Şebnem TURHAN
Merkez Bankası Ramazan bayramı haftası öncesinde kredi kartı alışveriş ve gecikme faiz oranlarının hesaplama yönteminde değişikliğe gitti. Buna göre kredi kartı aylık azami akdi faiz oranı aylık referans orana 55 baz puan yerine 114 baz puan eklenerek belirlenecek. 6 Nisan’dan itibaren geçerli olan kararla kredi kartı alışveriş faizi yüzde 3,66’dan yüzde 4,25’e çıktı, gecikme faiz oranı da yüzde 3,96’dan yüzde 4,55’e yükseltildi. Nakit çekme oranı daha önce yüzde 5’e çıkarılmıştı. Merkez Bankası verilerine göre kredi kartlarında 13 haftalık yıllıklandırılmış büyüme 29 Mart itibariyle toplamda yüzde 99,9, bireyselde yüzde 101,8, ticari kartlarda ise yüzde 94,4 seviyesine geriledi.
Taksitsiz harcamalar 780 milyar lirayı aştı
Kredi kartı harcamaları artış hızının kesilmesine yönelik Merkez Bankası’nın adımları devam ediyor. Mart başında kredi kartından nakit çekim faizi yüzde 5’e çıkaran Merkez Bankası Ramazan bayramı öncesinde kredi kartı harcamalarında alışveriş ve gecikme faiz oranlarını da artırdı. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu verilerine göre 29 Mart ile biten hafta itibariyle bireysel kredi kartı harcamaları 1 trilyon 373 milyar 576 milyon liraya çıktı. Bireysel kredi kartı harcamalarının 593 milyar 567 milyon lirası faizden etkilenmeyen taksitli alışverişlerden, 780 milyar 9 milyon lirası ise faiz değişimlerinin etkilediği taksitsiz harcamalardan oluştu. Geçen yılın aynı dönemine göre taksitsiz kredi kartı harcamaları yüzde 171,9, taksitli harcamalar ise yüzde 105,4 arttı. BDDK verisi kurumsal kredi kartı harcamalarının da 483 milyar 437 milyon liraya çıktı. Bu harcamaların 202 milyar 307 milyon lirası taksitli, 281 milyar 130 milyon lirası ise taksitsiz harcamalardan oluştu.
Bireyselde yıllıklandırılmış büyüme yüzde 101,8
Merkez Bankası verilerine göre kredi kartı harcamalarının 13 haftalık yıllıklandırılmış büyümesi mart ayıyla birlikte önceki haftalara göz önüne alındığında görece hız kesti. Bu yıl boyunca kredi kartı harcamaları 13 haftalık yıllıklandırılmış büyümesi yüzde 100'ün altına hiç düşmedi. Yıla toplam kredi kartı harcamları yüzde 109,2 büyümeyle başlarken şubatta daha da hızlandı ve yüzde 125,12'ye ulaştı. Bireysel kredi kartı harcamalarında 13 haftalık yıllıklandırılmış büyüme 2 Şubat haftasında yüzde 137,9 ile yılın en yüksek seviyesine çıkarken yine mart ile birlikte ivme kaybı görüldü. Kurumsal kredi kartı harcamaları ise şubatta yüzde 100'ün altına inmişken martta yeniden yüzde 100'ün üzerine çıktı. Mart başında kredi kartından nakit çekim faizi yüzde 5’e çıkarılmıştı.
8 Mart haftası itibariyle toplam kredi kartı harcamaları büyümesi yüzde 123,8, bireysel kredi kartı yüzde 128,7, kurumsal kredi kartı harcamaları yüzde 110,6 seviyesindeydi. 15 Mart haftasında toplam kredi kartı harcamaları büyümesi yüzde 115,6,'ya, 22 Mart haftasında yüzde 110,5'e, 29 Mart haftasında ise yüzde 99,87'ye indi. Bireysel kredi kartı harcamaları da 15 Mart haftasında yüzde 116,7'ye, 22 Mart haftasında yüzde 108,9'a, 29 Mart haftasında ise yüzde 101,85'e geriledi.
İhtiyaç kredi faizi martta 25.44 puan arttı
Merkez Bankası’nın faiz artırımı sonrası bankacılık sektörü kaynaklarının yaptığı hesaba göre kredi kartı alışveriş faiz oranı vergi dahil yüzde 5,53 ve yıllık faiz oranı ise yüzde 66,3 olacak. İhtiyaç kredisi faiz oranlarına göre kredi kartı faiz oranları halen daha geride kalıyor. İhtiyaç kredi faizi mart ayı boyunca sert yükseldi. Merkez Bankası verilerine göre şubat sonunda yüzde 60,71 olan ihtiyaç kredi faizi 29 Mart itibariyle yüzde 86,15'e çıktı. Bu bir ayda ihtiyaç kredi faizinin 25.44 puan birden arttığını ortaya koyuyor.
Kredi büyümesinde menkul kıymet yükümlülüğü kalktı
Merkez Bankası aldığı diğer kararlarla ise kredi büyümesine dayalı menkul kıymet alım zorunluluğu sonlandırıldı. Merkez Bankası, sadeleşme kapsamında yüzde 4 olarak uygulanan menkul kıymet tesis oranını yüzde 1’e indirdiği düzenlemeyi Resmi Gazete'de yayınladı. Merkez Bankası’ndan yapılan açıklamada piyasa mekanizmasının işlevselliğini ve makro finansal istikrarı koruyacak şekilde makroihtiyati politikaları sadeleştirmeye devam edildiği belirtildi. Açıklamada “Söz konusu düzenlemenin yakın zamanda sonlandırılması planlanmaktadır” ifadesi yer aldı.
Döviz dönüşümlü KKM’de tarih uzatıldı
Merkez Bankası’nın (TCMB) Türk Lirası Mevduat ve Katılma Hesaplarına Dönüşümün Desteklenmesi Hakkında Tebliğ ve Altın Hesaplarından Türk Lirası Mevduat ve Katılma Hesaplarına Dönüşümün Desteklenmesi Hakkında Tebliğ'de yaptığı değişiklikleri içeren tebliğler Resmi Gazete'de yayımlandı. Buna göre, Kur Korumalı Mevduat Hesabı kapsamında, yurt içi yerleşik gerçek kişiler, 31 Mart 2024 itibarıyla bankalarda mevcut olan altın, dolar, Euro ve İngiliz sterlini cinsinden Döviz tevdiat hesabı ve döviz cinsinden katılım fonu hesaplarını TL'ye çevirebilecek. Yurt içi yerleşik tüzel kişilerin altın, döviz tevdiat hesapları ve katılım fonlarından vadeli TL mevduat veya katılma hesaplarına dönüşüm için esas alınacak bakiyeler için daha önce belirlenen tarihlerde herhangi bir güncelleme yapılmadı. TL'ye çevirme işlemleri, hesap sahiplerinin isteği üzerine ve dönüşüm kuru üzerinden gerçekleştirilecek.
