ANKARA /EKONOMİ
Ticaret Bakanı Ömer Bolat, Bakanlıkta düzenlediği basın toplantısıyla kasım ayına ilişkin dış ticaret verilerini açıkladı. Kasımda ihracat önceki yılın aynı ayına göre yüzde 3,1 azalarak 22 milyar 291 milyon dolara indi. İthalat ise yüzde 2,4’lük artışla 29 milyar 654 milyon dolara çıktı. Dış ticaret hacmi değişmeyerek 51,9 milyar dolarlık seviyesini korurken, dış ticaret açığı yüzde 23,3’lük artışla 5 milyar 973 milyon dolardan, 7 milyar 363 milyon dolara çıktı. Aylık bazda ihracatın ithalatı karşılama oranı yaklaşık 4 puanlık azalışla yüzde 79,4’ten yüzde 75,2’ye indi.
Ticaret açığı altın hariç yapılan hesaplamada da geçen yılın aynı ayına göre arttı. Altın hariç ihracat yüzde 0,9 azalarak 21,9 milyar dolara gerilerken, ithalat yüzde 2,2’lik artışla 27,5 milyar dolara çıktı. Açık ise yüzde 16,6 artarak 5,5 milyar dolara yükseldi. Enerji hariç ihracat yüzde 1,5 azalarak 21,1 milyar dolara inerken, ithalat yüzde 1,3 artarak 24 milyar dolara çıktı ve böylece dış ticaret açığı yüzde 27,8 artarak 2,9 milyar dolara yükseldi. İthalatın yüzde 68.4’ü hammadde Türkiye’nin Kasım ayında yaptığı ithalatın yüzde 68,4’ünü hammadde oluştururken, ithalat içinde tüketim mallarının payı yüzde 17,4, yatırım mallarının payı ise yüzde 13,9 oldu.
İhracatta ise yüzde 48,2 ile ilk sırada hammadde yer alırken, bunu yüzde 37,7 ile tüketim malları ve yüzde 12,6 ile de yatırım malları takip etti. Kasım ayındaki kısmi artışa rağmen, daha önceki aylarda yaşanan pozitif gelişmeler sebebiyle Ocak-Kasım dönemindeki dış ticaret açığı geçen yılın aynı dönemine göre geriledi. 11 aylık dönemde ihracat 232,6 milyar dolardan, 238,4 milyar dolara çıkarken, ithalat 332,9 milyar dolardan 311,7 milyar dolara geriledi. Böylece 11 aylık dönemde dış ticaret açığı yüzde 27’lik azalışla 100,2 milyar dolardan, 73,2 milyar dolara inmiş oldu.
Aynı dönemde ihracatın ithalatı karşılama oranı ise yaklaşık 7 puanlık artışla yüzde 76,5’e yükseldi. Kasım sonu itibarıyla yıllıklandırılmış ihracat yüzde 2,3 artışla 255,5 milyar dolardan, 261,4 milyar dolara çıktı. Aynı dönemde ithalat yüzde 6,8 azalarak 365,5 milyar dolardan, 340,7 milyar dolara inerken, dış ticaret açığı da yüzde 27,9’luk azalışla 109,9 milyar dolardan, 79,3 milyar dolara düştü.
Rusya ithalatta bir adım öne geçti
Kasımda en çok ihracat yapılan ilk 5 ülke içinde 4’üncü sıradaki Irak ile 5’inci İtalya yer değiştirdi. Ekim ayına göre yapılan sıralamada; ilk üç sırada 1 milyar 681 milyon dolarla Almanya, 1 milyar 465 milyon dolarla ABD ve 1 milyar 266 milyon dolar ile İngiltere yerlerini korudular. İthalatta ise Rusya, Çin’i adım farkıyla geçerek ilk sırada yer aldı. Bu dönemde Rusya’dan 3 milyar 672 milyon dolar, Çin’den 3 milyar 632 milyon dolar, Almanya’dan 2 milyar 302 milyon dolar, İtalya’dan 1 milyar 968 milyon dolar ve İsviçre’den 1 milyar 337 milyon dolar ithalat yapıldı.
■ Bakan Bolat’tan yeşil dönüşüme hibe müjdesi
Ticaret Bakanı Ömer Bolat, hedeflerinin yıl sonunda dış ticaret açığını 80 milyar doların altında tutmak olduğunu söyledi. Bakan Bolat, ithalatı en fazla artan sektörün 10 milyar dolar ile altın-mücevher olduğunu bildirdi. İhracata ilave destek verilmesi konusunda Hazine ve Maliye Bakanlığı ile çalışmaların sürdüğünü ifade eden Bolat, 2025 yılı başında finans maliyetinin düşürülmesi konusunda olumlu haber verme gayreti içinde olduklarını kaydetti.
Bolat, İGE kefaletiyle verilen desteklerin 88 milyar liraya, Eximbank kredi ve ihracat sigorta garantisinin ise 50 milyar dolara ulaştığını vurguladı. Yeşil dönüşüme uyum için Sorumluluk Desteği başlattıklarını dile getiren Bolat, firma başına 10 milyon liraya kadar 5 yıl için hibe vereceklerini söyledi.
■ “Rekabetçiliğimizi kaybetmemiz asıl sorun”
TİM Başkanı Mustafa Gültepe, aylık verilerin bu yıl dalgalı seyir izlediğini hatırlattı. Gültepe, “11 aylık ihracat 238,5 milyar dolara, son 12 aylık ihracat 261,5 milyar dolara ulaştı. Hizmet ihracatı da dokuz ayda yüzde 7,4 artışla 86,4 milyar dolara ulaştı. HİB’in tahminine göre Ekim ve Kasımda toplam 20,5 milyar dolarlık hizmet ihracatı gerçekleştirdik” dedi.
11 aylık ihracatta yüzde 2,5 artıda olduklarını belirten Gültepe, “2028 hedefi ne ulaşmak için ihracatı her yıl çift haneli büyütebilmeliyiz. Küresel talebin yavaş seyretmesi olumsuz yansıdı. Ama asıl sorun rekabetçiliğimizi kaybetmemiz. 2025’le birlikte bu sorunların aşılacağını umut ediyoruz. Engeller kaldırılırsa önümüzdeki yıl 280 milyar dolarlık hedefe koşabiliriz” dedi.
