Şebnem TURHAN
Yılın ilk çeyreği geride kaldı. Yerel seçim fiyatlamalarının etkili olduğu ilk çeyrekte geçen yılsonuna göre yerli yatırımcıların finansal varlıkları içinde TL mevduatın payı 4 puanın üzerinde gerilerken, TL mevduatın büyüklüğü de yüzde 3,36 düşüş yaşadı. Döviz mevduatı ve hisse senedi varlıkları ise yükseliş gösterdi.
Yerel seçimin gölgesinde geçen yılın ilk çeyreğinde yerli ve yabancı yatırımcıların finansal varlıklarında geçen yılın sonuna göre belirgin bir değişim yaşandı. Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği (TSPB) verilerine göre yurtiçi yerleşiklerin yılın ilk çeyreğinde TL mevduatının finansal varlıkları içindeki payı tam 4.1 puan geriledi yabancının ise Türk hisse senedi piyasasına ilgisi arttı ve toplam finansal varlıkları içindeki payı 2.6 puan yükseldi.
Döviz mevduatları yüzde 14,4 arttı
Türkiye Sermaye Piyasası Birliği verilerine göre geçen yılsonunda yerli yatırımcıların 22 trilyon 608 milyar 60 milyon lira olan toplam finansal varlıkları bu yılın ilk çeyreğinde yüzde 8,41 artarak 24 trilyon 509 milyar 759 milyon liraya yükseldi. Bu yükselişte en dikkat çeken ise TL mevduatın gerilemesi ile özel sektör Eurobond’larına ilginin artması oldu. Geçen yılsonunda yurtiçi yerleşiklerin 8 trilyon 506 milyar 19 milyon lira olan TL mevduat varlığı ilk çeyrekte yüzde 3,36 gerileyerek 8 trilyon 220 milyar 561 milyon liraya indi. Yurtiçi yerleşiklerin yerel seçim sonrası döviz kurlarında artış endişesiyle talebi arttırdıkları döviz mevduatı ise geçen yılsonuna göre ilk çeyrekte yüzde 14,4 arttı. Yurtiçi yerleşiklerin DİBS varlıkları geçen yılsonuna göre yüzde 10,89 artarak 4.09 trilyon liradan 4.53 trilyon liraya yükselirken, kamu Eurobondlarına yatırımları da yüzde 13,14 artışla 1.66 trilyon liraya çıktı. Özel sektör Eurobondlarına yatırım ise ilk çeyrekte tam yüzde 38,3 arttı ve 436.9 milyar liradan 604.11 milyar liraya yükseldi.
Yabancının hisse yatırımı yüzde 23,11 yükseldi
Hisse senedi yatırımlarında da hem yurtiçi yerleşiklerin hem de yurtdışı yerleşiklerin hızlı bir yükseliş görüldü ilk çeyrekte. Yerlilerin hisse senedi yatırımı ilk çeyrekte yüzde 23,45 artarak 2.6 trilyon liradan 3.2 trilyon liraya çıkarken yabancı yatırımcıların hisse senedi yatırımları da yüzde 23,11 artışla 1.56 trilyon liradan 1.92 trilyon liraya geldi.
Yabancı yatırımcıların Türkiye’de finansal varlıklarının toplamında da ilk çeyrekte yüzde 18,06 yükseliş yaşandı. 2023 sonunda 2.57 trilyon lira olan yabancı yatırımcıların finansal varlıkları 2024 ilk çeyreği sonunda 3.04 trilyon liraya yükseldi.
TL mevduatın payı 4.08 puan geriledi
Bu değişimler finansal varlıklar içindeki yatırım aracı dağılımında da farlılık yarattı. Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği verilerine göre 2023 sonunda yurtiçi yerleşiklerin toplam finansal varlıkları içindeki payı yüzde 37,62 olan TL mevduat 2024 ilk çeyreği tamamlandığında tam 4.08 puan geriledi. Böylece yerlinin TL mevduatının toplam finansal varlıkları içindeki payı da yüzde 33,54’e indi. Yine dövize olan talep ile döviz kurlarında ilk çeyrekte yüzde 10’a varan yükseliş nedeniyle finansal varlıklar içinde döviz mevduatının payı da arttı. Geçen yılsonunda yerlinin toplam finansal varlıkları içinde döviz mevduatının payı yüzde 22,91 seviyesindeydi. Bu yıl ilk çeyrek tamamlandığında 1.26 puan artış oldu ve pay yüzde 24,17’ye yükseldi. Yılın ikinci çeyreğinde ise Merkez Bankası faiz artışlarının ve bankalara yönelik makroihtiyati uygulamalarının etkisiyle döviz mevduatının payında gerileme TL mevduatın payında ise artış öngörülüyor.
Şubat ortasında başlayan ve mart ayında belirginleşen döviz talebi nedeniyle Merkez Bankası rezervlerinde de gözle görünür bir düşüş yaşandı. Merkez Bankası toplam rezervlerinde yılın ilk çeyreğinde 17.9 milyar doları aşan kayıp gerçekleşti.
Yabancının hisse yatırımının payı 2.58 puan arttı
Hisse senedi yatırımlarının payında da gözle görünür bir artış oldu. Geçen yılsonunda yerli yatırımcıların finansal varlıkları içinde hisse senedinin payı yüzde 11,5 seviyesinde bulunuyordu. Bu yılın ilk çeyreği tamamlandığında ise 1.6 puanlık yükseliş yaşandı ve yerli yatırımcıların hisse senedi varlığının toplam finansal varlığı içindeki pay yüzde 13,1’e çıktı. Yabancı yatırımcıların toplam finansal varlıkları içinde hisse senedinin payı da geçen yılsonunda yüzde 60,49 seviyesindeydi. Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği verilerine göre mart sonunda bu pay 2.58 puan arttı ve yüzde 63,07’ye yükseldi. Bu yılın ikinci çeyreğinde yabancı yatırımcıların hem hisse senedi hem de devlet tahvillerine ilgisinin artması bekleniyor. İlk çeyrek sonunda DİBS’te yatırımları hacmi yüzde 0,72 gerileyen yabancı yatırımcıların yüzde 2,53 olan toplam finansal varlıklar içindeki payında artış öngörülüyor.