Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’ndeki Nüfus Politikaları Kurulunun ilk toplantısına başkanlık etti. Toplantının açılışında konuşan Yılmaz, nüfus politikalarının, sadece demografik bir hedef değil, ülkenin geleceğine yön verecek stratejik bir konu olduğunu söyledi. “Kurulumuz sağlıklı bir nüfus yapısı için kısa, orta ve uzun vadeli stratejiler geliştirecek. Bu kapsamda öncelikli olarak doğurganlık oranlarını ve nüfus yenileme seviyesini sürdürülebilir kılmak için eylem planlarımızı ve yol haritamızı oluşturacağız” diyen Yılmaz, ilk toplantıda, demografik yapı ve nüfus politikalarındaki değişim ve dönüşümler, aile ve gençlik fonu ile doğum yardımlarının gündem başlıkları arasında bulunduğunu bildirdi.
Demografik yapının ihtiyaçlarına çözüm sunması için üzerinde çalıştıkları temel başlıklara ilişkin bilgi veren Yılmaz, şunları kaydetti: “Öncelikle normal doğumların desteklenmesini öngörüyoruz. Sağlık profesyonelleri içinde önemli bir yere sahip olan ebelerin, çiftlere kaliteli ve nitelikli bakım ve danışmanlık hizmetleri sunması ve ebelerin istihdamını yaygınlaştırmak önem taşımaktadır. Genç evlilikleri desteklemeyi sürdüreceğiz. Aile kurmayı teşvik etmek amacıyla genç çiftlere maddi destekler, özellikle aile ve gençlik fonumuz kanalıyla, evlilik danışmanlığı ve ilk evini alanlara önceliklendiren sosyal konut programları bu kapsamda zikredebileceğimiz bazı başlıklardır. Yeni çalışma modellerinin de çok önemli olduğunu düşünüyoruz. Kadınların hem ev hayatını hem iş hayatını aynı anda sağlıklı bir biçimde sürdürmeleri, ikisi arasında bir tercih yapmak zorunda kalmamaları da yine çok önemlidir. Bu çerçevede doğum izinlerinden kreş ve bakım süreçlerinin desteklenmesine, doğum yardımlarından esnek ve uzaktan çalışmaya varıncaya kadar birçok başlığı bu kurulumuzda değerlendireceğiz, ele alacağız. Çocuk bakım hizmetlerinin yaygınlaştırılması yine çok çok önemli. Giderek daha fazla sayıda çalışan kadın var. Dolayısıyla bunların ihtiyaçlarını gözeten ücretsiz ve düşük maliyetli kreş ve bakım hizmetlerinin de çok önemli olduğunu düşünüyoruz.”
2100’de nüfus 76 milyona gerileyecek
Evlenme oranlarının ve doğurganlık hızının azalmasına karşın boşanma oranlarının, ilk evlenme ve ilk anne olma yaşlarının, tek ebeveynli aile sayısının, yalnız yaşayan bireylerin ve yaşlı nüfus oranının giderek arttığını aktaran Yılmaz, TÜİK verilerine göre, ortalama ilk evlenme yaşının erkeklerde 28, kadınlarda ise 26’ya yükseldiğini söyledi. Yılmaz, TÜİK’in ana senaryosuna göre 2050’li yıllarda nüfusun tepe noktasının 93 milyon 775 bin olacağı, 2100’e gelindiğinde ise nüfusun azalarak 76 milyon 799 bin kişiye düşeceği bilgisini verdi.
“Ulusal eylem planı hazırlanacak”
Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından bu yılın “Aile Yılı” olarak ilan edildiğini, güçlü bir aile ve nüfus yapısına sahip olunması için kararlı bir şekilde çalışmalarını sürdüreceklerini vurgulayan Yılmaz, şöyle konuştu: “Nüfus Politikaları Kurulu, nüfus politikalarının eş güdüm içerisinde bütüncül bir yaklaşımla oluşturulmasını ve daha etkin uygulanmasını sağlamak, demografik yapıdaki gelişmeleri izlemek ve değerlendirmek üzere oluşturulmuştur.
Kurulumuz tarafından öncelikle mevcut nüfus politikaları ve demografik yapısındaki değişimler kapsamlı bir şekilde ele alınacaktır. Ayrıca doğurganlık hızındaki düşüş, nüfus yapısı, aile ve evlenme kurumundaki değişimlerin temel nedenleri, ihtiyaçlar ve o alanlara yönelik politika önerileri tespit edilecektir. Bunun akabinde kurulumuz marifetiyle bir ulusal eylem planı hazırlanacaktır. Özel önem arz eden konularda ise çalışma grupları oluşturulacak, komiteler kurulacak. Kalkınma planı ve Cumhurbaşkanlığı yıllık programlarında da yer aldığı üzere mevcut hukuki düzenlemeler, aile ve dinamik nüfus yapısını etkileyen gelişmeler çerçevesinde gözden geçirilecek, belirlenen ihtiyaçlar doğrultusunda yeni hukuki düzenleme çalışmaları yapılacak.”
■ Doğurganlık hızı tarihin en düşük değerinde
Yılmaz, 2009’dan itibaren Türkiye’de doğurganlık hızı ve nüfus artış hızında belirgin bir düşüş gözlemlendiği, 2001’de 2,38 çocuk olan doğurganlık hızının 2023’te 1,51’e düştüğünü ve bunun tarihin en düşük değeri olduğunu bildirdi.
Doğurganlığın, nüfusun yenilenme düzeyinde kritik eşik olan 2,1’in altında kaldığını vurgulayan Yılmaz, 2,1 eşiğinin üzerinde olan sadece 10 ilin kaldığını, 1,5 düzeyinin altında 51 ilin bulunduğunu ve toplam doğurganlık hızı 3’ün üzerinde tek ilin Şanlıurfa olduğunu anlattı.
Yılmaz, Türkiye’nin yıllık nüfus artış hızında keskin bir düşüş yaşandığını ve bu oranın binde 1,1’e gerilediğini, 2023’te kaba doğum hızının ise binde 11,2 olarak gerçekleştiğini, çocuk ve genç nüfusun azalırken 65 yaş ve üstü yaşlı nüfus oranının 2023’te ilk defa yüzde 10’u aştığını bildirdi.
