EKONOMİ-İSTANBUL
Türkiye Makine Federasyonu’nun (MAKFED) Dayanıklılık/Sürdürülebilirlik temasıyla düzenlediği Makine 2024 Zirvesi İstanbul Makine Hangar’da düzenlendi. Zirvenin açılış konuşmasını yapan MAKFED Başkanı Adnan Dalgakıran, ekonomi yönetiminin cari açığı kapatmak için uğraşırken ithal makinelere kapının sonuna kadar açıldığını söyledi. Avrupa’da PMI’ın 45’lerde gezdiği dönemde kan kaybederek olsa da tüm güçleriyle ihracata tutunmaya çalıştıklarını belirten Dalgakıran, 12 aylık ihracatın 28,2 milyar dolar ile rekor seviyede gerçekleştiğini bildirdi. Makine ve teçhizat yatırımlarının 2024’ün ikinci çeyreğinde yüzde 5,6 küçüldüğüne dikkat çeken Dalgakıran, buna karşılık ithalatın son 12 aylık dönemde yüzde 2,7 artarak 45,1 milyar dolara çıkmasının düşündürücü olduğunu belirtti. Türkiye’nin makine ithalatında 17 milyar dolar civarında dış açık vermesinin beklendiğini dile getiren Dalgakıran, “Ekonomi yönetimi var gücü ile cari açığı kapamak üzere mücadele veriyor. Öte yandan yatırım teşvik sistemi ithal makinelere kapıları sonuna kadar açıyor. Oysa tam tersine yerli makinelerin tercih edilmesi yönünde düzenlenmeli” diye konuştu. Birçok kurumun Kamu İhale Kanunu dışında kaldığını ifade eden Dalgakıran, KOİ projeleri dahil bu alanlarda yerli malını önceleyen düzenlemelerin hayata geçirilmesini istedi.
Dalgakıran makine ihtisas gümrüğünü konuşmak gerektiğini aktarırken, üzerinde CE işareti olan ithal ve yerli makinelerde de verimsiz elektrik motoru olmasından şikayet etti. Yabancı rakiplerinin Türkiye’deki sanayicileri uzun vadede cazip oranlarla kredilendirebildiğini dile getiren Dalgakıran, bu durumun yerli makinecileri içerde ve dışarda çaresiz bıraktığını belirtti. MAKFED çatısı altında 34 derneğin örgütlendiği bilgisini veren Dalgakıran, birlikte çalışma kültürünü geliştirerek daha başarılı sonuçlar alınabileceğini anlattı.
“Almanya’da üretim düştü diyerek içerdeki gerilemeye sevinemeyiz”
TİM Başkanvekili ve Makine İhracatçıları Birliği Başkanı Kutlu Karavelioğlu da zorlu bir süreçten geçildiğinin altını çizdiği konuşmasında Türkiye’de üretimin düştüğü, ölçeklerin küçüldüğü, maliyet yapısının bozulduğu dönemlerin hep olduğunu hatırlatarak üretimin yerini ithalatın bu kadar hızlı aldığı dönemin yok gibi olduğunu kaydetti. Karavelioğlu, “Sene sonuna gelindiğinde ihracatımızın düşmediğini ve arttığını ve bunu mallarımızın ucuzlamasıyla sağladığımızı hep birlikte göreceğiz, ara malı ve hammadde ithalatının düşmekte oluşu bunun öncü göstergesidir” dedi. Makine imalatının ayrışan bir sektör olacağını ifade eden Kutlu Karavelioğlu, “Makinalar pahalanmakta, ihraç edilen makinaların miktarı azalmakta ihracatı da düşmektedir. Tuhaf bulacaksınız ama ana sebep yerlilik/mühendislik oranının yüksekliğidir” diye konuştu. Asıl riskin tedarik zincirlerine dünya ortalamalarının üzerinde mal veren yan sanayimiz üzerinden oluştuğunu anlatan Karavelioğlu “250 milyar Euro’dan fazla makine imal eden Almanya’da makine üretimi yüzde 8 düştü diyerek Türkiye’deki gerilemenin yüzde 7,6 olmasına sevinilemeyeceğini” vurguladı. Karavelioğlu, AB'nin rekabetçiliğini hızla kaybettiğine dair çok veri olduğunu söyledi.
“Satıcıların içerde finansmanını sağlayacak mekanizma lazım”
Sanayi ve Teknoloji Bakan Yardımcısı Çetin Ali Dönmez, piyasa gözetimi faaliyetlerinin risk analizine göre gerçekleştirildiğini, burada verimliliği artıracak tüm yeni fikirlere açık olduklarını belirtti. Sektörü ihracat kadar yurt içi pazarın da beslemesi gerektiğine işaret eden Dönmez, test kapasitelerinin artırılması dahil birçok konuda titizlikle çalıştıklarını vurguladı. Sektörün iş güvenliğini ön plana alması yanı sıra enerji verimli makine üretimi, teknoloji, yapay zeka gibi unsurlara da odaklanması gerektiğini anlatan Dönmez, “Makine sektörü için finansman konusu çok önemli. Satıcılarımızın içerde finansmanını sağlayacak bir mekanizma lazım” dedi.
■ “Alıcılar Çinli üreticiye daha kolay ulaştığını söylüyor”
Ticaret Bakanlığı, Ürün Güvenliği ve Denetimi Genel Müdürü Hakkı Karabörklü uluslararası anlaşmaların gümrük vergilerini sınırlandırdığını, ithalatın ancak meşru gerekçelerle kısıtlanabildiğini belirterek bunun için de teknik düzenlemeler ve test altyapısının yeterli olması gerektiğini bildirdi. İthalat denetimlerini ürün gamını genişletme ve denetimi sıklaştırmayla etkin şekilde sürdüreceklerini kaydeden Karabörklü, buna karşılık sahte belgelerle başvurulmasından sıkıntı duyduklarını anlattı. Karabörklü, ithalatla ilgili üretici ve tüketicilerin biraz fedakarlık göstererek yerli ürünleri daha çok tercih etmesi gerektiğini belirtti. Türkiye’deki alıcıların, Çin’deki ürüne Türkiye’deki üreticiye göre daha kolay ulaştıklarını bildirdiklerinin altını çizen Karabörklü, bu konuda işbirliği ve alışverişin artırılmasını önerdi.
