin, süreçlerin, ileri bilim ve nitelikli üretim sayesinde geliştirilmesi
AR-GE: Araştırma ve Geliştirme alanında yapılan tüm yatırımlar, çalışmalar
Üniversite: Bilimin yeşerdiği ve sanayie, üretime dönüşebildiği ana kaynak
Katma değer: Pamuktan yola çıkıp, iplik, kumaş, konfeksiyon, marka, modaya ilerlemesi
