VEYSEL AĞDAR / İSTANBUL
ABD Başkanı Trump’ın göreve geldikten sonra hayata geçirdiği politikaların bir kısmı, deri ve deri mamülleri gibi bazı sektörler için umut oldu. Trump’ın Rusya-Ukrayna arasında 4 yıldır devam eden savaşı sonlandırmak için Rusya ile masaya oturması bölge ticareti için olumlu karşılandı. Özellikle iki ülkeye yapılan ihracatı ilk yıllarda panik alımlar sonucu yükselse de 2024 yılında yüzde 60’ın üzerinde düşüş gösteren deri, deri tekstil, konfeksiyon ve saraciye sektörlerinde Trump’ın girişimi memnuniyet yarattı. Sektörde geçen yıl jeopolitik riskler ve ekonomik krizler nedeniyle yüzde 18 pazar daralması yaşanmıştı.
Sektörümüz için büyük bir fırsat sunar
İstanbul Deri ve Deri Mamulleri İhracatçıları Birliği (İDMİB) Yönetim Kurulu Başkanı Güven Karaca, sektör olarak savaş öncesinde hem Rusya hem de Ukrayna ile güçlü ticaret ilişkilerimizin olduğunu vurgulayıp, “2021 yılında Rusya, deri ve deri mamulleri ihracatımızda ilk 10 pazar arasında yer alırken, Ukrayna da önemli bir alıcı konumundaydı. Ancak savaş nedeniyle lojistik aksamalar, ödeme sorunları ve belirsizlik, bu iki pazardaki ihracatımızı olumsuz etkiledi. Özellikle ayakkabı, saraciye ve deri konfeksiyon ürünlerinde Rusya ve Ukrayna pazarlarının canlanması sektörümüz için büyük bir fırsat sunar. Bunun yanı sıra bölgedeki istikrar, komşu pazarlara olan ihracat potansiyelini de artırır” dedi.
Avrupa Birliği’nin, deri ve deri mamulleri ihracatında en büyük pazar konumunda olduğunu kaydeden Karaca, sektör ihracatının %40’ını AB ülkelerine gerçekleştirildiğini söyledi. Karaca sözlerini şöyle sürdürdü, “AB’nin Rusya ile ilişkilerinin daha da gerilmesi, enerji fiyatları ve tedarik zinciri maliyetleri üzerinden ekonomisini olumsuz etkileyebilir. Bu durum, AB’deki tüketici talebini düşürerek dolaylı yoldan Türk deri ihracatını da sekteye uğratabilir. Ancak Türkiye’nin yakın coğrafyadaki güçlü tedarikçi konumu ve AB ile mevcut Gümrük Birliği anlaşması sayesinde Avrupalı alıcıların Çin gibi uzak pazarlardansa Türkiye’yi tercih etmesi, bu olumsuz etkileri bir ölçüde dengeleyebilir.”
Normalleşme yüzde 30’luk artış getirir
Türkiye Deri Konfeksiyoncuları Derneği (TDKD) Yönetim Kurulu Başkanı Cengiz Sarıgül’de, konuyla ilgili şu açıklamayı yaptı; “Ana pazarımız bu ülkeler olduğu için her şeyin normale dönmesiyle ihracatımızda yüzde 30’luk bir artış sağlanabilir. AB’nin bu gelişme karşısında duracağını düşünmüyorum ama olası farklı bir durumda da bizim ihracatımıza sıkıntı oluşturmayacağı inancındayım.”
■ Daralan ayakkabı pazarı, rekabetçi fiyatla aşılabilir
Türkiye Ayakkabı Sanayicileri Derneği (TASD) Başkanı Berke İçten ise, Rusya’ya uygulanan yaptırımların kaldırılmasının iki ülkeye ihracatımıza pozitif yansımaları olacağını kaydederek, “Rusya 2024’ten önceki yıllarda Türk ayakkabı endüstrisinin en büyük pazarı. Rusya’ya 2022’de 100, küresel talebin daraldığı 2023’te ise 153 milyon dolarlık ayakkabı ihracatı gerçekleştirdik. Ancak, 2024’te Rusya’nın ödeme sistemindeki sorunlar ve bizim rekabetçiliğimizi kaybetmemiz nedeniyle ihracatımız yaklaşık 47 milyon dolar düzeyine geriledi” diye konuştu.
Ukrayna’ya ihracatımız ise son iki yıldır daralan bir seyir izlediğini vurgulayan İçten, “2022’de 61,7 milyon dolar olan ihracatımızın 2023’te 32,7 milyon dolara 2023’te ise 11,6 milyon dolara gerilediğini görüyoruz. Biz yeniden rekabetçi koşullarda üretim imkânı bulabilirsek gerek Rusya gerekse Avrupa Birliği’ne (AB) ihracatımızda hızlı bir artış trendi yakalayacağımızı söyleyebilirim” diye konuştu.
