VEYSEL AĞDAR
Türkiye’nin köklü kuru gıda markalarından Reis Gıda’nın Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Reis, 1994 krizinden bu yana üretimini ve satışını gerçekleştirdiği bakliyat ürünlerinde uzun dönemli sabit fiyat kampanyalarıyla tanınıyor. En son geçen yıl Ramazan ayı da dahil 80 gün süre ile bakliyat ürünlerinde fiyatlarını sabit tutarak, enflasyon mücadelesine katkı sunmuştu.
2025 yılının ilk yarısında yaşanan fiyat gelişmeleri, üretici eğilimleri ve dünya piyasalarındaki dalgalanmalarını EKONOMİ gazetesine değerlendiren Mehmet Reis, pirinç, bulgur ve bakliyat ürünlerinde dökme fiyat artışlarının dün açıklanan son bir yıllık yüzde 33,87’lik gıda enflasyonunun altında kaldığını söyledi.
Reis, “Yıllık olarak Baldo pirinçte yüzde 6, Osmancık pirinçte yüzde 20, bulgurda yüzde 18, nohutta yüzde 12, yeşil mercimekte yüzde 13 artış gerçekleşti. Fasulye ise geçen yıla göre yüzde 5 geriledi” dedi.
Kırmızı mercimek fiyatını hasat dengeliyor
Bakliyat grubunun en çok tüketilen ürünlerinden kırmızı mercimeğin Mayıs ayında dökme fiyatının yerinde 52 lirayı geçtiğini kaydeden Reis, “Kırmızı mercimek hasadı başladı. Haziran ayı sonunda da büyük ölçüde tamamlanacak. Sahadan gelen verilere göre, kırmızı mercimek üretiminin yüzde 90’ını karşılayan Güneydoğu’da iklim şartları ve bitki gelişimi olumlu seyretti. Yeni mahsul çıkması ile birlikte kırmızı mercimek fiyatları 43 liraya kadar indi” diye konuştu.
Fasulye üreticisi ekimde kararsız
Kırmızı mercimekte iç talebin yerli üretimle karşılanabileceğini vurgulayan Reis şunları söyledi, “Bu yıl fiyatı artış aksine gerileyen kuru fasulye ekimi üreticiye yeterince cazip gelmedi. Ancak 26 Haziran’da Aşure ayının başlaması nedeniyle fasulye satışlarında artış var. Bu durum çiftçinin ekim kararını değiştirebilir. 15-20 gün içinde ekim artabilir.”
Market raflarında aynı çeşit ürün farklı fiyatla satılıyor
Perakende zincirleri fiyat farklarına da dikkat çeken Reis, “Aynı ürün farklı markette yüzde 10-20 oynayabiliyor. Perakende satış noktalarının maliyetleri ve kârlılık oranlarına göre fiyatlar değişebiliyor” dedi.
Reis, “Pirinç ve bakliyat ürünlerinde menşei, standardı, kalitesi, analiz oranları, mahsul yılı, lezzet ve porsiyon miktarı fiyatı doğrudan etkileyen faktörlerdir. Bir ürünün değeri taşıdığı öz niteliktir. Fiyat nicelik, değer niteliktir. Günümüzde 90’ın üzerinde pirinç çeşidi var. Yaklaşık yüzde 80’i pilavlık değil. Pilav yapan pirinç fiyatı diğerlerine göre yüksektir. Baklagillerde eski ve yeni mahsul, yerli ve ithal ürünlerde fiyat farkı vardır ayrıca dane iriliğine göre fiyat yükselir” dedi.
Hâl yasası kadar önemli olan arzı artırmak
Yeni hâl yasa taslağıyla ilgili de değerlendirmelerde bulunan Reis, “Yeni hâl yasası ile yetki belediyelerden bakanlıklara verilecek. Yeni düzenlemeye göre perakende sektörü bazı ürünleri doğrudan üreticilerden alınması ve en yakın bölgelerin tercih edilmesini sağlıyor. Bu durum üretici açısından ürününü değerine satmasına yardımcı olacaktır. Önemli olan tarladaki üretim ve lojistik maliyetleridir. TÜİK tarafından 20 Mayıs’ta açıklanan Mayıs ayı Tarımsal Girdileri yıllık bazda yüzde 29,73 artış gösterdi. Önemli olan girdi maliyetlerinin kontrol altına alınarak üretimi arttırmaktır” dedi.
Tarım ve Orman Bakanlığı’nın yürüttüğü üretim planlaması çalışmalarını desteklediklerini belirten Reis, “5.1 milyon hektarlık atıl tarım arazisinin üretime kazandırılması kararı alındı. Bunu yüzde 20’si bakliyat üreticilerine verilirse, 1990’larda yakaladığımız 2.2 milyon tonluk üretimi tekrar yakalayabiliriz ayrıca üreticiye verilen desteklerin 3 yıllık açıklanması ve üretimden önce verilmesi verimliliği artıracaktır” dedi.
