MÜCEVHER İhracatçıları Birliği (MİB) önceki Başkanı Mustafa Kamar, sektörden bir grup arkadaşıyla “Takı Üreticileri ve İhracatçıları Derneği”ni kurmak üzere kolları sıvadığında 2004 yılına uzandı:
- Ülkemiz mücevher ihracatıyla 2002-2003 döneminde dünyadan yüzde 0.5 pay alıyordu. O dönemde Başbakan olan sayın Cumhurbaşkanımıza sunumlar yapıldı. Sektörün neler yapabileceği anlatıldı. 2004 yılında Mücevher İhracatçıları Birliği kuruldu.
Mücevher İhracatçıları Birliği’nin kurulmasının yanı sıra ihracatı, ihracatçıyı destekleyen kararlar alındığını anımsadı:
- 2020’li yıllara gelindiğinde sektörümüz ihracatta dünyada yüzde 10’luk payı yakaladı. Turizm ve Laleli satışları dahil, sektörün ihracatı 17-18 milyar dolara çıktı.
COVID-19 pandemisinin yaşandığı dönemi irdeledi:
- Dünyadaki ekonomik dalgalanmalar, bölgemizde yaşanan savaşlar, yaptırımlar ve belirsizlik ortamı, hane halkını kendini koruma çabasıyla altına ve dövize yönlendirdi. Bu nedenle 2020-2023 döneminde altın bazlı cari açık yükseldi.
Bunun üzerine 2021 yılından itibaren altın bazlı cari açığın düşürülmesi için harekete geçildiğini düşündü:
- Ancak, alınan kararların hepsi isteyerek veya istemeyerek ihracatı, ihracatçıyı engelledi. Hane halkının altına talebinde ve ulaşımında hiçbir frenleme yaşanmadı.
Altın ithalatında bir süredir uygulanan kota üzerinde durdu:
- Altın ithalatında uygulanan kota 10-15 kişi veya kuruma servet transferine dönüştü. Söz konusu kişi ve kurumlar, kota ayrıcalığı sayesinde 500 milyon dolar kazandı.
2021 yılında Mücevher İhracatçıları Birliği Başkanlığı günlerinde dönemim Ticaret Bakanı Mehmet Muş ile Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati’nin katıldığı bir toplantıda sorduğu soruları, yine kendisinin verdiği yanıtları gözünün önüne getirdi:
- Bunca alınan kararların ardından hane halkının altına ulaşması frenlendi mi? HAYIR
- Hane halkının aldığı altınların ekonomiye bir katkısı oldu mu? HAYIR
- Suistimaller arttı mı? EVET
- Altın kaçakçılığı 1990’lı yıllardan beri görülmeyen düzeyde arttı mı? EVET
Bugünlere döndü:
- Son dönemlerde altın ithalatıyla ilgili alınan kararlar hane halkının talebini kısmak, frenlemek yerine mücevher ihracatındaki 20 yıllık kazanımları bitiriyor.
Derneği kurmak üzere yola çıktığı sektörden arkadaşlarıyla son durumu bir kez daha gözden geçirdi:
- Türkiye’nin altın ithalatına talebi iki ana kalemden oluşur. Biri ihracatçının altın ihtiyacının karşılanması, diğeri hane halkının yatırım amaçlı alımı. İhracatçı için yapılan ithalat 6-7 milyar dolardır. 2022 ortasından itibaren hane halkının altın talebi ve ona bağlı ithalat arttı.
Mustafa Kamar, Ramazan Bayramı öncesinde “Takı Üreticileri ve İhracatçıları Derneği”ni kurmak üzere neden yola çıktıklarının anlatmak üzere Selami Hoşgör, Kerem Yılmaz, Handan Kayabaş ve Berk Ünler ile birlikte sohbet buluşması düzenledi. Önce sektörü temsil eden kuruluşları sıraladı:
- Mücevher İhracatçıları Birliği
- Kuyumcular Odası
- TOBB Mücevher Sektör Meclisi
Ardından kendi pencerelerinden şu saptamayı yaptı:
- Sektörümüzdeki küçük ölçekli şirketlerin sesinin mevcut örgütlerde yeteri kadar dile getirilmediğini düşünüyoruz.
“Takı Üreticileri ve İhracatçıları Derneği”ni sektördeki “küçük”lerin sesini duyurabilmek amacıyla kurmak üzere kolları sıvadıklarını bildirip, yaşanan sıkıntıları anlatmaya koyuldu:
- Altın ithalatının yol açtığı cari açığı düşürmek üzere alınan önlemler, hane halkının talebini frenleyemedi. Uygulanan kota ile birlikte mücevher ihracatçısı altına dünya piyasalarına oranla 3-5 bin dolar daha pahalı ulaşır hale geldi.
Bu durumun mücevher ihracatında 20 yılda yakalanan başarıyı bitirmeye başladığını vurguladı:
- Şu anda hem müşteri, hem pazar kaybediyoruz. Hâlâ ihracat yapma çabasındayız ama bunu müşterileri koruyabilme amacıyla yapıyoruz. Yani, altın ithalatını kısmaya dönük alınan her karar ihracatımıza darbe vuruyor. Müşterilerimizi Dubai, İtalya ve Çin’e kaptırıyoruz.
Mücevher İhracatçıları Birliği’nin önceki Başkanı Kamar’ın bir grup arkadaşıyla kurduğu “Takı Üreticileri ve İhracatçıları Derneği”, sektörün sıkıntılarını çözmek için yeterli olur mu?
Yeni dernek, hangi farklı adımları atarsa sorunları çözme konusunda yol alabilir?
Darphane, hane halkı için günde 800 kilo altın üretimi yapıyor
TAKI Üreticileri ve İhracatçıları Derneği Kurucu Başkanı Mustafa Kamar, kotalı ithal edilen altının 4 tonunun ihracat için üretim yapana, 8 tonunun da hane halkına paylaştırıldığına dikkat çekti:
- Hane halkının talebinden dolayı Darphane de günde 800 kiloya varan altın üretimine geçti. Bu da ayda ortalama 16 ton sarrafiye üretimine denk geliyor. Ayrıca, altın ithalatı yapan bazı şirketler Darphane’de sarrafiye bastırıyor, külçeye ulaşmak iyice zorlaşıyor.
Bu noktada şu hesabı yaptı:
- Altın ithalatındaki kotanın oluşturduğu uluslararası piyasalara oranla 3-5 bin dolarlık farkın üstüne sarrafiyede de kilo başına 3-5 bin dolar fark oluşmaya başladı. Yani, vatandaş 1 kilo sarrafiyeyi 8-9 bin dolar pahalı alıyor.
Derneğin kurucu kadrosunda yer alan masadaki arkadaşlarını işaret etti:
- Gelinen noktada ülkemiz ihracat pazarlarını kaybetmeye başlamıştır. Ayrıca, 10-15 imtiyazlı kişi ya da kurum dışında sektörümüzün bütün küçük ve orta boy işletmeleri sıkıntı içindedir.
Şu noktanın da altını çizdi:
- Turiste mücevher satışı, kişi başına turizm gelirini yükselten bir etki yapıyordu. Fiyatlardaki tutarsızlıklar, uluslararası piyasalara göre oluşan farklar, turistin ülkemizden mücevher alması konusundaki cazibeyi de kaybetmesini gündeme getirdi.
Ardından ekledi:
- Eğer bu sıkıntılı durum bir süre daha devam ederse, ihracat pazarlarındaki müşterilerimiz Dubai, İtalya, Çin’e tamamıyla dönecek, sektörümüzdeki şirketlerin bir bölümü Dubai’nin yolunu tutacak. Ayrıca, sektörümüzde batışlar da söz konusu olacak.
Mücevher ihracatçısının altına erişimi kolaylaşsın suistimal yapanın ipi çekilsin
TAKI Üreticileri ve İhracatçıları Derneği Kurucu Başkanı Mustafa Kamar, takı ve mücevher ihracatçılarının sıkıntılarının giderilmesi konusunda önerilerini sıraladı:
- Mücevher ihracatçısı getirdiği döviz belgeleriyle bankalardan her an ons + 3 puanla altına ulaşabilsin. Bu, bankalara verilecek talimatla hemen devreye girebilir.
- İhracatçının kazandığı dövizin yüzde 40’ını Türkiye’de bankalarda bozdurma zorunluluğu uygulanıyor. Mücevher ihracatçısının altın alımında da benzeri sistem kurulabilir.
- Gümrük Çıkış Beyannamesini getirenler bankadan hemen altın alabilmeli. İhracatçının ihtiyacı olan altının bedeli dahilde işleme rejimi (DİR) kapsamı dahil 7-8 milyar dolardır.
- İhracatçı, 7-8 milyar dolarlık işleyeceği altına rahatça ulaşabilmeli, suistimal yapanların ipi de anında çekilmelidir.
- İhracat karşılığı altın getirmek sektörümüze yeniden serbest bırakılmalıdır. Birkaç kişinin yaptığı suistimal yüzünden bütün sektörü cezalandırmayın.
Vatandaşın aldığı altına yüzde 10 vergi gelsin
TAKI Üreticileri ve İhracatçıları Derneği Kurucu Başkanı Mustafa Kamar, hane halkının altın alımı konusunda vergi önerisinde bulundu:
- Şu anda Türkiye’nin altınla ilgili cari açığının önemli nedenlerinden biri hane halkının yatırımıdır. Hane halkının 24 ayar, gram altın ve sarrafiye alımına yüzde 10 vergi getirilebilir.
Bu önerisinden banka ve altın fonlarını ayırmaya özen gösterdi:
- Altın yatırımını banka veya borsa aracılığıyla yapanlardan bu verginin alınmaması bir cazibe yaratır. Söz konusu yatırımlar ekonomiye kazandırılmış olur.
