İBRAHİM EKİNCİ
2010 – 2024 temmuz ayları itibariyle 14 yıllık erimde bakıldığında, bir kere toplam krediler içinde takipteki alacak oranı %4,3’ten %1,7’ye gerilemiş gözüküyor. Bu açıdan bakıldığında genel durumda iyileşmeden söz edilebilir. Bu iyileşmenin temeli de elbette ki sektörlerde durumun iyileşmesi. 2010 itibariyle takipteki kredi oranı tekstilde % 10,6 gözüküyor. Avcılıkta % 12,9, ferdi taşıt kredilerinde %8,4, kredi kartlarında % 9,2, restorancılıkta %7,6 gibi yüksek oranlar var. 2010 tarihi, 2009 global krizinin ertesi yılı. Bu yüksek oranlar tesadüfi değil.
Ferdi kredilerde alacak oranı yüzde 3,3’e geriledi
14 yıl sonrasına, günümüze gelindiğinde 56 sektörün neredeyse 49’unda iyileşme olmuş. Takipteki kredi oranı azalmış. Tekstilde 10,6’dan 1,9’a gerilemiş. Avcılıkta 12,9’dan 0,8’e gerilemiş. Ferdi taşıt kredileri, kredi kartlarında da aynı durum var. Sırasıyla 0,2’ye ve %2’ye düşmüş. Ancak durumun genel trendin aksine seyrettiği 7 sektör dikkat çekiyor. Bu sektörler sırasıyla şöyle: Emlak komisyonculuğu, deniz taşımacılığı, eğitim, diğer turizm, elektrik – gaz – su üretim ve dağıtımı, enerji üretmeyen maden çıkarımı ve metal ana sanayi… Sadece bu sektörlerde takipteki alacaklarda artış var. İnşaat sektöründe iyileşme ihmale edilebilecek (%4,1’den %4’e düşmüş) düzeyde ve sektör kredilerinde takipteki alacak oranı halen %4 gibi yüksek bir seviyede.
Ferdi kredilerde %3,3 ile takipteki alacak oranı yüksek ama 2010’da bu rakamın % 4,6 olduğu dikkat alındığında iyileşme olduğu görülüyor.
Mevcut durumda en yüksek takipteki alacak oranı % 6,1 ile emlak komisyonculuğu sektöründe. Bu sektör için 2010’da takipteki alacak oranı %0,7 gözüküyor. Son 14 yılda ciddi bir kötüleşme olduğu anlaşılıyor. Deniz taşımacılığında da öyle; 2010’da sadece %1,5 olan takipteki alacak oranı halen % 5,5’e yükselmiş. Son yıllarda özel sektörün eğitim içindeki payı hızlı arttı. Karlı bilinen sektörde takipteki alacak oranı 2010’dan 2024’e %1,4’ten % 5,4’e çıkmış.
Oransal olarak bakıldığında en yüksek artış sırasıyla şu beş sektörde: Elektrik – gaz – su üretim ve dağıtımı; emlak komisyonculuğu, eğitim, deniz taşımacılığı ve diğer turizm.
