AYSEL YÜCEL
Sanayinin en yoğun olduğu illerden Kocaeli’de, personel taşıma ücretlerinin dört yılda yüzde 1180 oranında artması, firmaların yaşadığı finansman sıkıntılarına adeta tuz biber ekti. Sanayiciler, tahditli plaka sayısının yetersizliğini fırsat bilen taşımacılık şirketlerinin servis ücretlerini olması gerekenden iki kat fazla artırdığını ileri sürüyor. 300 çalışanı olan bir firmanın aylık servis gideri 1 milyon TL’yi geçiyor. Çalışan sayısı daha fazla olan şirketlerde bu rakam birkaç milyonu buluyor. Sadece Kocaeli’de değil, İzmir gibi farklı illerde de benzer sorunlar yaşandığı dile getiriliyor.
Kocaeli Büyükşehir Belediyesi’nin tahditli plaka uygulaması nedeniyle işletmeler personel taşıma hizmetini başka illerden alamıyor. Kocaeli’deki tahditli plaka sayısının ihtiyacı karşılamadığını belirten sanayiciler, durumun personel servis sağlayıcısı işletmelerin piyasa koşullarının çok üzerinde fiyat uygulamasına zemin hazırladığını ifade ediyor. Sorunun giderilmesi ve ulaşım maliyetlerinin makul bir seviyeye çekilebilmesi için P plakalı araç sayısının artırılması ve pandemi döneminde olduğu gibi diğer plakalı araçların geçici olarak çalışmasına izin verilmesi isteniyor.
“TOSB üyeleri aylık 10 milyon lira daha fazla ödüyor”
Yaklaşık 25 bin kişinin istihdam edildiği Otomotiv Tedarik Sanayi İhtisas Organize Sanayi Bölgesi’nin (TOSB) Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Mehmet Dudaroğlu, Kocaeli bölgesindeki personel taşıma hizmeti konusunda büyük mağduriyet yaşadıklarını dile getirerek, “TOSB Organize Sanayi Bölgesi’ndeki firmalar olarak personel servis ücretlerinin aşırı yüksekliğinden şikayetçiyiz. Özellikle İstanbul ile karşılaştırdığımızda Kocaeli aşırı yüksek kalıyor. Kocaeli Büyükşehir Belediyesi tarafından yeteri kadar plaka çıkarılmadığından servis sahipleri, mevcut durumu fırsata çevirip, aşırı fiyat artışı yaparak sırtımızdan haksız kazanç elde ediyorlar. TOSB’daki firmalarımızın bu haksız plaka kısıtlaması sebebiyle aylık 10 milyon TL’den daha fazla bir bedel ödediklerini düşünüyorum” diye konuştu.
Plaka sayısının artırılması konusundaki taleplerini ilgili kamu kurumlarıyla görüştüklerini ancak bir netice alamadıklarını belirten Dudaroğlu, “Sanayileşmiş bir şehrin cazibe merkezi olarak böylesi sorunları çözmüş olması gerekirken fabrikaların servis zulmü yaşaması doğru değil” dedi.
Gebze’de faaliyet gösteren otomotiv tedarik sanayii firması KANCA Dövme Çelik’in Yönetim Kurulu Başkanı Alper Kanca da servis ücretleri konusunda yaşadıkları sıkıntıları şöyle anlattı: “Kocaeli Büyükşehir Belediyesi, yeteri kadar servis plakası vermediği için on binlerce çalışanın servis maliyeti bir avuç araç sahibinin insafına kalmış durumda. 2020 Aralık ve 2024 Ekim ayları arasında mazot ve asgari ücret gibi hangi maliyet girdisine bakarsanız bakın, personel servislerindeki fiyat artışını açıklayacak bir zam oranı bulunmuyor. Araç sahipleri bunu biliyor ve normalde yaklaşık 4 yıl için yüzde 550 civarında zam makul olduğu halde dayatma ile iki katından fazla zam almış durumdalar. Bu haksız kazanç aynı hızla devam ediyor. İşyerimiz Gebze’de olduğu için Kocaeli plakalı servis aracı kullanmaya mecburuz. 650 çalışanı olan bir şirket olarak, ayda yaklaşık 2 milyon TL civarında servis bedeli ödüyoruz. Fiyatlar normal şekilde artsaydı bu rakam en az yüzde 20-25 daha az olurdu. Yani her ay en az 400-500 bin TL fazla bir bedel ödüyoruz. Hükümet enfl asyonla mücadele ediyor, kur baskısı ve ithalat sopası ile fiyatları aşağıya çekmeye çalışıyor. Ama yerel yönetimler servis plakası gibi imtiyaz sağlayıcı uygulamalarla hem enflasyonu körüklüyor.”
Büyük şirketler, haksız rekabetten şikayetçi Kurumsal personel taşımacılık şirketleri de uygulamanın haksız rekabete yol açtığını belirtiyor. EKONOMİ’ye konuşan bir personel taşımacılık şirketinin yöneticisi, “Sektörde oluşan bu haksız rekabet ortamı hem maliyet hem de hizmet işleyişi açısından sorun yaratıyor. Türkiye otomotiv yan sanayii ve farklı sektörlerin yer aldığı bölgemizin, maliyet kalemlerinin en başında gelen ulaşım giderleri, bölgedeki P plaka sayısının yetersizliği nedeniyle, ulaşım bedellerinin rayicin dışına çıkmasına sebebiyet veriyor. Bu durum belli bölgelerde tekelleşme ve kartelleşmeye gidilmesine neden oluyor. Bu da hizmet alan ve hizmeti sağlayan firmalara dayatma fiyat politikasını beraberinde getiriyor. Durumdan hem hizmet alan hem de hizmet sağlayıcı firmalar mağdur. P plakalı araç sayısının artırılması ve pandemi döneminde olduğu gibi diğer plakalı araçların geçici olarak çalışmasına izin verilmesi, personel servis ücretlerinin makul seviyeye çekilmesini sağlayacaktır” açıklamasını yaptı.
“Uygulamaya karşı iptal davası açılabilir”
Rekabet hukuku konusunda uzman Avukat ve Arabulucu Ebru Ekşioğlu, Kocaeli sınırları içinde personel servis hizmetinden yararlanan ve bu konuda mağdur olan işletmelerin, başvurabilecekleri yollar ile ilgili şu bilgileri verdi: “Öncelikle, Kocaeli Büyükşehir Belediyesi’nin ilgili pazardaki rekabeti kısıtlayan tahditli plaka uygulamasına karşı idari mahkemelerde iptal davası açılabilir. Bir diğer çözüm ise aralarında anlaşarak (veya birbirlerine uyumlu davranarak) hizmet bedelini aşırı yüksek belirlemiş olan servis hizmeti sağlayıcısı işletmeler hakkında Rekabet Kurumu’na şikayet yoluyla başvurulabilir.”