GEÇEN cuma günü TAV Havalimanları İcra Kurulu Başkanı Serkan Kaptan’ın sohbet buluşmasına giderken 2023 yılı Ağustos ayı başında Bodrum’daki konuşma notlarından yazdığım yazıya baktım:
- 1.2 milyar Euro göründü, hedefe Doğu Avrupa, Afrika, CIS ve Ortadoğu’yu koydu…
Kaptan, ciroyla ilgili sonuç ve beklentilerini şöyle paylaşmıştı:
- 2019 yılını 749 milyon Euro ciro ile kapatmıştık. 2022’de ciromuz 1 milyar 51 milyon Euro’ya çıktı. 2023’ün ilk 6 ayını 560 milyon Euro ile geride bıraktık. 2023’ü 1 milyar 239 milyon-1 milyar 290 milyon Euro arasında bir ciro ile tamamlamayı bekliyoruz.
Serkan Kaptan, TAV Havalimanları Yatırımcı İlişkileri Koordinatörü Besim Meriç ile Kurumsal İletişim Direktörü Erhan Üstündağ’ın eşlik ettiği buluşmada, ilk olarak kısa süre önce KAP’a açıkladıkları 2023 verileri üzerinde durdu:
- 2023 yılında yüzde 22 artışla 96 milyon yolcuya hizmet verdik. 8 ülkede 15 havalimanı işletiyoruz. 2023 ciromuz da yüzde 25 artarak 1.3 milyar Euro’ya ulaştı.
Zorluklara karşın başarılı bir yılı geride bıraktıklarını, bu yıla da pozitif başladıklarını belirtti:
- Türkiye’de ve yurtdışında işlettiğimiz neredeyse tüm havalimanlarımızda 2023’te yolcu trafiği çift haneli arttı. Özellikle dış hat yolcumuz yüzde 25 artarak 63 milyona ulaştı.
Yolcu trafiğine ilişkin bazı detayları paylaştı:
- Rusya-Ukrayna savaşının etkisine karşın Batı Avrupa ve Ortadoğu ülkelerinden havalimanlarımıza gelen ziyaretçi sayısında önemli bir artış oldu. Rusya’dan trafik 2019’a göre yüzde 40 azalırken Almanya’dan yüzde 24, İngiltere’den yüzde 58 artış yaşandı.
Türkiye’nin turizm rekoruna işaret etti:
- Türkiye, 57 milyon turist ile geçen yıl tarihi zirvesini yakalarken Antalya ve İstanbul dünyada en fazla ziyaret edilen ilk 5 şehir arasında yer aldı. İzmir’de SunExpress, Ankara’da Ajet’in açtığı yurtdışı destinasyonlarla dış hat trafiği artış gösterdi.
Yurtdışında işlettikleri havalimanlarını irdeledi:
- Umre ve hac kısıtlamalarının kalkmasıyla Medine yüzde 49 artışla 9.4 milyon yolcu ağırlandı. Almatı (Kazakistan) Havalimanı da yüzde 32 artışla 9.5 milyon yolcuya ulaştı. Gelirlerimizin yüzde 61’ini yurtdışı operasyonlarımızdan sağladık.
Almatı’daki yeni terminal yatırımının bu yıl tamamlanacağını bildirdi:
- 2023’te hedeflerimizi aşan büyümeyi yakalayınca 2024 beklentimizi yukarı yönlü revize ettik. Bu yıl Almatı’daki yeni terminal devreye girecek. Havacılığın küresel ölçekte büyümesinden payımızı alacağız. 2024’te 100-110 milyon yolcuya ulaşırız.
Bunun ciro ve FAVÖK’e de yansıyacağını kaydetti:
- 2024’ü 1.5 milyar Euro’yu aşan bir ciro ile kapatacağımızı öngörüyoruz. Bu durumda 430-490 milyon Euro aralığında bir FAVÖK (Faiz, amortisman, vergi öncesi kâr) beklentimiz var.
Antalya, Ankara ve Almatı’da 1.2 milyar Euro’luk yatırımlarının sürdüğünün altını çizdi:
- TAV Havalimanları’nın geleceğini oluşturmak üzere 2021-2025 arasında ön kira ödemeleri ve satın almalarla birlikte 2.5 milyar Euro’luk yatırım programını hayata geçirdik.
Ankara ve Antalya’daki yeni terminallerin devreye gireceğini vurguladı:
- Yeni terminallerin devreye girmesiyle ciddi bir kapasite artışı elde edeceğiz. Kapasite artışı ticari gelirlerimizde önemli bir artış fırsatı yaratacak.
Afrika’ya odaklandı:
- Afrika hep aklımızda, hedefimizde. Lagos’ta (Nijerya) seçilmiştik. Hükümet değişti. Projeyi gözden geçiriyorlar.
Havalimanı geliştirme, işletmecilik ve finansmanında global markalar arasına giren TAV, Türkiye, K. Makedonya, Gürcistan, Kazakistan, Tunus, Letonya, Suudi Arabistan ve Hırvatistan’da toplam 15 havalimanı işletiyor.
Gelirlerinin yüzde 61’ini yurtdışı operasyonlarından sağlıyor, hedeflerinin üzerinde büyüme temposu yakalamış bulunuyor.
Özbekistan başta olmak üzere Orta Asya’da, Afrika’da yeni fırsatları da gözlüyor…
Kişi başı duty-free harcaması 8.9 Euro’ya yükseldi
TAV Havalimanları İcra Kurulu Başkanı Serkan Kaptan, sorular üzerine TAV Havalimanları’nın şu iki verisini paylaştı:
- 2019’da, yani pandemi öncesi yolcu başına duty-free harcaması 6.8 Euro idi. 2023’te 8.9 Euro’ya yükseldi.
- 2019 yılında 0.9 Euro olan yolcu başına yiyecek-içecek harcaması 2023’te 1.8 Euro’ya çıktı.
Ardından ekledi:
- Duty-free alışverişlerinin yüzde 65’i gidişte, yüzde 35’i gelişte gerçekleşiyor.
20 milyon dolarlık GES yatırımı yapıyor
TAV Havalimanları Holding İcra Kurulu Başkanı Serkan Kaptan, temiz enerjiye geçiş programı çerçevesinde 20 milyon dolarlık güneş enerjisi santrali (GES) yatırımını programa aldıklarını bildirdi:
- İzmir, Bodrum ve Ankara’da başlayacak yatırım programının ardından Antalya, Gazipaşa, Üsküp, Almatı ve Medine Havalimanları da kapsama alınacak.
Ürün ve hizmetle 33 ülkede 110 havalimanına uzandı, IT geliri 46 milyon Euro oldu
TAV Havalimanları İcra Kurulu Başkanı Serkan Kaptan, iştirakleri ile birlikte havalimanı değer zincirinin her adımında hizmet sunduklarının altını çizdi:
- Servis şirketlerimizin ürün ve hizmetleri 33 ülkede 110 havalimanında yer alıyor. Ciromuzun yüzde 42’si servis şirketlerimizden geliyor. Servis şirketlerimiz küresel ölçekte büyümeyi sürdürecek.
Bilişim şirketi TAV Technologies’e değindi:
- IT şirketimizin, yani TAV Technologies’in havalimanı yazılımları 20’yi aşkın ülkede 50’den fazla havalimanında kullanılıyor. Semerkant Havalimanı’nı (Özbekistan) portföye yeni ekledik. Güney Afrika, Meksika ve Panama’da da hizmet vermeye başladık.
TAV Technologies’in cirosunu merak ettim, TAV Havalimanları Yatırımcı İlişkileri Koordinatörü Besim Meriç yanıtladı:
- Cirosu 46 milyon Euro, FAVÖK 10 milyon Euro…
Serkan Kaptan, TAV İşletme Hizmetleri’ne değindi:
- TAV İşletme Hizmetleri, 19 ülkede 40 havalimanında faaliyet gösteriyor. Son dönemlerde Santiago’da (Şili) 5, Paris Charles de Gaulle ile Orly havalimanlarında 6 özel yolcu salonu açtık. New York JFK’de 4, Washington Havalimanı’nda 2 özel yolcu salonumuz var.
Türkiye, havacılık pazarı liginde 7’nci sırada
AVRUPA Havalimanları Konseyi (ACI Europe) yönetim kurulunda bulunan TAV Havalimanları İcra Kurulu Başkanı Serkan Kaptan, havacılığın küresel ölçekte büyüyeceğini belirtip, 2019 yılından bu yana dünya yolcu trafiğini sıraladı:
· 2019: 9.2 milyar yolcu
· 2020: 3.4 milyar yolcu
· 2021: 4.5 milyar yolcu
· 2022: 6.6 milyar yolcu
· 2023: 8.7 milyar yolcu
ACI World’ün Şubat 2024’te açıkladığı “World Airport Traffic Forecast 2023-2052” raporuna değindi:
- Bu yıl 9.7 milyar öngörülen küresel yolcu trafiği 2042’de 20 milyara, 2052’de 25 milyara ulaşacak. Dış hat trafiği iç hatta göre gelişmekte olan pazarlar, gelişmiş ekonomilere göre daha hızlı büyüyecek.
Havacılığın merkezinin doğuya kaydığını vurguladı:
- Türkiye, şu anda dünyada 7’nci büyük havacılık pazarı. 2050’lere doğru Britanya ve Japonya’yı geride bırakıp 6’ncı sıraya yükselecek.
Ardından ekledi:
- Küresel yolcu büyümesi, önümüzdeki 20 yılda 2.4 trilyon dolarlık havalimanı yatırımı gerektirecek.
